Hiç yatağınızda rahatça uzanmış, uykuya dalmışken ani bir düşme hissiyle sarsılarak uyandığınız oldu mu? Bu his çoklukla tam uykunun eşiğindeyken gerçekleşir. Pekala, bu düşme hissi neden uykuya dalarken ortaya çıkar ve neden olur?
Bilimsel olarak uykuya dalarken düşme hissi, hipnagojik sarsıntı yahut uyku başlangıcı olarak bilinir.
Hipnik jerk, uyanıklıktan uykuya geçerken ortaya çıkan istemsiz bir kas spazmı yahut seğirmesidir. Çoklukla düşme yahut dengeyi kaybetme hissi ile birlikte görülür, bu nedenle Türkçe’de ‘düşme hissi’ olarak isimlendirilir. Bu fenomen büsbütün olağandır ve her yaştan insan tarafından yaşanır, lakin kimi bireylerde daha yaygındır.
Hipnik sarsıntıların kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, birkaç teori öne sürülmüştür.
Bir açıklama, uykuya dalma sürecinde bedeniniz gevşedikçe ve kalp atış suratınız yavaşladıkça, beyninizin bu işaretleri düşme belirtileri olarak yanlış yorumlayabileceğini öne sürüyor. Sonuç olarak, kaslara birdenbire kasılmaları için sinyaller gönderir ve bu da hipnik sarsıntıya yol açar.
Düşme hissine neden olan kimi durumlar vardır. Bunlardan birincisi “Stres ve Anksiyete” dir:
Anksiyete ve gerilim, hipnik sarsıntıların oluşumunu değerli ölçüde etkileyebilir. Kaygılı yahut gerilimli olduğunuzda, bedeninizin savaş ya da kaç yansısı aktive olur ve kas gerginliğinin artmasına neden olur. Uykuya dalmaya çalıştığınızda, bu gerginlik daha bariz hipnik sarsıntılara neden olabilir.
Bir başkası ise “Düzensiz Uyku”dur:
Uyku programınızdaki aksaklıklar da düşme hissinin yaşanmasında rol oynayabilir. Sistemsiz uyku sisteminiz varsa yahut gereğince dinlendirici uyku uyuyamıyorsanız, bedeninizin doğal uyku-uyanıklık döngüsü etkilenerek hipnik sarsıntı mümkünlüğünü artırabilir.
Son olarak “kafein” tüketmekte bu hissi yaşamanızı tetikleyen bir öge olabilir:
Kafein yahut kimi ilaçlar üzere uyarıcıları yatma vaktine yakın tüketmek uykunuzun kalitesini etkileyebilir ve hipnik sarsıntılara neden olabilir.
Peki bu hipnik sarsıntılarla nasıl baş edebiliriz?
1. Rahatlama Teknikleri: Yatmadan evvel derin nefes antrenmanları, meditasyon yahut yoga üzere rahatlama teknikleri uygulamak, anksiyete ve kas gerginliğini azaltmaya yardımcı olabilir ve potansiyel olarak hipnik sarsıntıların sıklığını en aza indirebilir.
2. Dengeli Uyku Programı: Her gün birebir saatte yatıp tıpkı saatte uyanarak dengeli bir uyku programı oluşturmak, bedeninizin uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyerek hipnik sarsıntı mümkünlüğünü azaltabilir.
3. Uyarıcıları Sınırlayın: Yatma vaktinden evvelki saatlerde uyku tertibinizi bozabilecek uyarıcılar yahut ilaçlar tüketmekten kaçının.
Uykuya dalarken düşme hissi yahut hipnik sarsıntı yaşamak birçok kişiyi etkileyen yaygın bir olgudur.
Uykuya dalarken düşme hissi çoğunlukla zararsız bir olaydır. Fakat, bu his sık sık yaşanıyorsa ve uykunuzu ya da hayat kalitenizi etkiliyorsa, bir sıhhat uzmanından tavsiye almanız kıymetlidir.
Bu bahisle ilgili sıkça sorulan sorular:
- Uykuya dalarken düşme hissi olağan midir?
Evet, birçok insan hayatının bir periyodunda bu hissi yaşar ve ekseriyetle zararsızdır.
- Düşme hissi her gece meydana gelir mi?
Hayır, bu his düzensizdir ve ekseriyetle beklenmediktir.
- Düşme hissi bir hastalığın belirtisi olabilir mi?
Çoğu durumda düşme hissi zararsızdır. Lakin, sık sık oluyorsa ve uykunuzu yahut ömür kalitenizi etkiliyorsa, bir sıhhat uzmanından tavsiye almak kıymetlidir.
- Stres düşme hissini artırabilir mi?
Evet, gerilim ve tasa düşme hissini tetikleyebilir.
- Düşme hissi nasıl önlenebilir?
Uyku hijyenine dikkat etmek, etkin bir ömür usulü sürdürmek ve sağlıklı beslenmek düşme hissini önlemeye yardımcı olabilir.