National Geographic tarafından desteklenen yeni bir araştırmaya göre, Amazon yağmur ormanları artık depolayabileceğinden daha fazla sera gazı yayıyor. Analizler, dünyanın en fazla biyolojik çeşitliliğe sahip bölgesinin çevre üzerindeki net etkisinin, insan eylemlerinin bir sonucu olarak negatif hale geldiğini gösteriyor.
Ormansızlaşma, madencilik, yangınlar ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği sellerin artmasına ve daha sık kuraklık görülmesine yol açıyor, bu da ormanın artık karbondioksiti emdiğinden daha yüksek seviyelerde metan ve azot oksit ürettiği
anlamına geliyor. Endişe verici bir şekilde, araştırmanın sonuçları Amazon yağmur ormanlarının aslında küresel ısınmayı azaltmaya yardımcı olmaktan ziyade daha kötü hale getirebileceğini gösteriyor.
Karbondioksit, atmosferdeki en bol sera gazı olduğu ve Amazon dünyadaki en büyük ‘karbon yutağı’ olduğu için Amazon’un küresel ısınma üzerindeki etkisine dair önceki araştırmaların çoğunun odak noktası oldu. Bu nedenle, karbon döngüsü devam eden iklim krizini çevreleyen tartışmanın merkezine sıkı bir şekilde yerleştirildi.
Bununla birlikte, metan ve nitröz oksit, karbondioksitten daha kısa ömre sahip ve çok daha düşük seviyelerde oluşan fakat daha güçlü sera gazları arasında yer alıyor. Türünün ilk örneği olan bir çalışma, sera gazı emisyonlarını etkileyebilecek tüm faktörleri inceledi ve genel olarak Amazon’un çözümün bir parçası olmaktan sorunun bir parçası haline gelebileceğini buldu.
30’DAN FAZLA BİLİM İNSANI ÇALIŞMADA YER ALDI
Bllim insanları Amazon yağmur ormanlarının çevresel etkisine ilişkin önceden var olan verileri analiz etmekle görevlendirildi. 30’dan fazla bilim insanından oluşan bir ekip oluşturuldu ve çalışmanın bulguları yakın bir zamanda Frontiers in Forests and Global Change dergisinde yayınlandı.
TEMEL NEDENİ İNSAN FAALİYETLERİ
Araştırmacılar, “Amazon Havzasında, özellikle metan ve azot oksitten kaynaklanan mevcut ısınmanın, atmosferik karbondioksit emilimi ile sağladığı iklim hizmetini dengelediği ve büyük olasılıkla aştığı sonucuna vardık” ifadelerini kullandı. Bununla birlikte, bu durumun ana nedenin bölgedeki insan faaliyetleri olduğu vurgulandı.
METAN GAZI, KÜRESEL ISINMANIN OLUŞUMUNDA KARBONDİOKSİTTEN 80 KAT DAHA ETKİLİ
Amazon’un ‘Dünya üzerindeki en büyük ekosistem karbon havuzlarından biri olduğunu’ belirten araştırmacılar, beş yıl boyunca insanlığın ürettiği tüm karbon emisyonlarına eşdeğer olan 200 gigatona kadar karbon depoladığını söyledi Ancak, bölgenin, karmaşık ekosistemi daha birçok beklenmedik etkiye yol açıyor. Örneğin, Amazon ağaçları tek başına tüm küresel metanın yüzde 3,5’ini çeşitli yollarla satıyor. Metanise atmosferdeki ısıyı artırmada CO2’den yaklaşık 80 kat daha etkili.
AMAZON HAVZASI YÜZBİNLERCE İNEKLE DOLU
Diğer taraftan bilim insanları, Amazon’da da metan emisyonlarının arttığını çünkü ağaçların büyükbaş hayvan çiftliklerine yer açmak için yasa dışı bir şekilde kesildiğini aktardı. Bu geniş alanların, büyük miktarlarda sera gazı üreten yüzbinlerce inekle dolu olduğu belirtildi.
HALA GERİ DÖNDÜRÜLEBİLİR BİR NOKTADA
Öte yandan, araştırmacılar, n petrol, kömür ve diğer fosil yakıtların kullanımının durdurulması gibi eylemlerle Amazon’a verilen hasarın hala tersine çevrilebilmesinin mümkün olduğunu bildirildi. Amazon ormanlarının dünya için hala çok önemli olduğuna dikkat çeken bilim insanları, onun değerli bir iklim varlığı haline gelmesi için yapılması gereken tek şeyin ormansızlaşmanın durması gerektiği olduğuna dikkat çekti.
BOLSONARO İNKAR ETMEYE DEVAM EDİYOR
Amazon ormanlarında geçen ağustos ayında ise 10 binden fazla yangının kaydedilmiş, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ise “Amazon boyunca bir uçuş yapılsa tek bir yangın bile görülmez. Amazon, kendini koruyan ve alev almayan nemli bir ormandır” diyerek tepki çekmişti. Bolsonaro, geçen yıl INPE’nin Amazon’daki orman tahribatına dair raporunu da ‘abartılı’ bulmuş ve ajansın başkanı Ricardo Galvao’yu görevden almıştı. “Brezilya’nın Trump”ı olarak ün kazanan Jair Bolsonaro’nun devlet başkanlığında dünyanın akciğerlerini oluşturan Amazon ormanları tümüyle yok olma tehlikesiyle yüz yüze kaldı.
Bolsonaro’nun en iyi korunan kısımlarını oluşturan yerlilerin yaşadığı bölgeleri bile keresteciliğe, çiftçiliğe ve madenciliğe açması nedeniyle ormansızlaşmanın tavan yaptığı Amazon, rekor oranlardaki yangınlarla kül olmaya devam ediyor.
