Papanikolaou, rahim ağzı kanseri vakalarını önlemek için geliştirdiği yöntemle, sitopatoloji (hastalıkları bulmak için hücrelerin incelenmesi) alanında devrim yaratmıştı.
Pap smear denilen yöntem sayesinde vajinadan alınan sıvı mikroskopla incelenerek kansere dönüşebilecek hücresel değişiklikleri kolayca saptamak mümkün oldu.
13 Mayıs 1883’te Yunanistan’ın Eğriboz Adası’nda doğan Papanikolaou, tıp okuluna başladığında daha 15 yaşındaydı.
Birinci Balkan Savaşı’nda orduya askeri doktor olarak destek verdi.
1910’da Münih Üniversitesi’nde doktorasını bitirip üç yıl sonra eşi Andromahi Mavrogeni ile beraber ABD’ye göç etti.
Ancak ne o, ne de eşi İngilizce biliyordu. Ceplerindeki 250 dolar tahminlere göre ancak ülkeye girmelerine yetecek miktardaydı.
Papanikolaou, önce halı dükkanında çalışmayı denedi, sonra eski tutkusu olan kemana geri dönerek restoranlarda çalmaya başladı. Karısı haftada 5 dolara düğme dikiyor, zar zor geçiniyorlardı.
Bir yıl süren sancılı süreçten sonra Cornell Üniversitesi’nde iş bularak tıp dünyasına geri döndü.
Eşi Andromachi ile beraber üniversitede kadın üreme sistemindeki kanser vakaları üzerine araştırmalar yürütmeye başladı.
Andromachi bazen denek, bazen de asistan olarak ona destek verdi.
Google’ın Doodle’ının altına not düştüğü biyografiye göre çift, bir grup yakın arkadaşından denek olmalarını isteyerek Papanicolaou testini geliştirmeye başladı, hatta deneyler sırasında karısının bir arkadaşının rahim ağzı kanserini teşhis etti.
Papanikolaou rahim ağzından alınan sıvı mikroskopta incelenerek kanserin teşhis edilebileceğini 1928’de keşfetse de, bilim dünyası ona kuşku ile baktı ve araştırması ancak 1943 yılında yayımlanabildi.
“Papanikolaou yöntemi” olarak da anılan Pap smear, ucuz ve basit bir yöntem olarak dünyada giderek yayıldı.
Modern rahim ağzı kanseri taramalarının da temelini oluşturdu.
Smear testleri günümüzde jinekolojik muayenelerin en temel aşamalarından biri.
Öte yandan Papanikolaou’nun yüzü 1995-2001 yılları arasında 10 bin Yunan Drahmisi değerindeki banknotlarda, bir dönem de ABD’nin posta pullarında yer aldı.
150’den fazla akademik yayında imzası olan Papanicolaou, yaşamı boyunca pek çok ödül ve onur belgesine lâyık görüldü.
Papanicolaou, 18 Şubat 1962’de kalp yetmezliği ve akciğer ödemi nedeniyle hayatını kaybetti.
Dünyada milyonlarca kadının yaptırdığı Pap testinin, kanser vakalarını yaklaşık yarı yarıya düşürdüğü tahmin ediliyor.