Son günlerde yine gündemde. Tasarruf finansmanı nedir, kimler yararlanabilir?
Aslında birikimlerin etkileşimi ya da birlikte doğan güç diye sloganlaştırdığımız ve böyle tanımladığımız bir finansal enstrüman. Birlikte tasarruf yöntemi bildiğiniz üzere dünyada uzun zamandan beri uygulanan ve Türkiye’de bizler tarafından verimliliği arttırılmış, 30 yıldan beri uygulanan bir sistem. Birevim 2016’da kuruldu ve tasarruf finans yöntemini insanların artık borçtan kurtularak tasarruf sahiplerinin, borca dayalı konvansiyonel finans yöntemlerini kullanmayarak kendi tasarrufları ile elde ettikleri gücü birleştirerek oradan oluşturdukları güçle, ihtiyaç duydukları finansmana ulaşmalarını sağlıyor. Ev, araç ve işyeri… Yasal olarak bunların finansmanı için kullanılıyor. Küçük tasarruflar dahil birçok tasarrufun birleştiği dar ve orta gelirli ailelerin ihtiyaçlarını gidermeye yönelik bir finansman yöntemi.
Bir anlamda geçmişte de kullanılan, kültürümüzde olan imece yönteminin finansman modeline dönüşmüş hali diyebilir miyiz?
Evet benzeri daha geliştirilmiş, daha verimli ve daha kısa zamanlarda ulaşılabilir kılınan finansman. Teknik olarak içerisinde çok düşük maliyetlerinin olduğu bizim sistemimizde sadece organizasyon ücreti denilen hizmet bedelinin alındığı, onun dışında hiçbir maliyeti olmayan ve teknik olarak kendi tasarruflarınıza dayanan bir yöntem. Uzun yıllardır faaliyettesiniz ama çok önemli yeni bir yasa çıktı. Sektöre, size ve vatandaşa neler getirdi bu yasa?
Tasarruf finansman kanunu 6 Mart’ta yayınlandı Resmi Gazete’de. Teknik olarak bir finansal kurum olarak düzenledi yaptığımız işi. 6361 sayılı dediğimiz eskiden leasing factoring, para tüketici finansman şirketlerini düzenleyen bugün itibariyle de artık tasarruf finansman şirketlerini de içerisine alan bir kanun içerisinde düzenlendi. Kanunun yapılmasında çok uğraş verdik açıkçası. Tasarruf finansman kavramı da bizim kullandığımız bir kavramdı.
RİSK DENETİMİ
Kanun özellikle sermaye yeterliliği getiriyor. Yani bir finansal kuruluşun hem prestij olarak, hem işin yürütülmesi açısından gerekli olan finansal yeterliliği, kendi kaynaklarından karşılaması için 100 milyonluk bir sermaye yeterliliği getirdiler. Fakat 100 milyonluk sermaye yeterliliği yetmiyor, sigorta firmalarında bankalarda leasinglerde ve faktoring şirketlerinde olduğu gibi risk denetim birimlerini kurduğunuz, kendi iç denetim yapılarınızla örgütlendiğiniz ve hizmet yapmak için gerekli olan hem teknolojik altyapıyı hem insan kaynağı altyapısı hem de örgütsel altyapıyı tamamlamanızı zorunlu hale getiren bir kanun oldu. Yasadaki 100 milyon TL’lik sermaye şartı aslında en kolay kısım. Diğer tarafları özellikle risk denetim ve sürdürülebilirlik ilkeleri açısından ciddi yükümlülükler, denetimler getiriyor. En önemlisi sektörü bankalar gibi diğer finans kuruluşları gibi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na bağlayan ve onun özel denetimine tabi kılan bir yasa.
TASARRUFU TOPLUYORUZ
Yeni yasanın halihazırda faaliyet gösteren firmalara ne gibi getirisi oldu?
Şirketlerin kendi sürdürülebilirliklerini sağlamaları adına çok olağanüstü getiriler içeren bir yasa. Öncelikle kendi başlarına bırakılmıyorlar artık. Yani bizler sektörü idare ederken, işlerimizi yürütürken BDDK’nın bize göstermiş olduğu direktifler, yasanın göstermiş olduğu ve BDDK’nın hazırladığı yönetmeliklere, tebliğlere bankalarda olduğu gibi uymak zorundayız. Dolayısıyla yanlış yapma şansı ortadan kaldırılan bir sistem getiriliyor.
Diyelim ki benim belli bir miktarda param var, size geldim ve bir ev almak istiyorum. Ne oluyor ondan sonra. Bize somut olarak da anlatır mısınız?
Bizim iş modelimizde finansman tasarruftan üretilir. Yani bankalarda normal finansal kuruluşlar da bildiğin üzere ya bir sermayeden fon üretilir, işletilir, ya da mevduat toplarsınız bunu kredi olarak pazarlarsınız. Biz mevduat toplamıyoruz çünkü kredi faaliyeti üretmiyoruz. Biz tasarrufları topluyoruz yani fonlarımız tasarruflardan üretiliyor. Bireysel olarak 100 ayda ulaşacağınız hedeflere, (borçlanmadan, suni ödeme gücü size üretilmeden, tamamen kendi üretim gücünüzle, tasarruf gücünüzle bir fon oluşturarak) daha kısa sürede ulaşıyorsunuz. Örneğin 100 bin liralık bir finansmana ihtiyacınız var. Ayda sadece 1000 TL biriktirebiliyorsunuz ya da 2000 lira tasarruf edebiliyorsunuz. Kendi başınıza 1000 liralık versiyonda 100 ay, 2000 liralık versiyonda 50 ay beklersiniz. Oysa bizde sizin gibi birçok insanın tasarrufunu bir havuzda topladığımız ve havuz yönetimi yaptığımız için, bu hedeflere 10 ayda 8 ayda 12 ayda ulaşabilir hale geliyorsunuz. Herkes ortak bir güç oluşturuyor ve biz buna ‘birlikteliğin muhteşem gücü’ diyoruz. Bireysel tasarrufları hem ekonomiye kazandırıyorsunuz, hem de bu güçten finansmana daha çabuk ulaşabilir hale geliyorsunuz.
Yeni döneme hazır mısınız?
Biz çıkarılmasına olağanüstü bir çaba sarf ettiğimiz yasaya hem altyapı, hem de sermaye açısından hazır hale gelmiştik. Dolayısıyla bugün itibariyle lisans alabilir durumdayız. İnşallah 3 yılda 3 milyon insana ulaşmayı hedef edinmiş bir şirketiz.
Tasarruf finansmanı sektörü bugüne kadar neler yaptı, bu yöntemden bugüne kadar kaç kişi yaralandı?
Bu sektör bugüne kadar çok bilinmeyen, nispeten şaibeli görülen, yasal düzenlemesi olmayan bir sektördü tasarruf finansmanı. Bugüne kadar 300 bin insanın ev ve araç almasını sağlamış bir sektör. Bundan sonra yeni yasa artık birer birer değil, kartopu etkisi ile çığ etkisi ile büyüme sağlayacaktır. Bundan sonra yılda 300 bin, 500 bin insanı ev, araba sahibi yapacaktır. Bizim şahsi hedefimiz 2020 yılı itibariyle 3 yılda 3 milyon insana ulaşmak.
KONUT VE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE KATKI
Peki bu yasal düzenlemenin konut ve otomobil pazarına etkisi ne olur?
Birevim 2016’da kurulduğu zaman bu sektörde faaliyet gösteren iki şirket vardı. Bu iki şirketin toplam aylık reel sektöre katkısı 2 bin civarında yeni tasarruf sahibi kazanımıydı. Ve teslimat anlamında, bugün kanunun tahsilat dediği sizlerin ev alımı araba alımı veya işyeri alımı olarak anlayacağınız finansman ortalama 1000’di. Bugün itibariyle sadece Birevim ayda 2 bin teslimat yapıyor. Yani 2 bin ev ve araba alıyor. Bugün sektör artık yılda 150 bin civarında teslimat üreten, yani 150 bin civarında ev işyeri ya da araba üreten bir sektör. Bu sadece 5 yılda gerçekleşti. Üstelik bir kanun ve güvence olmaksızın. Tasarruf yöntemleri bütün dünyada da yaygındır. Örneğin Almanya’da büyüklüğü 900 milyar . Bu yasal güvence ile beraber reel sektöre, otomobil piyasasında özellikle ikinci el otomobil piyasasına, ev piyasasına çok ciddi katkılar sağlayacaktır. Almanya’da, İngiltere’de, Belçika’daki örneklerde yasal güvence sonrasında sistem çok büyümüş.
Konvansiyonel sistemler hep bir yurtdışı kaynağı bulunmak zorundadır. Türkiye’de bir kredi pazarlıyorsanız, her zaman mevduattan üretemiyorsunuz. Gidip yurtdışından bir kredi alıyorsunuz. Dolayısıyla başkasının tasarrufunu Türkiye’de aslında bir krediye dönüştürüyorsunuz. Bizim sistemimizde yine sizlerin bizlerin cebinden çıkan tasarruflarla kendi kaynaklarımızla yine Türkiye’de üretilen konutlar otomobiller ikinci el piyasası fayda görecek. Dolayısıyla bu anlamda hem reel ekonomiye katkı sağlayacak hem de yurt dışına kaynaklarımızın aktarılmaması anlamda milli ekonomiye ciddi katkı sağlayacak.