TÜM dünyada enerji kaynaklarının paylaşımı ve bu kaynaklardan elde edilecek gelirin paylaşımı noktasında hem devletler hem de özel sektör bir yarış içerisinde. Türkiye de son dönemde enerji alanında yatırımlara yoğunlaşırken uluslararası arenada da önemli bir oyuncu olmak için çeşitli stratejik hamleler yapıyor. Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi’nin araştırma serileri kapsamında MNCM Danışmanlık tarafından hazırlanan “Türkiye’nin Gaz Hub’ı Olma Hedefindeki Eksik Parça Raporu”na (The Missing Piece in the Turkey’s Gas Hub Ambitions) göre Türkiye son dönemde dünya gündeminde önemli bir yer tutan doğalgaz ticareti noktasında bölgesel bir merkez olması için büyük avantajlara sahip.
REKABET GÜCÜ YÜKSEK
Raporu hazırlayan MNCM Danışmanlık Kurucu Ortağı Kerem Topuz’un analizlerine göre son 20 yıldır enerji konusunda altyapı çalışmalarına hız veren Türkiye bölgede hızla gaz ticaretinin hub’ı olma yolunda ilerliyor. Türkiye’nin elindeki en büyük kozlardan birinin diğer rakiplerine göre enerji tüketiminden kaynaklanan gaz ticaretinin büyüklüğü olduğunu söyleyen Topuz, “Hub olma hikayesi son uzun bir süreç ve aşılması gereken çok sayıda engel var. Türkiye uzun yıllardır bu alanda yaptığı yatırımlarla bu yolun büyük bölümünü tamamladı. Fiziksel altyapı, boru hatları, yeraltı depolama tesisleri, sıvılaştırılmış doğalgaz tesisleri bunlar Türkiye’nin rekabet gücünü çok artırdı. Ancak bu yolda Türkiye’nin atması gereken acil adımlar var. Bunlardan ilki fiziki altyapıyı uluslararası ticarete daha uyumlu hale getirmek ve gereken hukuki düzenlemeleri hazırlayıp teknik yönetmelikleri çıkarmak. Bunun dışında şu anda BOTAŞ piyasanın yüzde 80’ini kontrol altında tutuyor. Bu baskın yapının acil olarak değiştirilip piyasaya özel sektör oyuncularının dahil edilmesi ve buradaki fiyat mekanizmasının maliyet bazlı olması gerekiyor. Son olarak BOTAŞ’ın ayrıştırılması Türkiye’nin atması gereken önemli adımlardan. Hem ithalatçı olmak hem de gazı dağıtmak bazı problemleri doğuruyor. Burada yeni bir mekanizma şart” şeklinde konuştu.
RAKİP BALKANLAR
Türkiye’nin bu konudaki adımları hızla attığı takdirde rekabet ettiği Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan gibi Balkan ülkelerine karşı öne geçeceğini belirten Topuz, “Balkan ülkeleri son dönemde Türkiye’nin bu alandaki rolünü çalmaya çalışıyor. Hem kendi ülkelerine yaptıkları altyapı yatırımları hem de kendi aralarında kurdukları iletim mekanizmaları ile oluşacak hub’ı oraya taşımayı planlıyorlar. Hatta bölgede planlanan boru hatlarının güzergahları için kendi topraklarının kullanılması noktasında lobicilik faaliyetlerine son dönemde hız verdiler” dedi.