* İkinci S-400 sistemi için sözleşme Nisan'dan önce
* F-16'lara parça tedariğinde ABD sorun çıkarırsa bir yol buluruz
* Jet motoru için Rolls-Royce/Kale ile anlaşmaya yakınız (Demir'in diğer açıklamaları ara başlıkların altına eklendi)
Orhan Coskun / Ece Toksabay
ANKARA, 13 Aralık (Reuters) – Savunma Sanayi Başkanı (SSB) İsmail Demir, Rusya'dan alınmasına karar verilen iki S-400 hava savunma sisteminden ikincisinin alınmasına yönelik anlaşmanın büyük ihtimalle Nisan ayından önce yapılacağını söyledi.
Türkiye'nin Rusya'dan gelişmiş bir hava savunma sistemi olan S-400'ü satın almaya karar vermesi ABD'nin Türkiye'yi radara yakalanmayan F-35 savaş uçağı projesinden çıkarmasına neden olmuştu. S-400'lerin F-35 için tehdit olarak gören ABD, Türkiye'nin Batılı ülkelerden hava savunma sistemi almasını istiyor. Türkiye Rusya'dan satın aldığı füzeler nedeniyle ABD'nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalabilir.
Türkiye ise ABD'nin Patriot hava savunma füzelerini Türkiye'ye satmamasını gerekçe göstererek iki S-400 sistemi satın almak üzere Rusya ile anlaştı.
Türkiye'ye teslim edilen ilk S-400 testlerin tamamlanmasının ardından Nisan ayında kullanıma hazır hale gelecek. Teknoloji transferinin gerçekleşeceği ikinci sistemin gelişi için de imzaların Nisan ayına kadar atılması bekleniyor.
Bir grup gazetecinin sorularını yanıtlayan Demir, “İkinci sistem gelecek ama yan şartları, teknoloji paylaşımı gibi konularda görüşmeler sürüyor. Bir orta noktaya gelindi… Nisan'dan once bekleyebiliriz, eli kulağında diyelim” dedi.
Demir, Türkiye'nin kendi kendine geliştirmeye çalıştığı hava savunma sistemi için de Rusya'dan destek beklediğini belirtti.
PATROIT ALMAMIZ İÇİN TEKLİF GELİRSE ÖN ŞARTSIZ GÖRÜŞEBİLİRİZ
Sadece S-400'ün hava savunma ihtiyaçlarını karşılayamayacağına dikkat çeken Türkiye, teklif olması halinde ABD'den Patriot füzesi satın alabileceğini de açıklamıştı.
Ancak Demir, ABD'nin Patriot satışına ön koşul olarak Ankara'nın S-400'den vazgeçmesini istediğine dikkat çekerek, “(Bunu) müzakere bile yapmıyorlar. ABD'den teklif gelirse ön şartsız görüşmeye hazırız” dedi.
Demir hava kuvvetlerinin belkemiğini oluşturan savaş uçaklarından F-16'ların yedek parça tedariğinde ABD'nin sorun çıkarması halinde Türkiye'nin “bir yol” bulacağını söyledi.
Demir, “Yerli sanayimizi harekete geçirerek biz yol buluruz… Oyunu bir tarfa bozarsa diğer taraf da oyunu oynamak zorunda kalmaz” dedi.
RUSYA'DAN TEKLİF, TÜRKİYE'NİN KENDİ AVCI UÇAĞI
Washington'un Ankara'yı F-35 projesinden çıkarmasının ardından Rusya'nın Türkiye'ye Su-35 savaş uçaklarını satma teklifi sorulduğunda Demir, iki uçağın birbirinin muadili olmadığına dikkat çekerek, buna rağmen teklifin incelendiğini belirtti.
F-35 genel maksatlı bir uçak olarak hem yakın destek, hem bombardıman hem de avcı uçak rollerinde kullanılabiliyor. Su-35'in ise sadece avcı uçağı olduğunu ifade eden Demir şunu söyledi:
“Onlar bir teklif yaptı, inceliyoruz. Ama tabii birbirlerinin görevini tam olarak ikame eden uçaklar değiller. İlgilenirseniz satmaya hazırız, şu kadar uçağı şu kadar fiyata satarız (dediler). Fiyat çok farazi tabii, gerçekte ilgilenildiğinde bütün detaylar konuşulur.”
Demir, Türkiye'nin hem avcı hem de bombardıman uçağı olarak kullandığı F-16 savaş uçaklarının yerine geçmesi için tasarladığı Milli Muharip Uçak (MMU) hakkında da bilgi verdi.
MİLLİ MUHARİP UÇAK VE MOTORU
TF-X olarak da adlandırılan MMU'nun şu anda savunma sanayinin tecrübe sahibi olduğu General Electric F-110 motorları etrafında geliştirildiğini belirten Demir, daha sonra bunun yerine başka motorlar kullanılabileceğini belirtti.
Demir, “Kullandığımız, bildiğimiz bir motor olduğu için tasarım şu anda (F-110) üzerine yapılıyor ama.. bir iki motor daha, alternatif olarak kullanılabilir mi diye biraz daha esnek tasarım parametreleri düşünüyoruz. Ama tabii burada nihai amacımız yerli motor kullanmak” dedi.
Sektör kaynakları en erken 2023 yılında test faaliyetlerinin başlaması beklenen özgün savaş uçağında testlerin hazır alınan motorlarla yapılabileceğini belirtiyorlar.
Türkiye uçak hazır olduktan sonra SSB'nin de ortakları arasında yer aldığı TRMotor adlı şirket tarafından özgün geliştirilen motoru kullanmasını istiyor. Ancak dünya üzerinde bir avuç ülkenin kendi uçak motorlarını üretebildiği göz önüne alındığında sıfırdan motor tasarlamanın çok uzun süreceği tahmin ediliyor.
Ara bir çözüm olarak ise motor geliştirme konusunda yetkin bir uluslararası şirketin motor teknolojisini MMU'ya kapsamlı biçimde uyarlamak bulunuyor. İngiliz uçak motoru üreticisi Rolls-Royce RR.L ile Kale Grubu 2017 yılında bu işi almak için bir ortaklık kurdular.
MMU'da kullanılacak yeni bir motor geliştirilmesi için Rolls-Royce ve Kale Grubu ile müzakerelerde anlaşmaya yakın olduklarını belirten Demir, “Temaslar devam ediyor, çok az bir fark kaldı diye düşünüyoruz” dedi.
Demir Türkiye'nin motor geliştirme ve üretimini TRMotor şirketi üzerinden yapmak istediğini, müzakereler bu eksende yürüttüğünü belirterek, “Rolls-Royce ile Kale arasında bir şirket kurulmuş durumda. O şirketin iç yapısı değiştirilebilir ya da bizim şu anda milli motor çalışmamız üzerinden, TRMotor üzerinden bir işbirliği olabilir” dedi.
Rolls-Royce'un fikri mülkiyet haklarına sahip olmak istediğini, Türkiye'nin buna karşı çıktığını ifade eden Demir, bu konuda anlaşma sağlanabileceğini belirtti.
(Redaksiyon Can Sezer)