Psödotümör serebri, beyin omurilik sıvısının (BOS) birikmesi nedeniyle kafada basıncın artmasıyla karakterize edilen bir durumdur. “Psödo” kelimesi, bu durumun gerçek bir tümörle ilişkili olmamasını ifade eder. Beyinde bir tümör varmış gibi belirtiler gösterdiği için bu ad verilmiştir. Psödotümör serebri, özellikle genç, obez kadınlarda daha sık görülür, ancak her yaş grubunda ve her cinsiyette de görülebilir. Bu hastalık, acil müdahale gerektirebilecek bir durumdur çünkü beyindeki artan basınç, kalıcı sinir hasarına yol açabilir.
Bu makale, psödotümör serebrinin tanımını, belirtilerini, tanı yöntemlerini, tedavi seçeneklerini ve komplikasyonlarını ele alacaktır.
Psödotümör Serebri Nedir?
İçindekiler
Psödotümör serebri, idiopatik intrakraniyal hipertansiyon (IIH) olarak da bilinir. Beyindeki basınç artışı, beyin omurilik sıvısının (BOS) aşırı birikmesiyle ortaya çıkar. Beyin omurilik sıvısı, beyin ve omuriliği koruyan ve besleyen berrak sıvıdır. Bu sıvı, normalde belirli bir miktarda üretilir ve vücutta emilir. Ancak bazı durumlarda, BOS’un üretimi artabilir veya emilimi azalabilir, bu da beyin ve omurilik çevresindeki basıncı yükseltebilir.
Psödotümör serebri terimi, bu hastalığın semptomlarının, beyin tümörü veya başka bir intrakraniyal patolojiyle benzerlik göstermesinden kaynaklanmaktadır. Ancak, bu hastalıkta beyin dokusunda bir tümör bulunmaz.
Psödotümör Serebri Belirtileri
Psödotümör serebrinin başlıca belirtileri, kafa içindeki basıncın artmasından kaynaklanır. Bu belirtiler, her hasta için farklı olabilir ve zamanla değişebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Baş Ağrısı: Psödotümör serebrinin en yaygın belirtisidir. Baş ağrıları genellikle sabahları daha şiddetli olabilir ve artan beyin basıncının bir sonucu olarak sürekli hale gelebilir. Baş ağrıları sıklıkla zonklayıcı ve şiddetli olur.
- Bulantı ve Kusma: Beyindeki basınç artışı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir. Bu durum, baş ağrısı ile birlikte görülür ve çoğu zaman baş ağrısının şiddetiyle ilişkilidir.
- Görme Problemleri: Görme alanında kayıplar, çift görme, görme netliğinde azalma veya bulanıklık gibi problemler olabilir. Retina üzerindeki basınç artışı nedeniyle görme sinirlerine zarar verebilir ve kalıcı görme kaybına yol açabilir. Bu durum, papil ödemi olarak bilinen gözdeki şişlik ile kendini gösterebilir.
- Baş Dönmesi ve Denge Sorunları: Psödotümör serebri, denge sorunlarına ve baş dönmesine yol açabilir. Bu da hastaların yürümekte ve hareket etmekte zorlanmalarına neden olabilir.
- Tinnitus (Kulak Çınlaması): Kulaklarda çınlama veya uğultu şeklinde hissedilen bir başka yaygın semptomdur.
- Boyun ve Sırt Ağrıları: Artan basınç nedeniyle boyun ve sırt ağrıları da psödotümör serebrinin eşlik edebilecek belirtilerindendir.
Psödotümör Serebri Tanısı
Psödotümör serebrinin tanısı, dikkatli bir değerlendirme ve bazı testlerle konulur. Hastaların başvurduğu doktorlar genellikle nörologlar veya beyin cerrahlarıdır. Tanı süreci genellikle şu adımları içerir:
- Fiziksel Muayene ve Klinik Değerlendirme: Doktor, baş ağrısı, görme kaybı, bulantı gibi semptomları dikkatle değerlendirir. Fiziksel muayene sırasında göz doktoru, papil ödemi olup olmadığını kontrol edebilir.
- Beyin MR veya BT Taraması: Beyin görüntüleme yöntemleri, tümör, kanama veya başka bir patolojiyi dışlamak için kullanılır. Psödotümör serebrinin tanısında, beyin görüntülemede herhangi bir anormallik gözlemlenmeyebilir.
- Oftalmolojik Muayene: Papil ödemi, psödotümör serebrinin tipik bir bulgusudur. Bir göz doktoru (oftalmolog) retina ve göz sinirini inceleyerek papil ödemini tespit edebilir.
- Lomber Ponksiyon (BOS Analizi): Beyin omurilik sıvısının basıncını ölçmek için lomber ponksiyon yapılabilir. Bu işlemde, sıvının basıncı yüksekse, psödotümör serebri teşhisi konulabilir. Ancak bu basınç yüksekliği yalnızca sıvı basıncının 250 mmH2O’nun üzerinde olması durumunda tanıyı destekler.
- Beyin Omurilik Sıvısı Analizi: Sıvının içeriği de incelenerek enfeksiyon, kanama gibi diğer olasılıklar dışlanabilir.
Psödotümör Serebri Tedavisi
Psödotümör serebrinin tedavisi, hastanın semptomlarının şiddetine, yaşına, genel sağlık durumuna ve hastalığın ilerleme hızına göre değişiklik gösterebilir. Tedavi seçenekleri şunlar olabilir:
- Medikal Tedavi: Psödotümör serebri tedavisinin temel amacı beyin omurilik sıvısının birikmesini engellemek ve beyin basıncını azaltmaktır.
- Asetazolamid (Diamox): Beyin omurilik sıvısının üretimini azaltarak intrakraniyal basıncı düşüren bir ilaçtır. Asetazolamid, tedavi için en yaygın kullanılan ilaçlardan biridir.
- Furosemid: Diüretik bir ilaç olan furosemid, vücuttaki sıvı birikimini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Kortikosteroidler: Şiddetli baş ağrıları ve iltihaplanmayı kontrol altına almak için kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Eğer medikal tedavi yeterli olmazsa veya görme kaybı gibi kalıcı hasar riski varsa cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemler şunları içerebilir:
- Optik Sinir Dekompresyonu: Görme kaybını engellemek amacıyla göz sinirlerine yönelik yapılan bir cerrahi işlemdir.
- Şant Yerleştirilmesi: Beyin omurilik sıvısının vücutta düzgün bir şekilde dolaşmasını sağlamak amacıyla karın içine veya göğüs boşluğuna bir şant yerleştirilmesi gerekebilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Diğer Tedavi Yöntemleri:
- Kilo Verme: Psödotümör serebri sıklıkla obezite ile ilişkilidir. Kilo vermek, beyin basıncının azalmasına yardımcı olabilir.
- Düşük Tuzlu Diyet: Bazı hastalar, diyetlerinde tuz alımını sınırlayarak belirtilerini iyileştirebilir.
Psödotümör Serebri Komplikasyonları
Psödotümör serebri, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. En önemli komplikasyonlardan biri görme kaybıdır. Artan intrakraniyal basınç, görme sinirlerine zarar verebilir ve kalıcı görme kaybına yol açabilir. Ayrıca, hastaların baş ağrıları, baş dönmesi ve denge problemleri gibi yaşam kalitesini etkileyen şikayetleri uzun vadede sürdürebilir.
Sonuç
Psödotümör serebri, genellikle tedavi edilebilir bir hastalıktır, ancak erken tanı ve uygun tedavi oldukça önemlidir. Semptomlar, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir, ancak doğru tedavi ve takip ile hastalar genellikle iyi bir prognoza sahip olabilirler. Psödotümör serebri hakkında bilgi sahibi olmak, erken müdahale ile daha iyi sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabilir.
