Pandeminin çocukların ekran sürelerini önemli ölçüde artırdığını ifade eden İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Psikolog Yağmur Bedir, bu artışta başta uzaktan eğitim ve evde kalınan sürenin artması gibi faktörlerin etkili olduğunu söyledi. Teknolojik gelişmelerin ilerlemesiyle birlikte ekranların hayatlarımızda önemli bir rol oynamaya başladığını belirten Psikolog Bedir, ekran bağımlılığını; televizyon, tablet, cep telefonu gibi sürekli ekrana bakma gerektiren cihazları uzun süre kullanmak ve ihtiyaç olmadığı halde bu ekranları kullanmadan duramama hali olarak tanımladı.
DENETİM OLMAZSA PSİKOLOJİSİ OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR
İnternette geçirilen sürenin kontrol edilmemesi ve internetten uzak kalındığında ortaya çıkan psikolojik rahatsızlıkları teknoloji bağımlılığı olarak tanımlayan Psikolog Yağmur Bedir, “Ailelerin çocuklarının gelişimini desteklemek için teknoloji kullanımını çocuğun yaşına göre içerik ve süre bakımlarından denetlemeleri gerekmektedir. Denetim olmazsa, hem çocuğun psikolojisi olumsuz etkilenebilir hem de ilerde çocuklarda teknoloji bağımlılığına aday bir yetişkin olabilir.” diye konuştu.
Ailelere tavsiyelerde bulunan Psikolog Yağmur Bedir, ‘Onunla daha fazla ilgilenseydim böyle problemler yaşamazdı’, ‘Bu kadar çalışmasaydım daha az oyun oynardı’, ‘Onu yeterince eğlendiremedim’ gibi ifadelerin bir yararı olmadığını, aksine suçluluk duygusunun otorite kurmayı ve problemi ortadan kaldırmak için yapılabilecekleri sınırlayacağını belirtti.
Psikolog Yağmur Bedir, çocuklarındaki ekran bağımlılığı sorunu had safhaya ulaşan ebeveynlere ise şu önerilerde bulundu: “Kontrolü tekrar kazanmak için çocuğunuzla aynı seviyeye gelin. Bu sayede baskıya gerek kalmaz. Çocuğunuzu ekran bağımlılığından kurtarmak için aile sisteminizi değiştirmeniz gerekecektir. Değişim olmadıkça kalıcılık sağlanamaz. Yemek saatlerinde mutfakta televizyon izleniyorsa, telefonla oynanıyorsa, uyku saatine kadar televizyonu başındaysanız yapacağınız hiçbir çözüm işe yaramayacaktır. Ev içinde ortak zamanı artırın. Kutu oyunları, kitap okuma saatleri, sohbet saati veya ortak sorumluluklar vermek işe yarayabilir.”
DİJİTAL DÜNYAYA 3-6-9-12 KURALIYLA ÖNLEM ALIN
Çocuğu suçlamaktan kaçmanın ekran bağımlılığında mücadelede önemli bir faktör olduğunu işaret eden Psikolog Yağmur Bedir, “Çocuğunuz bilgisayara her oturduğunda ‘Yine mi bilgisayardasın’ gibi tepkiler verdiysek, ilişkimiz zedelenmiştir ve bu da çocuğu ekrana daha da yaklaştırır. Bu durumu önlemek için ekran süresinin net olarak belirlenmesi gerekir. Çocuk alışana kadar süre esnememelidir. Değişime direnç olacağını kabul etmek gerekir. Sınır koyarken şefkatli olmak, direnci kırmaya yardımcı olur. Ekranın aşırı kullanımı ailede bir bağlantı eksikliği olduğunu gösterir. Sorun her neyse, kaynakları bulunmalı, çözüm yolları çocukla beraber aranmalıdır.” ifadelerini kullandı.
Çocukların gelişim dönemlerine uygun şekilde yönlendirilmesinin ekran konusunda da büyük önem arz ettiğini belirten Bedir, ekranla çok küçük yaştan itibaren tanışan çocuklarda ilerleyen dönemlerde ekran bağımlılığı oluşma olasılığı daha yüksek olduğunu belirterek bu konuda Fransız Psikiyatrist Serge Tisseron’un geliştirdiği “3-6-9-12” kuralının, hem ebeveynlere hem de uzmanlara rehber olabilecek bir kaynak olduğunun altını çizdi.
Psikolog Yağmur Bedir, 3-6-9-12 kuralında ebeveynlerin yapması gerekenleri şöyle anlattı: “3 yaş öncesinde çocuk ekrana maruz kalmamalı. 6 yaşa kadar çocuğun kendine ait bir elektronik cihazı olmamalı. 9 – 12 yaşları arasında çocuklar internete girerken ebeveynleri kontrol etmeli. 12 yaşından önce sosyal medya hesabı kullanmamalıdır.”
İNTERNETİN TEHLİKELERİ HAKKINDA KONUŞUN
Bağımlılığı önlemeye yardımcı olmak için, oturma odası dışındaki odalarda televizyon olmaması gerektiğini söyleyen Psikolog Yağmur Bedir, “Elektronik cihazlarla geçirilecek süreyi ebeveyn belirlemeli, çocuklarla siber zorbalık ve internetin tehlikeleri hakkında konuşulmalı, ekran süresi net olmalı, yasak yerine alternatifler üretilmeli, çocukları sakinleştirmek ve yemek yedirmek için ekranın karşısına oturtulmamalıdır. Çocuk mutlaka ilgi alanları ve tercihlerine göre sosyal aktiviteye yönlendirilmelidir. Ekran iyi bir çocuk bakıcısıdır ancak uzun vadede olumsuz etkileri çok daha büyüktür.” dedi.
Teknoloji bağımlılığının çocuklarda yol açtığı psikolojik sorunlar hakkında da bilgi veren Psikolog Yağmur Bedir, “Depresyon, uyku bozuklukları, saldırganlık artışı, sosyal kaygı ve diğer kaygı bozuklukları, dikkat eksikliği, takıntılar ve sosyal uyumsuzluklar ilk sıralarda sayılabilecek belirtilerdir. Teknoloji ile çok fazla vakit geçiren, teknoloji olmadığında ne yapacağını bilemeyen, teknolojik cihazı elinden alınmak istendiğinde verdiği tepkiler dolayısıyla ailelerin kısıtlama uygulamasının zorlaştığı durumlarda uzmanından yardım almak fayda sağlayacaktır.” dedi.