Avusturya’nın başkenti Viyana’da, İran nükleer anlaşmasına taraf İran, Çin, Rusya, Fransa, Almanya, İngiltere ve Avrupa Birliği’nden (AB) üst düzey yetkililer, Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi (EEAS) Genel Sekreteri Helga Schmid başkanlığında toplandı. Toplantıda, özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ABD yaptırımlarını aşıp İran ile ticarete devam edebilmek için kurdukları ve ‘ticari faaliyetlere özel araç desteği’ INSTEX adı verilen mekanizmanın işleyişine ilişkin görüşmeler yapıldı. Viyana’daki görüşme, Avrupa’nın Trump’ın Mayıs 2018’de çekilmesinin ardından sallantıda olan nükleer anlaşmayı kurtarma çabası olarak yorumlanıyor. Kritik zirvede İran’ı temsil eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi görüşmelerin İran için yapıcı geçtiğini söyledi. İran, Viyana’daki görüşmeler esnasında nükleer anlaşma konusunda peş peşe açıklamalar yaptı.
REAKTÖR AÇILACAK
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, dün Arak Ağır Su Reaktörü’nü yapılandırma çalışmalarının sürdüğünü ve reaktörün yeniden faaliyete gireceğini duyurdu. İran Meclisi Bağımsızlar Fraksiyonu Sözcüsü Mihrdad Lahuti, Salihi’nin mecliste milletvekillerine ülkenin nükleer programıyla ilgili bilgi verdiğini belirtti. Lahuti toplantıda Salihi’nin, ayrıca ABD’nin yaptırımlarına karşılık nükleer anlaşmadaki taahhütleri azaltma kararının adım adım uygulanacağını dile getirdiğini belirtti. 2015 öncesindeki nükleer müzakereler döneminde Batı ülkeleri, Arak Ağır Su Reaktörü’ne yönelik endişelerini belirtmiş, İran’dan reaktörün kapatılarak çok daha az miktarda plütonyum üretecek başka bir reaktör kurmasını talep etmişti. İran ise Arak Ağır Su Reaktörü’ne tıbbi ihtiyaçlara yönelik radyoizotoplar üretimi için gerek duyulduğunu belirterek talepleri reddetmiş ancak daha sonra endişeleri gidermek amacıyla reaktörü yeniden yapılandırarak normal üretimin beşte biri oranında plütonyum üretmeyi teklif etmişti. Bu doğrultuda Nisan 2017’de reaktörün yeniden yapılandırılmasına ilişkin anlaşma imzalanmış ancak ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinden sonra anlaşmayı uygulama süreci ağır ilerlemişti. İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii, AB ülkelerinin Basra Körfezi’nin güvenliği için donanma göndermesinin tehdit edici olduğunu ve düşmanlık mesajı taşıdığını söyledi. Rebii, “AB’nin bölgeye donanma göndermesi mevcut şartlarda tehdit edicidir, düşmanlık mesajı taşıyor ve gerginliği artıracaktır. İran, tüm ülkeleri bu tür tahrik edici adımlardan sakınmaya davet ediyor” dedi.
JOHNSON’A TEBRİK MESAJI
Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Tahran’la tanker krizi yaşayan İngiltere’nin yeni Başbakanı Boris Johnson’a tebrik mesajı gönderdi. Ruhani mesajında, “İran ve İngiltere ilişkilerine olan aşinalığınızın ve Tahran’a yaptığınız ziyaretin, iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesinin önündeki engellerin kalkmasına yardımcı olmasını ümit ediyorum” ifadelerini kullandı.
İNGİLİZ SAVAŞ GEMİSİ KÖRFEZ’DE
İran’ın İngiliz bandıralı tankeri ele geçirmesinin ardından İngiliz ordusuna ait savaş gemisi HMS Duncan Körfez’deki yerini aldı. İngiltere’ye bağlı Cebelitarık yönetimi 4
Temmuz’da İran’ın Grace 1 isimli tankerini ele geçirmiş, İran daha sonra Hürmüz Boğazı’nda İngiltere’nin Steno İmpero isimli tankerine el koymuştu.
