Dünyada bazı ülkelerde de kullanılan, doğal afetlerden sonra hizmet veren acil durum hattının bir an önce oluşturulması gerektiğini ifade eden uzmanlar, iletişim ağının kesilmesi durumunda akıllı cihazlarla bazı alternatif iletişim kanallarını herkesin kullanabileceğini kaydetti.
Bilişim Teknolojileri ve Siber Güvenlik Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Sultan Selim Yüksel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, deprem sonrasında yaşanan sorunların hackerların “DDoS” saldırılarından sonra yaşanan süreçlere çok benzediğini, ikisinde de sistemin çalışamaz hale geldiğini söyledi.
GSM ve telekomünikasyon firmalarının büyük altyapı yatırımlarını yıllar önce yaptığını ancak bu hafta yaşanan depremden sonraki iletişim problemlerinin bunun yetersizliğinden kaynaklanmadığını, Türkiye’nin önemli bir kısmının aynı anda telefonla görüşme yapmasının birtakım sorunları beraberinde getirdiğini anlatan Yüksel, bazı ülkelerin bu konuda çeşitli önlemler aldığını söyledi.
“Herkes 5G teknolojisinden ümitli”
Yüksel, ABD’de kamu kurumlarının acil durumlarda iletişim sağlamak için telekom altyapısının özel bir internet hattını kullandığına dikkati çekerek, “Doğal afetlerde kullanılacak acil durum hattının bir an önce oluşturulması için aksiyon almak gerekiyor. Dünyada deprem kuşağında bulunan ülkeler ne yapıyor, görmek ve uygulamak lazım. Türkiye’nin geniş bant haberleşme sistemine acil ihtiyacı var. Herkes 5G teknolojisinden ümitli. Onun aktif olarak hayata geçmesi de yaklaşık 2025 yılında olacak. Orada bir dilimleme sisteminden bahsediyorlar. Diyelim ki 100 birimlik bir üretim hattı var. Herhangi bir afet durumunda bunun 20 birimini vatandaşın kullanımına, kalan 80 birimini de kamu ile bazı kurumların acil durumlarda kullanılacak telekom altyapısına çeviriyorlar. Şimdiki blok gibi tek parça halinde.” değerlendirmesini yaptı.
İnternetin acil durumda haberleşmek için yegane kaynak olduğunu dile getiren Yüksel, 80 milyonun aynı anda ve sürekli telefonla konuşacağı bir kapasiteye ulaşmanın mümkün olmadığı söyledi.
Güvenliğin son kullanıcıda ve farkındalıklarla başladığına dikkati çeken Yüksel, “Deprem konusunda ne yapacağımızı bilmiyoruz. O anda yapılacaklar konusunda bir hazırlığımız yok. AFAD ve benzeri kurumların yapması gereken şey stratejik eylem planı çıkartıp, gelecekte öncelik olan bölgelerde hazırlık ve eğitimleri yapmaktır. İlgili sivil toplum kuruluşlarıyla beraber farkındalık çalışması olabilir. Bu planda deprem sonrasında iletişimi yeniden sağlama ve koordinasyon yer almalıdır. Bizim toplum hafızasına ihtiyacımız var. Ortak akılla, toplanma alanlarına gidiş ve iletişimi sağlama gibi konuları planlamalıyız.” görüşünü dile getirdi.
Genç Uluslararası Sosyal Medya Derneği (USMED) Yönetim Kurulu Başkanı ve yazılım uzmanı Ahmet Yusuf Bakkal ise dünyada değişen iklim şartları, Türkiye’nin doğal afetlerin sıkça yaşandığı bir coğrafyada bulunması nedeniyle doğal afetlere her zaman hazır olmayı gerektirdiğini söyledi.
Dünyada “disaster recovery plan” olarak ifade edilen bir kavramla olağanüstü durumlarda telekomünikasyon firmaları ve bankalar gibi hayati öneme sahip sistemleri geliştiren teknoloji altyapılarının sürekliliğini sağlamanın hedeflendiğini kaydeden Bakkal, orta şiddette bir depremde GSM operatörlerinin iletişim altyapısının çökmesinin bazı eksikliklerin göstergesi olduğunu belirtti.
“30 metrede fotoğraf ve mesaj yollanmak mümkün”
Bakkal, hem ülke olarak hem bireysel hem de kurumsal olarak afet farkındalığını artırmak gerektiğini dile getirerek, şöyle devam etti:
“Olası bir iletişim ağı kesilmesi durumunda bir dizi alternatif iletişim kanallarını herkesin kullanabiliyor olması birçok insanın hayatını kurtarabilir, onları kurtarmamızı sağlayabilir. Alternatif iletişim olarak birkaç senaryoyla karşılaşabiliriz. İnternetin ve mobil cihazların her ikisinin de olmadığı, ikisinden birinin olduğu ya da ikisine de sahip olduğumuz durumları yaşayabiliriz. Eğer yanınızda mobil cihaz ve internetiniz yoksa amatör telsizcilik eğitimi almanız size hayati bir avantaj sağlayabilir. E-devlet üzerinden başvurusu alınan, kıyı emniyeti tarafından belirli zamanlarda yapılan bir sınava girerek, amatör telsizcilik lisansına sahip olabilirsiniz. Bu yolla iletişiminizi çok kolay bir şekilde sağlayabilirsiniz. Mobil cihazınız var fakat internetiniz yoksa Wi-Fi ve bluetooth teknolojilerini kullanabilirsiniz. Hem Android hem de iOS mağazalarında bulacağınız birkaç uygulama ile cihazınızın bluetooth kapsama alanında, yaklaşık 30 metre olan bütün cihazlara sınırsız mesaj ve fotoğraf gönderimi yapabilirsiniz. Bu sistemi sağlayan en popüler uygulama FireChat uygulamasıdır. Vojer, Flows, goTenna, Bridgefy gibi FireChat ile aynı alt yapıyı kullanan birçok uygulama bulunmaktadır. Mobil cihazınız yok fakat internetiniz varsa elinizde bulunan iPad ve laptop gibi diğer teknoloji araçlarını kullanabilirsiniz. Bu ve benzeri cihazlardan en az birini her zaman şarjlı tutmaya ve güneş enerjili bir şarj cihazı bulundurmaya çalışın.”
