TÜRKİYE sanayisinin ikinci liginde 2017 yılına göre 2018’de üretimden net satışlar yüzde 27.8 artışla 107.6 milyar TL’den 137.5 milyar TL’ye yükseldi. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” 2018 yılı araştırmasında üretimden satış büyüklüğüne göre en büyük kuruluş 413.7 milyon TL ile Bilkont Dış Ticaret ve Tekstil oldu. Bu kuruluş 2017 yılında İSO İkinci 500’de 63. sırada iken, 2018 yılında ilk sıraya yükselme başarısı gösterdi. İkinci sırada 412.4 milyon TL ile ORMA Orman Mahsulleri yer aldı. Araştırmanın üçüncüsü ise 411.6 milyon TL’lik üretimden satışları ile Erişler Yem oldu. 2017 yılında, 309.4 milyon TL ile 145.2 milyon TL arasında üretimden net satış yapan şirketlerin girebildiği İSO İkinci 500’ün 2018 sıralamasında bu bant 413.7 milyon TL ile 177.8 milyon TL arasında oluştu.
İHRACAT VE AR-GE
İSO İkinci 500 kapsamındaki olumlu gelişmelerden biri de ihracat yapan firma sayısındaki artış eğilimi oldu. Çalışmanın yapıldığı ilk yıl olan 1997’de ihracat yapan firma sayısı 407 iken, 2018’e gelindiğinde bu sayının 451’e yükseldiği görülüyor. Bu da İSO 500’de olduğu gibi İSO İkinci 500’de de yer almak için ihracat yapmak önemli bir kriter olduğu görülüyor. İSO İkinci 500’ün bu yıl dikkat çeken ve gelecek adına katma değeri yüksek, nitelikli ve teknoloji odaklı üretim adına umut veren sonuçlarından biri Ar-Ge yapan şirket sayısındaki istikrarlı artışın devam etmesi oldu. Ar-Ge yapıyor olmak, neredeyse ilk 1000 şirket arasına girmenin önemli kriterlerinden biri haline gelmiş bulunuyor. İSO İkinci 500 şirketleri içinde Ar-Ge yapanların sayısı bir önceki yıla göre 30 şirket artarak 188’den 218’e yükseldi. Bu sayı 2012 yılında 151 olarak gerçekleşmişti. İSO 500’deki Ar-Ge yapan şirketlerin sayısı da 2018 yılında kayıtlara 276 şirket olarak geçmişti.
BORÇ KISA VADEDE
İSO İkinci 500’ün görece olumlu mali göstergelerine örnek olarak, borç/özkaynak dağılımında, önceki yıla göre daha dengeli bir görüntünün ortaya çıkması gösterilebilir. 2017 yılında yüzde 66.2 borç, yüzde 33.8 özkaynak olarak gerçekleşen borç/özkaynak ilişkisinde borçların payı 2018’de 62.4’e gerilerken özkaynakların payı yüzde 37.6’ya çıktı. Borçlanma panoramasına bakıldığında, İSO İkinci 500’de özellikle kısa vadeye bir geçiş olduğu dikkati çekiyor. Bu durumun İkinci 500 şirketlerinin uzun vadeli borçlanma kabiliyetlerinin daha düşük olmasından kaynaklandığı söylenebilir.
2018 yılında İSO İkinci 500’ün faaliyet kârı oranı yüzde 12.1 olarak gerçekleşti. Böylece 2017 yılında yüzde 10.3 olan orana göre faaliyet kârlılığında 1.8 puan iyileşme yaşandı. Toplam faaliyet kârı büyüklüğü ise yüzde 51.7 gibi yüksek bir oranda artarak, 2017 yılında 12.5 milyar TL iken 2018 yılında 19 milyar TL’ye yükseldi. İSO İkinci 500’ün faiz, amortisman ve vergi öncesi karında (FAVÖK) 2017 yılının ardından, 2018 yılında da sıçrama yaşanması dikkati çekti. 2017 yılında 16.6 milyar TL olan FAVÖK, 2018 yılında yüzde 39.8 oranında artarak 23.2 milyar TL’ye yükseldi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kârdaki reel artış, yüzde 16.2 ile yüksek gerçekleşti. Vergi öncesi kar ve zarar toplamı ise 2017 yılında 7.4 milyar TL iken, 2018 yılında yüzde 21.5 oranında artarak 9 milyar TL’ye yaklaştı. Aynı yılda vergi öncesi kar ve zarar toplamındaki reel artış yüzde 1 oldu. Araştırmaya göre, 393 şirket kar, 107 şirket zarar etti.
97 YENİ ŞİRKET LİSTEYE GİRDİ
İSO İkinci 500 şirketlerinin listesine bakıldığında sıralamaya 97 yeni kuruluşun girdiği görüldü. Bunlardan 62’si 2017’deki İSO 1000 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasının dışından sıralamaya girme başarısı gösteren şirketlerden oluştu. Geriye kalan 35 kuruluş ise 2017 yılında İSO 500 sıralamasında yer alırken, geçen yıl İSO İkinci 500 sıralamasına geriledi.
UZUN VADELİ BORÇLAR AZALDI
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, şu değerlendirmeyi yaptı: “2018 yılı zor bir yıldı. İşte o zor koşullarda bile İSO İkinci 500’ü oluşturan sanayicilerimizin üretimden satışlarını yüzde 27.8 gibi ciddi bir oranda artırmaları ve yüzde 6’nın üzerinde bir reel büyüme yakalamaları her türlü takdiri hak etmekte. Genel olarak İSO İkinci 500’ün sonuçlarına baktığımızda, İSO 500’e paralel sonuçlarla karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. En önemli fark ise borçlanmada görülüyor. 2018 yılı sonuçları, İSO İkinci 500 şirketlerinin uzun vadeli borçlarının azaldığını, kısa vadeli borçlarının ise arttığını gösteriyor. Bunun iki nedeni var, birincisi borçlanma kaynaklarının önceki yıllara göre ciddi bir şekilde kısılması ve daralmasıdır. İkincisi ise KOBİ ölçeğindeki şirketlerimizin borçlanma kabiliyetinin azalmasıdır.”
