Sakince mama yiyen köpeğiniz yemeğini bitirdikten kuyruğu yanıyormuşçasına evin etrafında koşturuyor mu? Ya da kediniz geceleri evi birbirine mi katıyor? Uzmanlara göre, bilimsel adı heyecanlı rastgele aktivite periyotları (frenetic random activity periods) olan bu enerji patlamaları gayet doğal.
Independent Türkçe’den Uğurcan Yıldız’ın çeviri haberine göre, Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği’nin başkanı Jose Arce de bu davranış hakkında “Hayvanlar sadece eğleniyor” dedi.
Arce’a göre insanlar bu davranışın sebepsiz ortaya çıktığını düşünse de köpekleri tetikleyen birkaç yaygın faktör var. Bunlardan biri, köpeğin kapalı alanda tutulması. Bunun ardından serbest bırakılan köpek, biriktirdiği enerjiyi atmak için etrafta koşturabiliyor. Banyo yapınca da heyecanlanan bu canlılar, daha sonra enerji patlaması yaşayabiliyor.
Öte yandan kediler için farklı tetikleyiciler mevcut.
Köpekler gün içinde herhangi bir vakitte bu davranışı sergilese de kedilerin enerji patlamalarını alacakaranlık ve şafak vakitlerinde yaşama ihtimali daha yüksek. Çünkü bu saatler kedilerin en aktif olduğu zamanlar. Ayrıca kendilerini temizledikten ya da tuvaletlerini yaptıktan sonra da “delirebiliyorlar”.
Kedilerini genellikle kuru mamayla beslediğini söyleyen Arce, yaş mama verdiğinde hayvanların birbiriyle yarıştığını söyledi:
Ancak kedilerin bu davranışı köpeklere göre daha kısa sürüyor. Arce bu konuda köpekler arasında da fark olduğunu, Avustralya çoban köpeği gibi atletik ve sinirli hayvanların sakin cinslere göre enerji patlamalarını daha sık yaşayabileceğini söyledi.
Yaban hayatında da enerji patlamaları var.
Yaban hayatında dağgelinciklerinden fillere kadar pek çok hayvanda da bu davranışlar görülüyor. 2020’de hakemli bilim dergisi Journal of the American Association for Laboratory Animal Scence’de yayımlanan bir araştırma, tavşanlarda bu davranışın heyecanın bir belirtisi olduğunu ortaya koymuştu. Bu yaratıklar enerji patlamalarında koşabiliyor, başını ya da gövdesini kıvırabiliyor veya havada zıplayabiliyor.
Enerji patlamalarının tamamen doğal olduğunu söyleyen Arce, bazı evcil hayvan sahiplerinin bu davranışı yanlış yorumlayıp canlıların stres altında ya da hasta olduğunu düşündüğünü ifade etti.
Zira bazı kişiler, hayvanların koşturmasını obsesif kompulsif bozukluk (OKB) olarak görüyor. Bu hastalıktan mustarip köpekler kuyruklarını kovalayabiliyor veya gölgeleri takip edebiliyor. Ancak etrafta koşuşturma bir OKB belirtisi değil.
Arce, evcil hayvanlarında OKB’den şüphelenen kişilerin veterinere danışması gerektiğinin altını çizdi.