(Ayrıntılar ve geçmiş bilgi eklendi)
ANKARA, 16 Eylül (Reuters) – Merkezi Yönetim Bütçesi Ağustos ayında TCMB'nin ihtiyat akçesinin yarattığı tek seferlik gelirle 0.58 milyar TL fazla verirken, tek seferlik gelirlere rağmen 8 aylık açık geçen yıl aynı dönemdeki 50.8 milyar TL'den 68.1 milyar TL'ye yükseldi.
Bütçe Temmuz ayında Merkez Bankası ihtiyat akçesinin desteğiyle fazla vermişti.
Toplamda 40 milyar TL'yi aşan bu tek seferlik gelire rağmen hem hükümet hem de ekonomistler %1.8 olan yıl sonu bütçe açığı/GSYH hedefinin yılı %3'ün hemen altında tamamlayacağı konusunda hemfikir.
Öte yandan ekonomi yönetiminin güncel mesajlarına göre bütçede önümüzdeki yıllarda GSYH'ya oranın olarak Maastricht kriteri olan %3'ün altında kalmanın esas alınacağı bir uygulama yapılacak. Hedefler ay sonunda açıklanması beklenen Yeni Ekonomi Programı'nda yer alacak. ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2018 Ağustos ayında 5.8 milyar TL açık veren bütçe, 2019 yılı Ağustos ayında 576 milyon TL fazla verdi. 2018 Ağustos'ta 2.5 milyar TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2019 yılı Ağustos ayında 11.4 milyar TL faiz dışı fazla verildi.
TCMB'nin Temmuz ayından sonra Ağustos ayında da aktarımı gerçekleştirilen ihtiyat akçesinin de yer aldığı vergi dışı diğer gelirler Ağustos'ta %231.9 artarak 25.78 milyar TL oldu.
Reuters'da 27 Haziran'da yayımlanan bir haberde bütçe açığının yılın ilk beş ayında %225 artış göstermesinin ardından daha fazla bozulmanın önüne geçmeyi amaçlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın TCMB'nin 46 milyar TL'lik ihtiyat akçesinin bütçeye aktarımı ve gelir vergisi başta olmak üzere bazı vergilerde artış yoluna gitmeye hazırlandığına dikkat çekilmişti. ekonomisinin makro anlamda, özellikle de benzer ülkelere kıyasla, en güçlü olduğu alanların biri olan bütçe dengesi, 2016'da yaşanan darbe girişiminin etkilerini azaltmak için alınan önlemlerle kısmen bozulmaya başladı.
Bunun yanı sıra başta Kuzey Irak ve Suriye olmak üzere jeopolitik gelişmeler nedeniyle güvenlik harcamalarındaki artış da bu etkiyi tetikledi.
Geçen yıl 24 Haziran seçimleri öncesi kamu emekli ve çalışanlarına yönelik atılan genişlemeci adımlar ise harcamalar tarafındaki yükselişin kalıcı olarak hızlanmasına neden oldu.
Merkezi yönetim bütçesinde 2018 sonunda bazı gider azaltıcı tedbirler de uygulandı ancak harcamalardaki sert artış genel olarak tek seferlik gelirlerle desteklendi.
Bütçe açığı 2018 yılında yüzde 52 artışla 72.6 milyar TL olmuştu.
TCMB'nin, 2019 için hedeflenen 80.6 milyar TL tutarındaki açığın yarısına denk gelen 40 milyar TL ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılması açığının hedeflere yaklaşmasına destek olacak büyüklükte. Ancak yavaşlayan ekonomiyi canlandırmak için alınan önlemler ve yavaşlamanın bütçe gelirlerine olumsuz etkisi tek seferlik bu etkiden daha kuvvetli.
Yeni Ekonomi Programı (YEP) adıyla ilan edilen Orta Vadeli Program'da 2019 yılında bütçe açığının 80.6 milyar TL olarak gerçekleşmesi, GSYH'ya oran olarak ise açığın yüzde 1.8 olması öngörülüyordu.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da 30 Temmuz'da gazetecilere yaptığı açıklamalarda bu yıl bütçe açığının GSYH'ya oranında Maastricht kriteri olan %3'ün altını gerçekleştirebileceğini söylemişti.