ANKARA, 6 Ocak (Reuters) – ABD ve İran arasında artan gerilimin risk iştahını olumsuz etkilemesiyle küresel piyasalarda olumsuz bir hava gözlenirken, petrol fiyatlarındaki yükseliş de TL'yi baskılayan unsurlar arasında yer alıyor.
İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Iraklı üst düzey milis komutanı Ebu Mehdi el-Mühendis Bağdat Havalimanı'na ABD tarafından düzenlenen hava saldırısında öldürüldü.
Saldırının ardından Japon yeni gibi güvenli liman para birimlerine talep artarken, riskli varlıklara talep ise azaldı.
Bankacılar hacimlerin yılsonu nedeniyle azalan trendden bu hafta itibarıyla yeniden yıl ortalamalarına yükseleceğini belirtirken, jeopolitik risklerin ve buna karşı ekonomi yönetimin aldığı ve alabileceği önlemlerin ise TL'de yön belirleyeceğini söylüyorlar.
Irak'ta yabancı askerler karşıtı tepkiler giderek güç kazanırken, parlamento ABD ve diğer yabancı ülkelerin birliklerine ülkeyi terk etme çağrısı yaptı.
İran ile ABD ve müttefiki ülkeler arasındaki krizi bir adım daha ileri taşıyan bu gelişmenin ardından Ortadoğu'da yeni çatışmalar çıkacağı kaygıları da kuvvetlendi.
Saldırının ardından İran, nükleer faaliyetlerini sınırlamak üzere 2015 yılında başlıca devletlerle yaptığı anlaşmasının yükümlülüklerinden bir adım daha uzaklaştığını bildirdi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın intikam için ABD'ye misillemede bulunması halinde İran'ın kültür varlıklarını da kapsayan 52 ayrı hedefe saldırı başlatacağını Cumartesi günü Twitter'da söylerken, İranlı bir bakan Trump'ı “takım elbiseli terörist” olarak niteledi.
Trump ayrıca ABD askerlerinin ülkeyi terk etmesini istemesi halinde Irak'a karşı yaptırım başlatma tehdidinde bulundu. Trump, ABD'nin Irak'ta inşa ettiği “muazzam pahalı” üssün bedelini Irak'ın ödemesi gerekeceğini söyledi. Australia Bank'ten forex stratejisi şefi Ray Attrill, “İran'ın misilleme yapma potansiyeli ve Trump'ın buna karşı yapabileceği hamleden ötürü piyasalar tedirgin kalmaya devam edecek” dedi. Stratejisti Piotr Matys ise Cuma günü yayınladığı raporda, petrol fiyatlarındaki sert artışın Türkiye için iyi olmadığını ve dolar/TL'yi 6.00 psikolojik seviyesini tekrar denemeye doğru yönlendirdiğini söyleyerek, “Kamu bankalarının TCMB adına TL'yi savunmaya karar verip vermeyeceklerini izleyeceğiz” demişti.
Petrol fiyatları, Ortadoğu'da İran ile ilişkiler gerginleşirken Trump'ın Irak'a yaptırım başlatma tehdidi sonrası %2'den fazla artış gösterdi. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı LCOc1 %2.4 yükselerek 70.27 dolar oldu.
Bankacıların sektör verilerinden yaptığı hesaplamaya göre kamu bankaları TL'nin dolar karşısında değer kaybını sınırlamak adına dönem dönem döviz satışı yaparak TL'yi savunmaya devam ediyor.
Üst düzey bir bankacı, “Kamu bankalarının yabancı para pozisyonuna baktığımızda yılın son haftalarında TL'yi destekleyici nitelikte adımların başladığını görebiliyoruz. Geçtiğimiz hafta için henüz tüm veriler açıklanmasa da artan jeopolitik tansiyonun etkisini azaltmak adına özellikle Cuma günü TL'ye destek olunduğunu söyleyebiliriz” dedi ve ekledi:
“Burada tabii ki önemli bir ikilem var; hükümetin aşırı değerli ve aşırı değersiz TL istemediğini kendi söylemleriyle 'rekabetçi bir kur' istediğini biliyoruz. Yani TL'de satış baskısının kuvvetlenmesiyle birlikte kamu bankalarının piyasada olduğunu görmek şaşırtıcı olmayacaktır.”
Bankacı Cuma günü TL'deki değer kaybının benzer para birimlerinin altında kalmasında kamu bankalarının etkisinin olduğunu söyledi.
Geçtiğimiz haftalarda yılsonu yeni pozisyon alma isteksizliğinin azalmasıyla 5.95 civarında dar bantta seyreden dolar/TL İran-ABD gerilimiyle 5.9790'a kadar yükseldi. Kur Cuma gününü 5.98'nin hemen altında tamamladıktan sonra bu sabah saat 0904'te 5.9720/5.9725 seviyesinde bulunuyor. Aynı saatte sepet bazında TL 6.3190/6.3198, euro/TL ise 6.6659/6.6671 seviyesinde bulunuyor.
TCMB'nin 12 puana ulaşan faiz indirimleri ardından azalan reel getiri ve TCMB'nin önümüzdeki dönemdeki faiz adımları da TL'de takip edilen bir unsur olmaya devam ediyor.
Dolar/TL 2018 yılını 5.2930 seviyesinden kapatmıştı. TL 2019'da dolar karşısında %11 civarında değer kaybederken, yaklaşık %37 değer yitiren Arjantin pesosunun ardından dolar karşısında en kötü performans gösteren gelişmekte olan para birimi oldu. TL'nin değer kaybı %10'un hemen üzerinde gerçekleşse de, yıl içindeki dalgalanma daha belirgin yaşandı.
Son dönemde jeopolitik risklere Libya ve İran konusu da eklenmiş durumda. TSK'nın bir yıl süreyle Libya'ya asker göndermesine imkan veren tezkere TBMM'de kabul edildi. dün akşam Türk askerinin Libya'ya intikal etmeye başladığını söyledi. dünkü konuşmasında ayrıca “Bakın çok kısa zamanda 2019 yılı içerisinde faizi düşürdük. Düşürdükçe de neredeyse tek haneli rakamı yokladı. 2020'de tek haneli rakama faiz de enflasyon da gelecek. Bu neyi getirecek? Bu bir yatırımı getirecek” de dedi.
DEĞİŞİM İHALELERİ İZLENECEK
Tahvil bono piyasasında 10 yıllık tahvilin ortalama bileşik getirisi Cuma günü spot kapanışta %12.32 seviyesindeydi. Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik getirisi Mayıs ayında %21 seviyesindeydi.
Bankacılar Hazine'den bu hafta eurobond ihracı beklediklerini ancak azalan küresel risk iştahı nedeniyle bunun takip eden haftalara kalabileceğini öngörüyorlar.
İki yıllık gösterge tahvilde ise Cuma günü spot kapanışta son işlem %11.77 seviyesindeydi.
Hazine yoğun itfa dönemlerinde yeni borçlanma yerine tahvil takası anlamına gelen değişim (switch) ihalelerine ise bu hafta başlayacak. Yarın 3 değişim ihalesi gerçekleştirilecek. bugün TCMB'nin enflasyon değerlendirmesini içeren aylık fiyat gelişmeleri ve reel efektif kur endeksi verileri izlenecek.