Anadolu’da “Baharın habercisi” olarak kabul edilen, Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan “Hıdırellez”, yurdun birçok yerinde farklı ve bir o kadar da ilginç gelenek ve inanışlarla kutlanıyor.
Miladi takvime göre 5 Mayıs’a denk gelen Hıdırellez, ölümsüzlüğün peşine düşen ve karada bereketin, canlılığın sembolü olan Hazreti Hızır ile denizlerdeki bereketi temsil eden Hazreti İlyas’ın her yıl buluşmasını, suyla toprağın birleşmesini ve yaz kapısının açılmasını simgeliyor.
Bu yıl pandemi gölgesinde geçecek olan kutlamalar sınırlı olsa da, Hıdırellez gelenek ve ritüelleri yaşatılmaya devam edecek..
Peki Hıdırellezde neler yapılır? Hıdırellez ritüelleri nelerdir? İşte merak edilenler..
HIDIRELLEZ NEDİR?
“Hıdırellez”, Hıdır yani Hızır ve İlyas’ın buluşma günüdür. Yıl boyunca Hızır karada, İlyas denizde dara düşenlerin imdadına yetişir. 5 Mayıs buluşma ve hasbihâl günüdür.
Dara düşenlerin gül fidanı dibinde dileklerini şekle büründürmeleri, umutlarını gül fidanının kuytusunda işleyerek gülün dallarına bağlamaları bu yüzdendir.
HIDIRELLEZ NE ZAMAN 2021?
Hıdırellez Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak kutlanmaktadır. Hıdırellez 2021 yılında 5 Mayıs Çarşamba akşamı başlayacak, 6 mayıs Perşembe ikindi ezanında bitecek.
HIDIRELLEZ NASIL KUTLANIR?
Anadolu’nun birçok yöresinde farklılık gösterse de Hıdırellez gecesi tutulan dileklerin gerçekleşeceğine, hastaların iyileşeceğine, uğursuzlukların sona ereceğine, sorunlara çözüm bulunacağına, kısmetin açılacağına, bereketin artacağına inanılıyor.
Büyük şehirlerin aksine kasaba ve köylerde Hıdırellez’e ciddi bir şekilde hazırlanılıyor. Hızır’ın evleri ziyaret edeceğine inanıldığı için evlerin içi, bahçeler temiz tutuluyor.
Hızır’ın şifa dağıtıcı ve sağlığa kavuşturucu niteliklerine duyulan inancın etkisiyle, Hıdırellez gününde kuzu kesilmesi ve kuzu etiyle yapılmış yemekler yenmesi ile, şifa ve sağlık bulma dileğiyle ateş üzerinden atlanması gelenekler arasında bulunuyor.
Kuzu kurban edilmesi de sık rastlanan geleneklerden biri olarak dikkat çekiyor.
Anadolu’da Hıdırellez törenleri ağaçlık ve yeşillik yerler, dere, göl ve su kenarlarında yapılıyor. Kimi zaman da türbe ve ziyaret yerlerinin etrafında toplanılıyor. Buralara Hıdırellez’in kutlandığı yer anlamına gelen “Hıdırlık” adı veriliyor.
HIDIRELLEZ RİTÜELLERİ
Yüz yıllardır kutlanan Hıdırellez’de, evdeki eski eşyalar ve çalı çırpıyla yakılan “Hıdırellez ateşi” üzerinden tekerleme ve dualarla atlamak başta olmak üzere pek çok adet de tekrarlanıyor.
Bunlardan bazıları şöyle:
– Hıdırellez gecesi Hızır’ın yeryüzünde gezindiği ve dokunduğu yerlere feyz ve bereket vereceği inancından hareketle, evlerdeki yiyecek ve içecek kaplarının, ambarların, cüzdanların ağızlarını gece boyunca açık bırakmak,
– Mal mülk edinmek amacıyla, evin bahçesindeki toprak üzerinde istenen şeyin küçük bir maketini yapmak,
– Hızır’a ulaşacağı düşünülen dilekleri küçük bir kağıda yazarak akarsuya veya denize atmak,
– Talih, kısmet ve bahtın açılması için süs eşyalarını maniler eşliğinde çiçeklere bağlayarak su dolu çömleğe atmak,
– Çocuk sahibi olmak için gül fidanının dibine beşik resmi bırakmak,
– Bolluk ve bereket için evleri kapıya doğru değil kapıdan içeri doğru süpürmek.
