Son iki yıldır gündemde yer alan askerlik sistemi ile ilgili yeni düzenleme yapıldı ve son olarak Milli Savunma Komisyonu'nda kabul edildi. Yeni sistemde kısa dönem askerlik kalktı ve zorunlu askerlik 6 aya indi. Bedelli askerlikte üzere bir ay temel eğitim verilecek ve sürekli yapılacak, ücreti de memur maaşlarına göre belirlenecek. Aynı zamanda zorunlu askerlik sonrası devam eden askerlerin hakları konusunda da iyileştirmeler yapılacak. Muhtaç asker ailelerine maddi yardım da teklif içinde yer alıyor.
Peki diğer detaylar neler?
Meclis'e sunulan yeni askerlik sistemi ile ilgili merak edilenleri, soruları ve cevapları sizler için derledik.
Milli Savunma Bakan yardımcısı Şuay Alpay yeni askerlik sistemi teklifinin mevcut sistemdeki pek çok sorunu çözeceğini belirtti.
Alpay “Yoklama kaçağı ve bakaya kalanların sayısının 600 bin olduğu söylendi ama yoklama ve bakaya kalanların sayısı 460 bin civarında.” dedi.
Yeni askerlik sistemi neleri içeriyor?
Yeni askerlik sistemi dağılımı bedelli askerlik, yükümlü erbaş ve erler, yedek astsubaylık, yedek subaylık ve dövizli askerlik şeklinde olacak. Mevcut sistemdeki kısa dönem ve uzun dönem ayrımı kalkıyor ve 6 ay zorunlu askerlik geliyor.
Yeni askerlik sistemi ne zaman yürürlüğe girecek?
Yeni askerlik sistemi ile ilgili çalışmalar seçim öncesinde başlatılmış ve komisyonlar kurulmuştu. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinin ardından bu hafta komisyonda kabul edilen teklif Meclis'e sunulacak. Meclis'e sunulmasının ardından Ramazan Bayramı öncesinde kabul edilmesi bekleniyor.
Yeni sistem ile zorunlu askerlik süresi düşüyor.
Evet süre düşüyor. Öncelikle bir ay temel eğitimi müteakip diğer lise mezunu ve altı gençlerimiz de diğer askerler ile 5 ay daha kıtalarda askerlik yapacak ve toplam 6 ay askerlik yapılmış olacak. Mevcut sistemde üniversite, yüksek lisans ve doktora mezunu hariç kişiler 12 ay askerlik yapıyorlar. 6 aylık zorunlu dönemde şimdi olduğu gibi cüzi harçlık verilecek.
Yeni askerlik sistemi silah altındakileri kapsıyor mu?
Sistemin kanunlaşmasıyla beraber silah altındaki askerlerin terhis olup olmayacağı sorulan Bakan Akar, “Olabilir” şeklinde yanıt verdi. Akar, sistemin hemen uygulamaya girip girmeyeceği sorusunu da “Bunun kararını tabii Cumhurbaşkanımız ve Meclis verecek. Biz TSK olarak bu kanunun yayımlandığından itibaren yürürlüğe girmesiyle birlikte çıkabilecek sorunlara karşı tedbirlerimizi almaya çalışıyoruz” diye konuştu. Kanun Meclis'ten geçerken son durumu öğrenebileceğiz. Bu durumda silah altındakilerin terhis olması bekleniyor.
Yeni askerlik sisteminde bedelli askerlik nasıl olacak?
Bedelli askerlik artık sürekli yapılacak. Yeni kanun veya düzenleme beklenmeyecek. Yeni sistemde bedelli askerlik için de 1 ay temel eğitim olacak. Yaş sınırı olmayacak. İhtiyaç fazlası başvuru durumunda kura çekilecek. Memur maaşlarına endeksli bedelli ücreti her yıl memur maaşlarına göre artacak. 30 bin TL ve üzerinde olması bekleniyor. Dövizle askerlik ücreti de bu fiyata göre belirlenecek. Bedelli askerlikten gelen kaynağın sözleşmeli astsubaylık kadrosunun maliyetini karşılaması bekleniyor.
Akar, askerliğe başvuranların bir kısmının bedelli, bir kısmının dövizli yapacağını diğerlerinin de “yükümlü erbaş/er”, “yedek astsubay” ve “yedek subay” olacağını belirtti.
“Yapılan hesaplamalar sonucu bir yılda 145 bin kişinin bedelli askerlik yapabilmesi mümkün. 145 binden fazla bedelli başvurusu olursa durum ne olacak? Milli Savunma Bakanlığı Askeralma Genel Müdürlüğünde öğretmenlerimizde, doktorlarımızda olduğu gibi kura olacak. Kuranın şekli yapılan tecrübelerden istifade edilerek belirlenecek” diye konuştu.
Yoklama kaçakları için sistem nasıl olacak?
Yoklama kaçağı, saklı ve bakayalara idari para cezası verilecek. Kendiliğinden gelenlere her gün için 5 TL, yakalananlara ise her gün için 10 lira TL idari para cezası verilecek.
Cüzi miktar harçlık sistemi devam edecek. Peki yeni sistemde maaş sistemi nasıl olacak?
Bakan Akar bu konuyla ilgili “Bir aylık eğitimin ardından bedelli askerlik yapanlar ayrılacak ve faaliyetleri tamamlanacak. Kıtalara gidenler ise 5 ay daha görev yapacaklar. Temel askerlik eğitimi ile 6 ay bittikten sonra ihtiyaç ve isteğin yanı sıra kadroya göre buradakilere 'İkinci bir altı ay er olarak maaşlı görev yapmak istiyor musun' diyeceğiz. 'Evet' demesi için bazı imkan ve fırsatlar da vereceğiz. Bu dönemdeki aylık harçlık 2 bin lira civarında bir para olacak. Mehmetçik 6 ay daha burada görevini yapacak.” şeklinde konuştu.
Yeni sistemde 6 ay zorunlu askerlikten sonra devam edecek olanlar için de avantajlar sağlanacak. Muhtaç asker ailelerine yardım, ücretsiz toplu ulaşım, TOKİ'de öncelik geliyor.
Hizmet borçlanması, muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak. Askerlik bittikten sonra da TSK'ya personel temininde ve TOKİ'de önceliğe hak kazanacaklar.
Yeni sistemde erteleme yaş sınırı ne olacak?
Bakan Akar, “Lisede 29 olan erteleme yaş sınırını 22'ye indiriyoruz, Meslek liselerine artı 3 sene daha ekliyoruz 25 yaşına kadar devam etme şansı veriyoruz. Meslek yüksek okulları ve lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş oluyor. Bunları aşağı çekerek lüzumsuz beklemeleri, tıkanıklıkları ve insanların bir an önce bu işi bitirerek işlerini güçlerini yapmalarını sağlamayı hedefliyoruz ” ifadelerini kullandı.
Yeni sistemde subaylık ve astsubaylık nasıl olacak?
Akar “Yedek astsubaylıkla, meslek yüksek okulunu bitirdikten sonra herhangi bir şekilde zorlamayla 4 yıllık okul bitirmenize gerek yok diyoruz. Mesleğinizi seviyorsanız bunu yapın, askerlikten dolayı bunu değiştirmeye kalkmayın, böylece ara personel konusunda da sıkıntı oluşmasın istiyoruz.” dedi.
“Yedek astsubaylığa kontenjanların uygun olması ve istemeleri durumunda lisans ve lisans üstü mezunları da başvurabilecek. “
Bakan Akar “Buraya geldiklerinde iki aylık temel ve sınıf eğitiminin ardından maaşlı olarak 10 ay faaliyetlerini yapacak. Toplamda 12 ayın bitirilmesinin ardından gençler isterse terhis olabilecek. İstek, ihtiyaç ve kadroya göre kendilerine 'Kalmak ister misiniz' diye soracağız. Kalmak isteyenler astsubay olarak devam edecek. Yine astsubaylığa müteakip istenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa geçebilecek.” diyerek yeni sistemdeki subaylık ve astsubaylık ile ilgili bilgileri de aktardı. 2019 yılı itibarıyla astsubay maaşları 5 bin TL civarında. Görev yerlerine göre de maaş değişebiliyor.
