Hamileler, anne-baba adayları ve taze anne-babalar için dev bir rehber hazırladık ve bebeklerin ilk yılında merak edilen tüm soruları tek tek cevapladık. Bebeğim neden ağlıyor, ne zaman yürür, nasıl gazı çıkar diye merak ediyorsanız buyurun başlayalım!
1. Bebeğim neden ağlıyor?
Her taze anne ve babanın en büyük korkularından bir tanesi yeni doğan bebeklerinin ağlamasıdır hiç şüphesiz… Araştırmalar, yeni doğan her 5 bebekten 4'ünün günde 15 dakika ila 1 saat arasında nedensiz bir şekilde ağladığını ortaya koyuyor; yani ağlamaları için hasta, aç, uykusuz, gazlı olmaları gerekmiyor. Doğdukları andan itibaren kendilerini ağlayarak ifade ettikleri için, bir süre daha dertlerini bu şekilde aktarmaya meyilli oluyorlar.
Bebeğiniz ağladığında siz yine de bir bezini kontrol edin, gazını çıkardığınızdan emin olun ve karnını doyurun. Bunların hepsini yapmanıza rağmen ağlıyorsa, bir de içeriğimizi gözden geçirin…
2. Bebeğimi ne kadar sürede emzirmeliyim?
Doktorların, ebelerin ve hemşirelerin de hastanelerde anlattığı üzere yeni doğan bebekler uyanmasa bile en az 2 saatte bir emzirilmelidir. Ağlıyorsa, memede kalmayı istiyorsa, daha kısa sürede emmek için uyanıyorsa, yani her seferinde emzirilmelidir. Mümkünse her iki memeden 15 dakika süreyle beslenmeli, her seferinde gazı çıkartılmalı ve bezi değiştirilmelidir.
Bebeğiniz ne kadar sık emerse sizin de süt algılayıcı hormonlarınız o kadar sık uyarılır ve böylece sütünüz artar. Tabii ki her anne ve bebek farklı olduğu için bu süreçler zaman zaman daha kolay ya da zor olabilir. Doğumu gerçekleştirdiğiniz hastanede size yardımcı olan hemşire, ebe ya da emzirme danışmanından daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
3. Bebeğimin gazını nasıl çıkarabilirim?
Kültürden kültüre değişiklik gösteren gaz sıkıntısı bazı aileler için gerçekten büyük bir sorundur. Bunu aşmak için en önemli şey emzirdikten sonra, uyumadan önce bebeğin gazının mutlaka çıkarılmasıdır. Omuzda dik pozisyonda tutularak sırtına vurulabilir, yüzükoyun yatırılarak arkası sıvazlanabilir, oturtur pozisyonda kucakta tutularak sırtına pat pat şeklinde vuruşlar yapılabilir ya da yüzüstü kola yatırılarak benzer işlemler uygulanabilir.
Yiyeceklerinizi kısıtlamanız, kendinize dikkat etmeniz, bebeğinizi sıkı sıkı sarmanız gaz konusunda herhangi bir ilerleme sağlamayabilir. Her insanın hassasiyeti, genetiği farklıdır. Bu nedenle bebeğinizle birlikte hareket etmenizde ve sorunun kaynağına ulaşabilmek için sıkı bir şekilde takip etmenizde fayda var.
Daha ayrıntılı bilgi için uygulamalı videoları izleyebilirsiniz:
4. Bebeğimin göbek kordonu ne zaman düşer?
Doğum esnasında beyaz, parlak ve hafif nemli olan kordon bir iki haftada düşer ancak bu süre daha kısa ya da daha uzun olabilir. Her bebek farklı olduğu için, bunun süresi de bütün bebeklerde farklılık gösterir.
Ne zaman düşeceğinden bağımsız bir şekilde, kordon düşene kadar bu bölgeyi kuru tutmaya, bölgenin hava almasına dikkat edin. Tahrişten uzak tutun.
5. Sütümün yetip yetmediğini nasıl anlarım?
Bebeklerin ilk aylarda haftada 150-200 gram almaları ve gün içinde 5-6 kez çiş yapmaları beklenir. Her ne kadar tüm bebeklerin gelişimi farklı olsa da, düzenli bir şekilde beslenen, sağlıkla ilgili bir sıkıntısı olmayan, açlık kaynaklı ağlamayan bebeklerin doyduğu söylenebilir.
Her şeyden önce kendinizi suçlamayı bırakın ve bebeğinizi emzirmeye devam edin. Bebeğinizin emme refleksleri zamanla gelişecek ve birbirinize alışacaksınız. Bol bol ten teması yapmanızda, gün içinde memenizden ayırmamanızda ve içinizi ferah tutmanızda fayda var. Siz neleri başardınız, bunu da el birliğiyle halledersiniz…
6. Bebeğimi her ağladığında kucağıma almalı mıyım?
Ağlasın ya da ağlamasın, ilk üç aylık dönemde bebekler en yakınları olan annelerini yanlarında isterler.
İnsanların erken doğduklarını ve bebeklerin üç aylık olana kadar hâlâ anne karnında zannettiklerini duymuşsunuzdur. Dördüncü trimester olarak adlandırılan bu süreçte bebeğinizi sık sık kucağınıza almanız, hatta mümkünse wrap sling ya da kanguru benzeri taşıma araçlarıyla ten tene temas yapmanız çok önemlidir. Anne karnındaymış gibi hisseden bebeğinizin daha huzurlu olduğunu göreceksiniz. “Aman kucağa alışır” diyenlere aldanmayın ve kucağınıza alabildiğiniz günlerin tadını çıkarın. Emin olun, çok çabuk büyüyorlar.
7. Bebeğimizin göz rengi ne zaman belli olur?
Göze rengini veren melanin pigmenti yeni doğan bebeklerde henüz üretilmeye başlamadığı için gerçek göz renginin oluşması 6 ay sürebilir.
Her ne kadar siz bebeğinizin gözlerinin mavi ya da lacivert kalacağını umsanız da, muhtemelen kahverengi, yeşil ya da ela olacak. Ama yine de sizin bebeğiniz olmaya devam edecek.
8. Bebeğim seslere ne zaman tepki verir?
Bebeklerin birçoğu gürültüye tepki verir ancak bazı seslere anne karnındayken alıştığı için ya da çok küçük bir tepki verdiği için anne babaların keşfetmesi zaman alabilir. Ürkme, gözlerini kırpıştırma ya da ağlama ile tepki verebilir.
Erken bebeklik dönemini geçtiği halde seslere tepki vermiyorsa, işitme testini tekrarlamanızda fayda olabilir. Eskiler bebeklerin kulaklarının etrafında sesler oluşturarak basit bir test yaparlardı, ilk etapta bunu da uygulayabilirsiniz.
9. Bebeğim hıçkırmaya başladığında ne yapabilirim?
İç organları henüz her besini tolere edebilecek durumda olmadığından, hıçkırmaya başladıklarında bebeklere anne sütü ya da formül mamadan başka bir şey verilmemelidir.
Çevrenizde size öneriler vermeye çalışan ve limonun iyi geleceğini söyleyen iyi niyetli insanları göz ardı edin; bebeğinize anne sütü ya da formül mamadan başka hiçbir şey vermeyin.
10. Bebeğim tam olarak ne zaman görür?
Bebeklerin gözleri ilk sene zaman içinde olgunlaştığı için uzağı görmesi birkaç ay sürebilir, uzağı görse bile derinliği bir süre daha algılayamayacak. Sonuç olarak üç dört aylık olana kadar tam olarak görmesini beklememekte fayda var.
Bebeğiniz 3 aylık olana kadar bir nesneyi bir taraftan diğer tarafa kadar takip edemez. Siz de zaman içinde fark edeceksiniz.
11. Bebeğimin gözündeki çapaklara anne sütü sıkabilir miyim?
Tabii ki hayır. Kaynatılmış ve ılıtılmış suya batırdığınız steril pamukla günde 4-5 kere, içten dışa silebilirsiniz ama kesinlikle anne sütü sıkmamalısınız.
12. Bebeğimin yüzündeki ya da vücudundaki doğum lekeleri ne zaman geçer?
Yeni doğan bebeklerin yaklaşık olarak yüzde 70'inde görülen doğum lekeleri küçük, büyük, kabarık ya da düz olabilir. Büyük bir kısmı kısa sürede yok olsa da, bazıları yaşam boyu kalabilir. Nedeni kesin olarak bilinmese de, plasenta içinde gelişimini tamamlayan bebekte kan damarlarının, pigment hücrelerinin, kıl foliküllerinin ve cilt tabakalarının bir yerde toplanması sonucu oluştukları tahmin ediliyor.
Doğar doğmaz tüm kontrolleri yapılan bebeğinizin doğum lekeleri sağlığı açısından herhangi bir tehlike barındırmasa da takip etmenizde, şekil ya da büyüklüğünde değişiklik olup olmadığına bakmanızda fayda var.
13. Yeni doğan bebeğime eldiven giydirmeli miyim?
Yeni doğan bebeklere yüzünü çizmesini engellemek ya da soğuktan korumak amacıyla eldiven giydirilir. Hatta öyle ki, hastane setlerinin içinden çıkan olmazsa olmaz malzemelerden biridir eldiven ancak tırnakların kısaltılması ve eldiven kullanımının en aza indirilmesi daha uygun olandır.
Bebeğiniz çevresini ağzı ve elleri aracılığıyla tanımaya çalışıyor. Siz sırf yüzünü çizmesin diye eldiven giydirdiğinizde onun dünyayı tanımasını engellemiş olursunuz. Dolayısıyla tırnaklarını kısaltın ve bu konuyu düşünmeyi bırakın, bebeğinizin keşfetmesi her şeyden önemli…
14. Bebeğimin ilk dişi ne zaman çıkar?
Her ne kadar altıncı ayda başladığı düşünülse de teknik olarak süt dişlerinin çıkması dördüncü ayda başlar ve yaklaşık olarak üç yaşında tamamlanır. Her bebek farklı olduğu için bu soruya net bir cevap vermek mümkün değildir.
Uzmanlara göre bebeğinizin diş gelişimi anne karnındayken başlıyor ama sizin görmeniz için tam olarak çıkması gerekiyor. Salyası akmaya başlıyor, eline geçen şeyleri ısırırken rahatlıyor, huzursuzlanıyor, iştahı azalıyor, ateşi çıkıyor ya da uykusuzluk çekiyorsa diş çıkarma belirtileri gösteriyor olabilir.
15. Bebeğime ek gıda vermeye ne zaman başlayabilirim?
Bu konuda uzmanların tavsiyesi altıncı aydır çünkü destekli de olsa dik bir şekilde oturmaları önemlidir. Alerjik bebeklerde ise bu süre daha kısa ya da uzun olabilir, doktor kontrolü altında karar vermek en doğru olandır.
Ek gıdaya geçişte son yılların en popüler yöntemi olan BLW'yi keşfetmek için içeriğimizi okuyabilirsiniz.
16. Bebeğim kendi başına oturmaya ne zaman başlar?
Uzmanlara göre, altıncı aydan itibaren oturtulmaya başlayan bebekler genellikle kısa sürede boyun kaslarını geliştirir, başını tutmaya başlar ve kendini bırakmadan uzun süre durabilir.
Her ne kadar aile büyükleri ısrar etse de bebeğinizi altıncı ayından önce oturtmanız ya da ayaklarının üstüne bastırmanız doğru değildir.
17. Bebeğim ne zaman emeklemeye başlar?
Deneme yanılma yoluyla öğrendikleri emekleme işine bebeklerin birçoğu altıncı aydan itibaren başlarlar ancak bunun için de kesin bir zaman söz konusu olamaz. Her bebek farklı olduğu için altıncı ayında emeklemeyen bebeklerde bir sorun olduğu söylenemez. Bu bir süreçtir ve hangi bebekte ne zaman işleyeme başlayacağı bilinmez.
Bacak kaslarını geliştirmeye çalışan bebeğinize destek olabilir, onu cesaretlendirebilirsiniz ama emeklemeyi reddediyorsa belki de bu adımı atlayıp direkt yürüyecektir, kim bilir?
18. Bebeğim ne zaman yürür?
Emeklemeyle benzer şekilde, bunun için de herhangi bir zaman vermek mümkün değildir. Sıralama diye tabir edilen bir yere tutunup adım atması pek çok bebek için dokuzuncu aydan itibaren gerçekleşse de bunu daha erken ya da geç yapan bebekler vardır.
Bebeğinizin ne zaman emeklediğinin, sıraladığının ya da yürüdüğünün bir önemi yok sevgili anne ve babalar… Onu cesaretlendirin, destek olmaya çalışın ve ilk adımların şahit olun. Bundan daha güzel çok az şey var dünyada, tecrübeyle sabit…
19. Bebeğim ne zaman konuşmaya başlar?
Tüm içerik boyunca söylediğimiz gibi, her bebek kendine özeldir ve ilk anlamlı kelimenin söylendiği zaman değişkenlik gösterir. Kitap bilgisi ise onuncu ila on dördüncü ay arasında bebeğin anlamlı sesler çıkarmaya başlayabileceğini söyler.
Bebeğinizin bir an önce büyümesini istiyorsunuz, biliyoruz ama acele etmeyin. Yürüme, konuşma gibi yaşam boyu devam edecek davranışların oturması zaman alabilir, endişelenmeyin.
20. Bebeğimi sütten ne zaman kesmeliyim, emzirmeyi ne zaman bırakmalıyım?
İlk altı ay anne sütü, yokluğunda formül mama kullanılmalıdır. Altıncı aydan itibaren ek gıdaya başlansa da bir yaşına kadar ana öğün yine anne sütü ya da formül mamadır. Bir yaşından sonra başlayan ana öğünlerle birlikte anne sütü öğünleri ister istemez azalacaktır.
Bebeğinizin durumuna ve kararına göre ikinci yaşı itibariyle emzirmeyi bırakabilirsiniz. Sonuç olarak bu kararı ancak bebeğiniz ve siz verebilirsiniz.