Son bir hafta içinde Avrupa’nın önde gelen havayolu-tur operatörü dört şirket (Fransa’dan Aigle Azur ve XL Airways, İngiltere’den Thomas Cook ve Slovenya’dan Adria Airways) arka arkaya battı. Bunların en büyüğü, İngiltere’nin 179 yaşındaki tur operatörü Thomas Cook’tu. Yaklaşık 150 bin tatilci mağdur oldu.
Tur operatörleri Avrupa’da bir dönem insanların tatil anlayışını belirliyordu. Büyük anlaşmalarla otel ve havayollarından çok iyi fiyatlar alınıyor ve bunlar ‘her şey dahil paket sistem’ ile sunuluyordu. Milyonlarca kişi bu sistemi kullanarak tatil yaptı ama işler son 10 yılda terse döndü. Gençler her şey dahil sistemlerin dışına çıkarak alternatif yerler aramaya, esnek tarihlerle farklı yerlerde tatil yapmaya başladı. Uçuşlarda düşük maliyetli havayolları öne çıktı. Tur operatörlerinin sadık müşterileri olarak ileri yaşlı bir kitle kaldı. Artan rekabet, tur operatörlerini ve sadece onlara hizmet veren ‘charter’ yani tarifesiz şirketleri aşırı zorlamaya başladı. Düşük maliyetli havayolları operasyonlarını tüm yıla yayıp maliyetlerini düşürürken bu tür şirketler küçülme içine girdi. Sonunda da arkalarında büyük borçlar bırakarak battı. İş modelini esnek kuran, özel konularda uzmanlaşan tur operatörleri veya sahip oldukları havayolları bugün ayakta kalabiliyor.
Önlem: Tatil sigortası
Peki ya sizin de uçak bileti veya tur satın aldığınız şirket batarsa? Bu durumda tatilcilerin mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için özellikle tur operatörlerinin sattığı, bilet veya tatil paketi sigortaları devreye giriyor. Birçok ülkenin mevzuatı, tur operatörünün genel bir sigorta yaptırmasını şart koşuyor. Bu tür sigorta işlemlerinin ana görevi öncelikli olarak o kişiyi evine döndürmek. Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Sami Aksoy, iflasın bir tasfiye süreci olduğuna dikkat çekerek, “Genellikle batan havayolunun bağlı olduğu devlet işe el koyar. Dünyanın bir ucunda mahsur kalan yolcuların sayısı çoksa devlet tarafından uçak kiralanarak getirilir” diyor. Siz nelere dikkat etmelisiniz? Çok ucuz bir fiyata rastladığınızda temkinli yaklaşın. Adı duyulmamış şirketler için dikkatli olun. Tur operatöründen alacağınız paketler için ek sigorta yaptırın.