Macaristan’ın özgün sinemasından kaçırmamanız gereken 20 filmi sizin için listeledik. İyi okumalar!
1. Fehér isten (2014)
www.beyazperde.com
Anne ve babası ayrı yaşayan Lili’nin en yakın dostu köpeği Hagen’dir. Annesini bir yurtdışı seyahatine çıkınca, 13 yaşındaki Lili, Hagen ile babasının evine yerleşir. Fakat Macaristan’da yeni çıkan bir yasa, melez köpek sahiplerine ekstradan yükler getirmiştir. Sokaklar bir anda saf ırk olmayan köpeklerin işgaline uğrar. Lili’nin sevgili köpeği Hagen de babası yüzünden benzer bir kaderi paylaşır. Yaşananlara çok üzülen Lili, Hagen’i bulmak için sokakları karış karış dolaşır. Öte yandan sokaklarda hayatta kalma mücadelesi veren ev köpeği Hagen’in başına pek çok olay gelir. Köpek yakalayıcıları, dilenciler, köpek dövüşçüleri peşini bırakmaz. Hagen insanların köpeklerin dostu olmadığını anlayarak, diğer köpekleri de beraberinde örgütler ve insanlara karşı acı bir intikam savaşı açar. Lili, insanoğluyla köpekler arasındaki yaşanan bu savaşı amansız savaşı durdurabilmeyi başaracak mıdır?
IMDb: 6,9
2. Taxidermia (2006)
www.beyazperde.com
Bir aileden üç kuşak erkek üyenin gizli yaşamlarına odaklanıyoruz. Her birinin bedensel ve ruhsal zaafları vardır.
Hıçkırık’la tanınan ünlü yönetmenin, başta Cannes olmak üzere pek çok festivalde hayranlık ve şaşkınlıkla karşılanan ve bol ödül toplayan çalışması.
IMDb: 6,9
3. Viharsarok (2014)
Babasının isteklerine karşı çıkıp futbolu bırakan bir genç adam, ülkesi Macaristan’a döner ve büyükbabasının bıraktığı mirası alır. Ülkesinde tanıştığı başka bir genç adam sayesinde kimliğini keşfetme imkanı bulacaktır.
IMDb: 6,9
4. Még kér a nép (1972)
www.beyazperde.com
Hikayesi 19. yüzyılda Macaristan’da ortaya çıkan devrim hareketlerinden esinlenilerek oluşturulan Red Psalm, 1890 yılında yaşanan bir olayı konu alıyor. Macaristan düzlüklerinde yaşayan bir grup köylü çevresinde geçen hikayede, yerel halk yaşadığı koşullar karşısında bir araya gelip başkaldırır.
1972 yılında Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye için yarışan filmin yönetmeni Macar sinemasının önde gelen isimlerinden Miklós Jancsó. Jancsó’ya festivalde ‘En İyi Yönetmen’ ödülünü kazandıran filmin başrollerini Andrea Drahota, Gyöngyi Bürös ve Erzsi Cserhalmi paylaşıyor.
IMDb: 7
5. Hanussen (1988)
www.beyazperde.com
Bir adamın, Hitler’in yükselişine paralel giden hayat hikayesi. Avusturyalı Klaus Schneider, 1.Dünya Savaşı’nda yaralanmıştır ve Dr Emil Bettleheim’ın bakımında iyileşir. Bettleheim, Schneider’in empati ve kehanette bulunma gibi güçlere bağımlılığının olduğunu fark eder. Bu aslında intihara eğilimli hastalara destek olacak bir şeydir. Savaştan sonra bir arkadaşı ve sevgilisi ile beraber Schneider adını değiştirir ve Eric Jan Hanussen olarak Berlin’e gider. Hipnozcu ve kehanette bulunan olarak performans gösterileri yapmaya başlar. O her zaman gerçeği söyler ki bu, güç sahibi Naziler’in dikkatini çeker. Nazilerin yükselişini ve vahşetini ön görür. Hem acı hem de risk altındadır. Hanussen’in geleceği ne olacaktır?
IMDb: 7,2
6. Saul fia (2015)
“Son of Saul” (“Saul’un Oğlu”), 1944 yılında Auschwitz’deki vahşet kampında esir düşen Macar Saul Auslander’in hikayesini konu alıyor. Saul, üst yetkililer tarafından öldürülmeden önce birkaç aylığına krematoryumda çalışması için seçilen ‘komando’lardan biridir. Krematoryumun insanlık dışı gündelik işlerini yürütürken yakın zamanda yakılacak olan bir çocuğun cesediyle karşılaşır. Çocuğun peşine düşen Saul, kampa yeni gelen insanlar arasında kendi topraklarından insanların olduğundan da şüphelenir. Saul kısa bir süre içerisinde çocuğun vahşice yakılmasını önlemek ve onu geleneklere uygun bir şekilde gömebilmek için tüyler ürperten bir maceraya atılacaktır. Film, 2016 yılında düzenlenen Oscar törenlerinde “En İyi Yabancı Film” ödülünün sahibi olmuştu.
IMDb: 7,5
7. Ruben Brandt, a gyujto (2018)
www.beyazperde.com
Ruben Brandt, ünlü bir psikoterapisttir. Babasının ölümünün lanetini üzerinden taşıyan Ruben’in hayatı yaşadığı kabuslarla alt üst olur. Bu kabusların sebebi ise çocukken gelen bilinçaltı mesajlarıdır. Kendisine işkence çektiren kabuslardan kurtulmaya çalışan Ruben’in usta hırsızlar olan 4 hastası ona yardım teklifinde bulunur. Ona bu macerasında kleptoman olan Mimi, ünlülerin koruması Bye-Bye Joe ve bilgisayar uzamanı Fernando yardım eder. Ünlü psikoterapist kabuslarını sona erdireceğine inandığı bu hırsızlık için, Louvre, Tate, Uffizi, Hermitage, MoMA gibi dünyaca ünlü müzelerden 13 tablo çalmak zorunda kalır. Ekip büyük bir dikkat ve başarı ile saldırarak hırsızlıkları gerçekleştirir. Bu soygun dünyada büyük bir yankı uyandırır. Brandt artık “Koleksiyoncu” olarak tanınan bir hırsızdır. En çok aranan suçlular haline gelen ekip, dünyanın dört bir köşesinde kovalanırken, yakalanmaları için konan ödül de gittikçe artar. Peki kim onu ve çetesini yakalamaya cesaret edebilecektir?…
IMDb: 7,5
8. Kontroll (2003)
www.beyazperde.com
Mecazi anlamda da olsa hayalet trenleri, hayalet karakterler, metro sisteminin altında hayatlarını sürdürmektedirler. Bulcsu’nun hayatı bir zamanlar yukarıdayken ve gerçek insanlar arasında işten eve gidip, arada sırada sinemada ya da güzel restoranlarda vakit geçirirken şimdi o hayatın yerinde soğuk, yalnız bir düzeni vardır. O ve metro bilet kontrolörü olan arkadaşları trenleri devriye gezmek zorundadırlar. Bu kayıtsız, ilgisiz yolcular ile olası bir sevgi ihtimali, rekabet üzerine kurulu bir rejim ve hepsinin ötesinde gizemli bir seri katil gibi kavramlarla yüz yüzedirler. Bütün bunlar arasında metro sistemini işler konumda tutmak zorundadırlar. Peki ya kontrolü kaybedecek olurlarsa en kötü ihtimal nedir?
IMDb: 7,6
9. Teströl és lélekröl (2017)
www.beyazperde.com
Uyku ve uyanıklık, zihin ve maddenin ikiliğini temel alan, günlük dünyada belirsiz bir aşk hikayesi. Hastalıklı derecede asosyal Maria, kendi gibi sessiz ve içine kapanık müdürü Endre ile yakınlaşır. Geceleri aynı rüyaları gördüklerini fark ettiklerinde önce korkarlar ancak sonrasında rüyalarındaki birlikteliği gerçek hayata taşımaya çalışırlar.
Ildikó Enyedi’nin yazıp yönettiği filmin başrollerinde Morcsányi Géza, Alexandra Borbély ve Zoltán Schneider yer alıyor. Film, 67. Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı büyük ödülünü kazandı.
IMDb: 7,6
10. Jób lázadása (1983)
II. Dünya Savaşı başlangıcında, yaşlı ve dindar bir Yahudi çift servetlerini devretmek üzere bir erkek çocuk evlat edinirler. Fakat çocuk Yahudi değildir ve Macaristan Naziler tarafından işgal edilmek üzeredir.
IMDb: 7,6
11. Szegénylegények (1966)
www.sinemalar.com
Bu filmi anlayabilmek için önce, oraya ait tarihi olay ve olgular hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor. Avrupa’nın birçok ülkesini yönetmiş Habsburg Hanedanı var. Bu hanedan 1867-1918 yılları arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğunu yönetmiş. Bu tarihten önce Avusturya ile Macaristan iki ayrı devlet. Ve Macaristan yine bu hanedan tarafından yönetiliyor. Ülkede Lajos Kossuth adlı birinin önderliğinde 1848 yılında, Macaristan’ın bu hanedanlıktan kopup, özerk bir yönetim olması için ihtilâl olmuş. Bu film de o devrimin yirmi yıl kadar sonrasını ele alıyor. Devrimi yapan grup tutuklanıp, bir bölgede tutuluyorlar.Ve bu tutuklular arasında Sándor Rózsa adında en tanınmış eşkıyanın olduğu düşünülüyor ve Rozsa’nın kimliğinin açığa çıkması için askerler çaba sarf ediyor.
IMDb: 7,7
12. Megáll az idö (1982)
“Megáll az idö” (“Zaman duruyor”), 1956’da Macaristan hükümetine karşı yaşanan büyük çaplı ayaklanmanın hemen ardından, eski bir özgürlük savaşçısının oğlu olan Dini’nin yaşadıklarını anlatıyor.
IMDb: 7,7
13. Mephisto (1981)
www.beyazperde.com
1930’lu yılların sanat camiasının en sevilen isimlerinden biri olan Hendrik Hoefgen, dönemin en ünlü tiyatro sanatçılarından biridir. Kısa süre sonra iktidara gelen Naziler, sanat da dahil olmak üzere şehrin tüm yaşam düzenini tehlikeye atarlar. Nazi rejimi altında şiddete ve baskıya maruz kalan onlarca sanatçı arkadaşının tersine politik davranan Hendrik’in tek derdi kariyerini zedelememektir. Ancak bulundukları baskı ortamı zamanla şiddetini artırır ve tepkisiz kalmak imkansız hale gelir. Usta Macar yönetmen István Szabó’nun baş yapıtlarından biri olan Mephisto sanat, politika, bireysellik ve hayat üzerine önemli şeyler söylemekte.
IMDb: 7,8
14. A torinói ló (2011)
www.beyazperde.com
1889 yılında, Almanya’nın en ses getirmiş düşünürlerinden biri olan, büyük filozof Friedrich Nietzsche, İtalya’nın Turin dolaylarında çıktığı bir seyahatte ilginç bir olay ile yüz yüze gelecektir. Bir atın kırbaçlandığına şahit olan filozof bu olay sonrasında bir ay yatağından çıkmayacak, çok ciddi sağlık ve ruh problemleri yaşayacak ve yedi yıl sonra da yaşama gözlerini yumacaktır. Peki o ata ne olmuştur?
IMDb: 7,8
15. A Pál utcai fiúk (1968)
“Pal Sokağı Çocukları”, Budapeşte’de oyun alanlarını korumaya çalışan bir grup çocuğun hikayesini konu ediyor. Kızıl Gömlekliler adındaki bir çocuk çetesi, çocukların oyun alanlarını işgal etmiştir. Zayıf ama cesur bir çocuk olan Nemenç önderliğinde bir grup çocuk, birlikte oyun oynadıkları sokağı ele geçiren Kızıl Gömleklilere karşı zorlu bir mücadeleye girişir. Kendilerini tehlikeye atan çocuklar oyun alanlarını korumak için her şeyi göze almıştır. Ferenc Molnár’ın aynı isimli kitabından sinemaya uyarlanan filmin yönetmen koltuğunda Zoltán Fábri oturuyor.
IMDb: 7,9
16. Dögkeselyü (1982)
Borçlarıyla boğuşan, maddi sıkıntılarından kurtulmaya çalışan bir taksici, arabasına binen iki yaşlı kadın tarafından soyulunca intikam almaya karar verir.
IMDb: 7,9
17. Satantango (1994)
www.beyazperde.com
1980’lerin kominizm sonrası Macaristan’ının tahrip olmuş küçük bir köyünde, hayat fiili olarak durmuştur. Güz yağmurları başlamıştır. O akşamüstü köylüler büyük bir ödeme beklemektedirler, sonrasında da, bazıları hakkettiğinden fazlasını alma planlarıyla oradan ayrılmayı düşünmektedirler.
Fakat o sırada iki yıl önce öldüğünü düşündükleri karizmatik Irimias’ın konuşmasını duyarlar, geri gelmiştir. Onlar da topluluğun devamlılığını koruma amacıyla Irimias’ın çevireceği tantanalı planla paralarını alacağı düşüncesiyle korkmuşlardır.
Film Irimias’ın köye dönüşünün etkisi ve sonuçları üzerinedir. Yönetmeni Tarr’ın bölünmeden seyredilmesini tavsiye ettiği filmi, başyapıt olarak kabul görmektedir.
IMDb: 8,4
18. Cat City (1986)
www.beyazperde.com
Normal hayatta nasıl ki kediler çok sevilir ve farelerden çok korkulursa animasyon dünyasında ise çoğu zaman bunun tam tersi hayata geçirilmiştir. Kediler Şehri’nde de kedilerin “kötü” kaderi pek değişmiyor. “Kötü” olan kediler fareleri ortadan kaldırmaya çalışırlar. Fakat robot bir köpek kedilerin bu sinsi ve hain planını bozar. Neyse ki “iyi kediler” de vardır ve fareler ile mutlu mesut bir arada barış içinde yaşamlarına devam edeceklerdir. Oysa hesaba katmadıkları bir grup “kötü kedi” daha vardır. Pafrika Ormanları’nda yaşayan bu haylaz kedileri Stanley adındaki acar gazeteci fare ortaya çıkarır. Orman kedileriyse şef Moloch’un liderliğinde dünyayı eski haline getirmek için acımasız bir ordu kurma hazırlıkları yaparlar.
IMDb: 8,4
19. Az ötödik pecsét (1976)
www.imdb.com
1944 yılının Budapeşte’sinde bir saatçi, bir kitapçı ve bir marangoz bir barda otururlarken içlerinden birinin sorduğu varsayımsal bir soru hepsinin hayatını değiştirir.
IMDb: 8,7
20. A tanú (1969)
www.imdb.com
O dönem Macaristan’ı yöneten komünist rejimi tiye alan “A tanu” (Tanık), ülkesinde uzun süre yasaklı kalmış ve gösterimi yapılamamıştı.
IMDb: 8,7