Bankart lezyonu, omuz eklemindeki en yaygın yaralanmalardan biri olup, genellikle omuz çıkığı (dislokasyon) sonrasında meydana gelir. Omuz eklemi, vücudun en hareketli eklemidir ve bu nedenle sıklıkla yaralanmalara açıktır. Bankart lezyonu, özellikle genç ve aktif bireylerde sıkça görülen bir durumdur.
Omuz eklemi, baş üstü, yuvarlak bir yapı olan humerus (kol kemiği) ile yuva şeklindeki skapula (omuz kürek kemiği) arasındaki bir eklem olup, çok geniş bir hareket alanına sahiptir. Bu hareket genişliği, omuz eklemine zarar verebilecek bir dizi yaralanmaya yol açabilir. Bankart lezyonu, özellikle omuz ekleminde meydana gelen zorlayıcı hareketlerin bir sonucu olarak, eklemin stabilitesini bozan önemli bir yaralanmadır.
Bankart Lezyonu ve Anatomisi
Bankart lezyonu, omuzun glenoid eklem yüzeyinin ön kısmında, omuz topu (humerus başı) ile etkileşimde olan yuvada bir yırtılma veya hasar meydana gelmesiyle tanımlanır. Bankart lezyonunun adı, ilk kez 1923 yılında Dr. Arthur Bankart tarafından tanımlanmış olup, bu lezyon, omuz çıkığına yol açan bir yaralanma türü olarak bilinir.
Bankart lezyonu, genellikle omuz çıkığı geçiren kişilerde görülür. Omuz çıkığı sırasında, eklem yüzeyi arasındaki bağlar, kıkırdaklar ve diğer yapılar hasar görebilir. Bu, omuz ekleminin dengesizliğine ve tekrar eden çıkıklara yol açabilir. Bankart lezyonunun en önemli özelliği, bu tür yaralanmalarda omuz ekleminin stabilitesinin bozulmasıdır.
Bankart Lezyonu Nedenleri
Bankart lezyonuna neden olan faktörler genellikle omuz ekleminin travmatik yaralanmalarından kaynaklanır. Bu tür yaralanmalar, genellikle spor aktiviteleri veya kazalar sırasında meydana gelir. Bankart lezyonunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Omuz Çıkığı: Bankart lezyonunun en yaygın nedeni, omuz çıkığıdır. Omuz çıkığı sırasında, humerus başı, glenoid eklem yüzeyinden ayrılır ve bu da Bankart lezyonunun oluşmasına neden olabilir.
- Düşmeler: Özellikle sporcular arasında sık görülen düşmeler, omuz eklemi üzerinde ciddi bir baskı oluşturur. Bu baskı, omuzun ön kısmındaki eklem yüzeyinin zarar görmesine yol açar.
- Zorlayıcı Hareketler: Yüksek top atışı, basketbol gibi sporlarda, omuz eklemine aşırı zorlanma uygulayan hareketler, Bankart lezyonlarına yol açabilir.
- Yaş Faktörü: Genç bireyler daha aktif ve dinamik olduklarından, omuz ekleminde yaşanan zorlayıcı hareketler sonucu Bankart lezyonlarına daha yatkındır.
- Yüksek Riskli Sporlar: Amerikan futbolu, güreş, basketbol, voleybol ve tenis gibi sporlar, omuz ekleminin zorlanmasına ve dolayısıyla Bankart lezyonlarına yol açabilmektedir.
Bankart Lezyonu Belirtileri
Bankart lezyonunun belirtileri, omuzun hareketleri sırasında belirgin hale gelir. Bu belirtiler, omuzdaki ağrı ve fonksiyon kaybı ile ilişkilidir. Bankart lezyonu belirtileri şunlar olabilir:
- Ağrı: Omuz ekleminde özellikle hareket sırasında ağrı, Bankart lezyonunun başlıca belirtisidir.
- Güçsüzlük ve Hareket Kısıtlılığı: Omuz ekleminin hareket aralığı kısıtlanabilir ve omuz kaslarında güçsüzlük görülebilir.
- Tekrar Çıkıklar: Omuzun sık sık çıkması, Bankart lezyonunun bir başka belirtisidir. Bu durum, eklem yüzeyinin stabilitesinin bozulduğuna işaret eder.
- İleri Derecede Eklem Sertliği: Zamanla, Bankart lezyonuna bağlı omuzda eklem sertliği gelişebilir.
- Şişlik ve Morarma: Yaralanma sonrasında, omuzda şişlik ve morarma meydana gelebilir.
Bankart Lezyonu Tanısı
Bankart lezyonunun tanısı, klinik muayene ve çeşitli görüntüleme yöntemleriyle konulabilir. Doktor, hastanın semptomlarını, geçmiş sağlık durumunu ve omuz bölgesindeki hassasiyetini göz önünde bulundurarak tanı koyar. Bankart lezyonunun tanısında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
- Fiziksel Muayene: Omuzdaki hareketleri test etmek ve ağrıyı tespit etmek amacıyla yapılan bir dizi fiziksel test uygulanır.
- X-Ray: Bankart lezyonunun teşhisinde, eklemde herhangi bir kemik kırığı veya yapısal hasar olup olmadığını görmek için X-ray çekilebilir.
- MR (Manyetik Rezonans) Görüntüleme: Omuz eklemindeki yumuşak doku hasarını görmek için MR, Bankart lezyonunun kesin tanısını koymakta oldukça etkilidir.
- Artroskopi: Eğer diğer testler kesin sonuç vermezse, doktor artroskopik bir inceleme yaparak Bankart lezyonunu doğrudan görebilir.
Bankart Lezyonu Tedavisi
Bankart lezyonunun tedavisi, genellikle yaralanmanın şiddetine, hastanın yaşı ve yaşam tarzına göre değişir. Tedavi, konservatif (cerrahi olmayan) ve cerrahi olmak üzere iki ana yöntemle uygulanabilir. Tedavi seçenekleri şu şekildedir:
1. Konservatif Tedavi (Cerrahi Olmayan Tedavi)
İçindekiler
a) Fiziksel Terapi: Bankart lezyonunun tedavisinde ilk aşama genellikle fiziksel terapi ile başlar. Bu tedavi, omuzdaki kasları güçlendirmeyi ve hareket kabiliyetini artırmayı hedefler. Fiziksel terapi, omuz ekleminin stabilitesini sağlamak ve ağrıyı azaltmak için kullanılır. Terapistler, hastanın durumu ve lezyonun ciddiyetine göre egzersiz planı hazırlar.
b) İlaç Tedavisi: Bankart lezyonu tedavisinde, iltihaplanma ve ağrı kontrolü için anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılabilir. Bu ilaçlar, hastanın günlük yaşantısını sürdürebilmesi için önemlidir.
c) Dinlenme: Omuzun iyileşebilmesi için dinlenmesi çok önemlidir. Ağrılı bölgeye baskı yapmamak ve zorlu fiziksel aktivitelerden kaçınmak iyileşme sürecini hızlandırır.
d) Buz Uygulaması: Omuzda şişlik ve ağrıyı hafifletmek için buz torbası uygulaması faydalı olabilir.
e) Destekleyici Atel Kullanımı: Omuzun hareketini kısıtlamak ve daha fazla hasarı önlemek için, geçici süreyle atel veya sargı kullanılabilir.
2. Cerrahi Tedavi
Eğer konservatif tedavi sonuç vermezse ve omuz eklemindeki stabilite hala sağlanamıyorsa, cerrahi tedavi önerilebilir. Bankart lezyonunun cerrahi tedavisi şunları içerebilir:
a) Artroskopik Cerrahi: Günümüzde Bankart lezyonlarının çoğu, artroskopik yöntemle tedavi edilmektedir. Artroskopik cerrahi, küçük kesilerle yapılan bir işlemdir ve bu yöntemle omuz eklemine müdahale edilir. Artroskopik cerrahinin avantajı, iyileşme sürecinin daha kısa olması ve daha az invaziv olmasıdır.
b) Açık Cerrahi Müdahale: Bankart lezyonunun daha karmaşık vakalarında, açık cerrahi müdahale yapılabilir. Bu durumda, omuz eklemi daha geniş bir şekilde açılır ve eklem yüzeyindeki hasar onarılır.
c) Tendon Onarımı: Bankart lezyonunda, glenoid eklem yüzeyinin çevresindeki bağlar veya tendonlar zedelenebilir. Bu durumda, cerrahlar bu yapıları onarabilir veya yeniden yapılandırabilir.
d) Rehabilitasyon Süreci: Cerrahi müdahale sonrasında hastanın iyileşme süreci oldukça önemlidir. Bu süreçte, fiziksel terapi ve düzenli kontroller, başarılı bir iyileşme için kritik rol oynar.
Sonuç:
Bankart lezyonu, omuz ekleminde meydana gelen ciddi bir yaralanma olup, erken tedavi ve doğru rehabilitasyon süreci ile hastalar başarılı bir şekilde iyileştirilebilir. Eğer konservatif tedavi ile sonuç alınamazsa, cerrahi müdahale ile omuz eklemi stabil hale getirilebilir. Bankart lezyonunun tedavisinde erken teşhis ve uygun bir tedavi planı, hastaların omuz sağlığını korumak için çok önemlidir.
