2. Dünya Savaşı sırasında İtalya, faşist bir diktatör tarafından yönetiliyordu: Mussolini. 25 Temmuz 1943 yılında tutuklanınca haliyle halk tarafından bu olay sevinçle karşılandı ve kutlamalara başlandı. Nasıl mı? Makarna partisi vererek! Antifaşist İtalyanlar ortasında bu gelenek hâlâ sürdürülüyor ve sonuncusu 25 Temmuz 2023’te düzenlendi bile. Ayrıntılar içerikte!
İtalya’da faşist diktatör Benito Mussolini, 25 Temmuz 1943’te Kral 3. Vittorio Emmanuele’nin buyruğuyla tutuklandı.
1943’te Mussolini tutuklandığında Cervi ailesi, Campegine kasabasının meydanında halka tereyağı ve peynirli makarna dağıtarak faşist diktatörlüğün bitişini şenlikle kutladı.
Günümüzde bu gelenek İtalyanlar tarafından hâlâ sürdürülüyor. Benito Mussolini’nin 80 yıl evvel tutuklanması ve rejimin düşüşü İtalya’da 25 Temmuz günü ‘’antifaşist makarna partileri” ile kutlandı.
Partizanlar derneği Anpi öncülüğünde, ülke çapında 200’den fazla antifaşist makarna aktifliği düzenlendi.
Aile ismine kurulan enstitü bu tarihi olayı, ‘’Cervi ailesinin Campegine’deki meydanda dağıttığı makarna, yalnızca bir kutlama anı değil, tıpkı vakitte kentteki toplumsal hayatı yine ele geçirmenin sembolik bir yoluydu’’ diye açıklıyor.
Ailenin babası Alcide Cervi ise makarnalı kutlamayı ‘’Faşizm için en hoş cenaze’’ diye nitelendiriyor.
Mussolini’nin devrilmesinden bu yana birinci defa çok sağ liderliğindeki bir hükümetle yönetilen İtalya’da yapılan bu yılki kutlamalar tartışmalı geçti.
Vicenza kentinde bir belediyenin makarna partisi aktifliğine müsaade vermemesi ülke çapında tartışmalara neden oldu.
Kamu sistemini tehlikeye sokabileceği gerekçesiyle aktifliğe müsaade vermeyen çok sağcı Lig partili Belediye Lideri Elena Mezzalira, anayasaya alışılmamış biçimde demokratik hakları kısıtladığı için tenkit yağmuruna tutuldu.
Peki İtalyanlar neden makarnaya antifaşist yakıştırması yapıyor? Bunun nedeninin tarihi ta 1920’lere uzanıyor.
Yemek tarihçileri, faşist rejimin 1920’lerde makarnayı bir ‘Amerikan modası’ olarak değerlendirdiğini ve bu nedenle karşı çıktığını söylüyor.
Yemek tarihi uzmanı Profesör Alberto Grandi, İtalya mutfağıyla ilgili konuştuğu bir podcastte faşizmin makarnaya düşmanlığına dair şunları söylüyor:
‘’Faşizm ve makarna ortasındaki ilgi çatışmalıydı. Romagna’da doğan Mussolini ve 1. Dünya Savaşı’na kadar Napolililer ve Sicilyalılar hariç neredeyse tüm İtalyanlar makarna tüketmeye alışkın değildi.’’
Grandi, makarnanın ülke çapında popülerleşmesinde ABD’ye göç eden İtalyanların icat ettiği bir ‘’ulusal kültürün’’ tesirli olduğunu ve otomatikman Amerikan düşüyle ilişkilendirildiğini lisana getiriyor.
Fütürist akımın kurucusu sayılan Filippo Tommaso Marinetti de 1931 tarihli Fütürist Mutfağın Manifestosu isimli evrakta makarnaya karşı çıkıyordu: “Ekmek ve pirincin tersine makarna çiğnemediğiniz, yuttuğunuz bir besindir. Sonuç: halsizlik, karamsarlık, nostaljik eylemsizlik ve tarafsızlık.’’
Günümüzde İtalyanlar kişi başına yılda 23 kg makarna tüketimiyle dünya birincisi. İtalya Ulusal İstatistik Kurumu’nun paylaştığı datalara nazaran kişi başına düşen makarna tüketiminde İtalya’yı sırasıyla Tunus, Venezuela, Yunanistan, Peru, Şili, ABD ve Türkiye izliyor.