Diyabet, yüksek kan şekeri ile karakterize metabolik bir hormonal dengesizliktir. İnsülin, vücudun glikozu ve yağı nasıl kullandığını ve depoladığını düzenleyen temel bir hormondur. Diyabet, pankreastaki insülin üretimi azalırsa veya durursa oluşur ve bu da glikozu ememeyen hücrelere neden olur. Sonuç olarak, hayati organlara ulaşmak yerine kanda glikoz birikmeye başlar ve hiperglisemi (yüksek kan şekeri seviyesi) ortaya çıkar. Kandaki şeker seviyesinin yükselmesi şeker hastalığına neden olur.
Diyabet ayakları, gözleri, böbrekleri, zihinsel ve psikolojik durumu ve kalp damar sağlığını etkileyen sayısız komplikasyona neden olabilir. Araştırmalara göre diyabetli kişilerin yüzde 41’i, anksiyete, stres, depresyon ve diyabetleriyle baş etmekten dolayı ‘tükenmişlik’ hissiyle ilgili kötü psikolojik sağlık durumlarının olduğunu bildirmiştir.
STRES VE YORGUNLUKLA KARIŞTIRILABİLİR
Ancak çoğu sağlık sorununda olduğu gibi belirtiler bir gecede ortaya çıkmaz. Çoğu insan şeker hastalığının erken veya orta evrelerinde olduğundan habersizdir. Herhangi bir ciddi belirtinizin olmaması, ilişkili sorunlara bağışıklığınız olduğu anlamına gelmez. Diyabeti kontrol etmeden ne kadar uzun süre geçirirseniz, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, körlük ve diğer ciddi komplikasyonlar için riskiniz o kadar artar.
İki tür diyabet vardır. Her ikisi de vücudun şekeri ve glikozu doğru işleyememesi olmasına rağmen, çok farklıdırlar. Tip 1 diyabet, kişinin vücudunun insülin salgılayamadığı otoimmün bir hastalıktır. Tip 1’de yüksek kan şekeri (glikoz) seviyeleri pankreastaki insülin üreten hücrelerin tahrip olması nedeniyle oluşur. Bu tip diyabet kişinin diyet ve egzersiz alışkanlıklarıyla ilgili değildir.
Tip 2 diyabet, vücudun hücreleri üretilen insüline dirençli hale geldiğinde ortaya çıkar ve pankreas tarafından üretilen insülin miktarında buna karşılık gelen bir azalma olur. Tip 2 diyabet genellikle kalıtsaldır; ancak fazla kilolu olmak ve hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olmak, daha erken yaşta diyabet geliştirme riskini artırabilir. Tip 2 diyabet eskiden yalnızca yetişkinlerde görülmesine rağmen bugün bazı çocuklar, obezite ve hareketsizlik nedeniyle tip 2 diyabeti daha erken geliştiriyor.
Tip 2 diyabet sinsi bir canavardır. Tip 2 diyabette vücut insülin üretir ancak onu doğru şekilde kullanamaz. Özellikle Tip 2 diyabetin erken uyarı belirtilerini tespit etmek zordur ve bazen insanlar onu sadece stres ve yorgunluk olarak adlandırır.
Bu yüzden, gözden kaçırıyor olabileceğiniz aşağıdaki ince diyabet belirtilerine dikkat edin.
SIK İDRARA ÇIKMA
Çoğu insan günde dört ila yedi kez idrar yapar. Lavaboya daha fazla yolculuk yapıyorsanız, özellikle geceleri birden çok kez uyanıyorsanız bu, böbreklerinizin kanınızdaki fazla şekeri temizlemek için fazla mesai yaptığının bir işareti olabilir. Şeker hastalığınız olduğunda, vücudunuz yiyecekleri şekere ayırmada daha az etkili hale gelir, bu nedenle kan dolaşımınızda daha fazla şeker bulunur. Vücudunuz idrarla atarak ondan kurtulmaya çalışır. Ancak unutmayın, özellikle akşamları çok su içmeniz, bu kadar sık idrara çıkmanızın bir başka nedeni olabilir.
Gecede iki kez veya daha fazla idrara çıkıyorsanız, yatmaya yakın çok sıvı içmemeyi ve akşam 5’ten sonra kafeinli içecek içmemeyi deneyin. Geceleri tuvalete gitmek için birden çok kez kalkıyorsanız, bu ters giden bir şeyin işareti olabilir. Akşamları su alımını ve kafeini kısıtlasanız bile sık sık tuvalete gidiyorsanız, diyabetten şüphelenebilirsiniz.
AŞIRI SUSAMA
Günde 3 litreden fazla su içiyorsanız ve su susuzluğunuzu gidermiyorsa, bunun nedeni yüksek kan şekeri olabilir. Yeterli su alımından sonra veya su içtikten sonra susama yaşıyorsanız, özellikle dikkat edin. Ayrıca daha fazla tuvalete çıkmak dehidrasyona yol açarak daha fazla içecek içme ihtiyacını doğurabilir.
AŞIRI AÇLIK
Kan şekeri uygun şekilde düzenlenmediğinde beyninize yiyecek ihtiyacı hakkında çelişkili mesajlar gönderir. Kendinizi her zamankinden daha fazla yemek yerken buluyorsanız veya yemekten sonra bile aşırı açlık yaşıyorsanız bunun nedeni diyabet olabilir. Şeker hastaları, açlık ve titreme hissettiklerinde genellikle karbonhidrat özlemi duyarlar. Ancak, bu tehlikeli bir model oluşturabilir ve hızlı bir şekilde üstesinden gelmeniz gereken bir şeydir. Karbonhidrat oranı yüksek bir şey yediyseniz, vücudunuz biraz fazla insülin salgılar ve glikozunuz hızla düşer. Bu, kendinizi titrek hissetmenize neden olur ve karbonhidrat veya şeker isteme eğiliminde olursunuz. Ardından döngü yeniden başlar.
GÜÇSÜZLÜK VEYA YORGUNLUK
Şeker hücrelere enerji vermek için giremediğinde, böbreklerinizin fazla şekeri çıkarmak için fazla mesai yapması gerekir. Bu, kendinizi güçsüz ve yorgun hissetmenize neden olabilir. Özellikle yemekten sonra gözlerinizi açık tutamayacağınızı düşünüyorsanız, bu vücudunuzun yüksek kan şekeri ile mücadele ettiğinin bir işareti olabilir. Daha önce kolaylıkla yapabildiğiniz günlük aktiviteleri yapmak için kendinizi çok zayıf buluyorssanız veya yemek yedikten sonra bitkin hissediyorsanız diyabetten şüphelenebilirsiniz. Diyabet, yediğimiz yiyecekleri parçalama ve ondan enerji oluşturma yeteneğini etkiler.
KARINCALANMA VE UYUŞMA
Kandaki fazla şeker sinir uçlarına, özellikle de ayaklarınız gibi omuriliğin en uzağında bulunan sinirlere zarar verebilir. Uyandığınızda ayaklarınızda yanma hissi uyandıran bir karıncalanma veya uyuşma hissederseniz diyabetten şüphelenebilirsiniz. Ayaklarda uyuşma veya karıncalanma, yüksek kan şekeri seviyelerinden kaynaklanabilir.
BULANIK GÖRME
Kanda kalan şeker, göz merceğinde şişmeye neden olarak gözlerde odaklanmayı zorlaştırabilir. Şekeriniz gerçekten yüksek olduğunda görüşünüz bulanıklaşır, ancak şekeriniz tekrar düştüğünde durum düzelir. Günün farklı saatlerinde yol işaretleri, menüler, kitaplar veya bilgisayar ekranlarına odaklanma problemleri yaşıyorsanız diyabetten şüphelenebilirsiniz.
KAŞINTILI CİLT
Sıvı kaybı (sık idrara çıkma) ile birlikte zayıf kan dolaşımı cildin kurumasına neden olabilir. Kuru cilt, kaşıntılı cilde yol açar. Normalden daha fazla kaşındığınızı fark ediyorsanız ve su alımınızı artırdıktan sonra bile gözle görülür derecede kuru bir cilde sahipseniz olası suçlu diyabet olabilir.
YAVAŞ İYİLEŞEN YARALAR VE ARTAN CİLT ENFEKSİYONLARI
Kanda kalan şeker, damarları tahrip eder. Düzgün kan akışı olmadan, kesiklerin ve morlukların iyileşmesi daha uzun sürer ve cilt enfeksiyonlarına daha yatkın hale gelirsiniz. Kağıt kesikleri ve morlukların geçmesi birkaç günden fazla sürer, tekrar tekrar kabuklanmayı keser veya haftalar ila aylar süren yaralar yaşarsanız tüm bunaların suçlusu olarak diyabetten şüphelenebilirsiniz.
DEĞİŞKEN RUH HALLERİ
Kararsız kan şekeri kısa bir öfkeye neden olabilir. Yüksek kan şekeri aynı zamanda düşük enerji tüketimi ve yatakta kalmak isteme gibi depresyon belirtilerini de taklit eder. Gözle görülür derecede huysuz veya huzursuzsanız, aileniz veya arkadaşlarınız alışılmadık tavrınız hakkında yorum yapıyor veya depresyonu taklit eden semptomlarınız varsa diyabetten şüphelenebilirsiniz.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI VE MANTAR ENFEKSİYONLARI
İdrardaki yüksek şeker seviyeleri, genital bölgeye yakın bakteri ve mantar için bir üreme alanıdır. İdrar yolu enfeksiyonları (İYE), genelde idrara çıkma sırasında yanma hissi ve bulanık, koyu idrar olarak olarak meydana gelir. Mantar enfeksiyonları ise kaşıntı, yanma ve akıntı ile birlikte görülür. Diyabetli kişilerin bu tür enfeksiyonlara yakalanma olasılığı iki kat daha fazladır. Düzenli olarak ortaya çıkan İYE’ler veya mantar enfeksiyonları yaşıyorsanız olası suçlu diyabet olabilir.
Bu ince semptomlardan bazılarına sahipseniz, düşük karbonhidratlı, protein ve yeşil yapraklı sebzelerden oluşan bir diyet deneyebilirsiniz. Bu semptomların iyileşip iyileşmediğini görmek için şekerli içeceklerden kaçının ve birkaç gün boyunca en az 2 litre su için. Hafif belirtiler sadece çok fazla karbonhidrat tüketmeniz ve vücudunuzun bunu kaldıramaması olabilir. Bu semptomlar kesin olarak diyabet hastası olduğunuz anlamına gelmez, ancak bu bir uyandırma çağrısı olabilir; belki de diyabete doğru gidiyorsunuz.
Bugün sağlığınızı birinci öncelik haline getirerek tip 2 diyabet geliştirme şansını azaltabilirsiniz. Sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak ve sağlıklı kilonuzu korumak için ne kadar erken aktif bir yaklaşım benimserseniz, diyabet geliştirme riskiniz o kadar düşük olur.
Ani uyuşma, halsizlik veya göğüs ağrıları gibi korkutucu semptomlarınız varsa hemen acil yardım alın.