Şu ana kadar 5 vakanın tespit edildiği Türkiye, salgının ilk günlerinden bu yana virüsün ülkeye girmemesi için farklı alanlarda pek çok önleme başvurdu. Bu sayede Avrupa'daki diğer ülkelere göre vaka sayısını asgari düzeyde tutmayı başarabildi. Türkiye'nin ilerleyen süreçteki önceliği virüsün daha fazla yayılmasının önüne geçmeye çalışmak olacak.
Peki Türkiye'de bugüne kadar hangi önlemler alındı? Bu önlemler yeterli olacak mı?
Virüsün Çin dışına yayılmaya başlaması üzerine alınan önlemler
-
Koronavirüsün görüldüğü ülkelerden gelenler, havalimanlarında termal kameralar aracılığıyla test edilmeye başlandı.
-
5 Şubat'tan itibaren Çin'den gelen tüm uçuşlar durduruldu.
-
Virüsün İran'da da görülmesi üzerine 23 Şubat'ta Türkiye ile İran arasındaki sınır kapıları kapatıldı.
-
-
29 Şubat'ta İtalya, Güney Kore ve Irak'la gidiş-geliş tüm yolcu uçuşları durduruldu.
Hastanelerde karantina hazırlıkları yapıldı, referans hastaneleri belirlendi.
-
Başka ülkeler üzerinden gelen yabancı ülke vatandaşlarından son 14 gün içinde Çin'e seyahat edenler gözlem altına alınmaya başlandı.
-
Sağlık Bakanlığınca karantina uygulanmasına kararı verilen kişiler, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde hazırlanan ve içinde başka hasta olmayan hastanelerde 14 gün boyunca takibe alındı.
Ve ilk vaka 11 Mart'ta görüldü
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 11 Mart'ta yaptığı açıklamada, Avrupa üzerinden gelen bir hastanın test sonuçlarının pozitif çıktığını, 13 Mart'ta da ikinci bir kişinin de testlerinin pozitif olduğunu açıkladı.
12 Mart'ta Beştepe'de düzenlenen 'koronavirüs zirvesi'nden önemli kararlar çıktı
Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında yapılan toplantıda alınan kararları Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın açıkladı.
O kararlar şu şekildeydi:
Eğitime ara verildi, uzaktan eğitim yapılacağı açıklandı
-
İlk ve orta okullar ile liselerin, 16 Mart itibarıyla iki hafta tatil edilmesine, öğrencilerin 23 Mart'tan itibaren bir hafta süreyle evden internet ve televizyon kanalları üzerinden eğitimlerine devam etmesine karar verildi.
-
Üniversiteler, 16 Mart tarihinden itibaren 3 hafta süreyle tatil edildi.
-
Bakanlığa bağlı tüm anaokulu ve kreşler ile gündüz bakımevleri, özel çocuk kulüpleri tatil edildi.
-
Özel kreş, gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüpleri 16 Mart'tan itibaren bir sonraki açıklamaya kadar tatil edildi.
Spor müsabakalarının nisan ayı sonuna kadar seyircisiz oynanması kararlaştırıldı.
-
Din İşleri Yüksek Kurulu, koronavirüs görülen ülkelerde yüksek risk grubundaki Müslümanların cuma namazı yerine evlerinde öğle namazı kılabileceklerini, kamu sağlığını korumakla yetkili otoritelerce karar alınması halinde karantina bölgesindekilere cuma namazının farz olmadığını bildirdi.
-
Karargahlarda askerlerin çarşı izinleri geçici süreyle durduruldu.
-
Kültür ve Turizm Bakanlığınca, tüm sanatsal etkinlikler nisan ayı sonuna kadar ertelendi.
-
Belediyelerin sosyal, kültürel ve sanatsal etkinlikleri iptal edildi.
Kamu kurumlarında hamileler, yasal süt izni kullananlar, engelliler, 60 yaş ve üzerindekiler 16 Mart'tan itibaren 12 gün idari izinli sayıldı.
-
Hastanelere ziyaretçi kısıtlaması getirilerek, mesai saatleri içinde ziyaretçi kabul edilmemesi kararlaştırıldı.
-
Herhangi bir hastalık bulgusu yaşayan yurttaşların hastanelere başvurmadan önce alacağı tedbirlerle ilgili olarak başvurmaları için Alo 184 hattında koronavirüse özel bir danışma hattı kuruldu.
-
Risk grubunda yer alan yaşlıların rapor süresi dolduğunda hastaneye başvurmadan ilacını doğrudan alabilmesi sağlandı.
-
Açık ve kapalı tüm cezaevlerindeki görüşlerle ceza infaz kurumları arasındaki nakiller iki hafta süreyle ertelendi.
-
Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika, Avusturya, İsveç ve Hollanda'ya uçuşlar 17 Nisan'a kadar durduruldu.
Peki alınan önlemler yeterli mi?
BBC Türkçe'den Fundanur Öztürk'ün haberine göre Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Özlem Azap hastanelerde alınan tedbirlerin salgını engellemek açısından doğru tedbirler olduğunu söylüyor:
“Biz enfeksiyoncular olarak her zaman hasta ziyaretini kısıtlamaktan yanayız. Hastaneye giren kişiler enfeksiyon taşıyabilir, hastanelerdeki olası enfeksiyonlar ziyaretçilere geçebilir.
“Salgın durumlarında kendisini hastaneye gidecek kadar kötü hissetmeyen kişilerin telefonla bilgi alarak evde yönlendirilmesi çok doğru. Kronik hiçbir hastalığı olmayan ancak ateşi ve öksürüğü olan genç bir insanın evde istirahat ederek geçirmesi son derece uygun. Kişilerin rapor almak için bile evden çıkmaya gerek kalmaması çok iyi bir uygulama.”
Azap, 60 yaşında üzerindeki kamu çalışanlarının idari izinli sayılması uygulamasının ise sağlık çalışanlarını kapsamaması gerektiğini düşünüyor:
“Çok belli ki hasta sayısı artacak. Bu dönemde sağlık hizmetine ihtiyaç çok daha artmış durumda. Şu anda kesintisiz ve artmış bir sağlık hizmetine ihtiyaç var. Örneğin kronik hastalığa sahip fakat genel durumunu etkilemeyen sağlık çalışanı bu dönemde işe gidemediğinde sağlık sistemi gerçekten aksayacaktır.”
'Öğrenciler yurtlarda kalmamalı'
Üniversitelerde üç haftalık tatilin başlamasıyla birlikte çok sayıda üniversite öğrencisi memleketlerine gitmek için otogarlara akın etti.
Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turan otogarlarda ve tren istasyonlarındaki yoğunluğu azaltmak için fazladan seferlere izin verildiğini duyurdu.
Öte yandan İtalya örneğinde şehirlerarası seyahat eden kişilerin vaka sayısını artırdığı yorumları düşünüldüğünde, Türkiye'de şehirlerarası seyahati 'teşvik edici' olarak yorumlanabilecek bu uygulama da tartışmaya açıldı.
Ancak Azap, şehirlerarası ulaşımı tamamen yasaklamaktansa ulaşımdaki yoğunluğu azaltma tedbirini doğru buluyor:
“Okulların tatil olmasıyla birlikte üniversite öğrencilerinin elbette yurtlarda, kalabalık ortamlarda kalmaya devam etmemesi gerekiyor. Ancak ulaşımda yoğunluğu azaltacak merkezi planlamalar yapmak gerekiyor. Örneğin mevcut tedbirlere ek olarak; otogarlardaki yoğunluğu engellemek için, 'TC kimlik numarasının sonu çift olanlar şuraya, tek olanlar şuraya' denerek yoğunluk azaltılabilirdi. Bu gibi planlamalar hala yapılabilir.”
“AVM gibi kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak durulmalı”
Azap ayrıca, eğitime ara verilmesinde ebeveynlere büyük görev düştüğünü ve bu sürede çocuklarını AVM gibi kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak tutmaları gerektiğini söylüyor:
“Bu kadar tatil olmuşken ve hiç beklemediğimiz bir döneme girmişken aileler de sırf çocukları istiyor diye AVM'lere götürüp sinemalara oyun alanlara götüremezler. Merkezi olarak alınan bu kadar ciddi bir karara en dikkatli şekilde uyulması gerekiyor, bireylerin tercihine bırakılabilecek bir şey değil.”
Türkiye eğitime ara verme konusunda aceleci mi davrandı?
2 bin 512 vakanın yaşandığı Almanya'da Başbakan Angela Merkel, Almanya'nın yüzde 60'ına koronavirüs bulaşma ihtimali olduğunu söyledi. Buna karşın Almanya'da eğitime henüz ara verilmedi.
Türkiye'de henüz beş vaka tespit edilmişken alınan bunca önlem, akıllara 'erken mi' sorusunu getiriyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Azap, 'Türkiye'de okulların kapatılması erken alınan ya da yanlış bir karar değil' diyor:
“Önlemler için erken miydi? Aslında bakarsanız Türkiye'de bir olgu tespit edilmesi için çok geç kalmamış mıydık? Zaten şaşırmıyor muyduk? Ben Türkiye'deki vaka sayısının gerçekten 5 mi olduğu sorusunu sormak gerektiğini düşünüyorum. Türkiye'nin bulunduğu coğrafi konum açısından bu sayının böyle olmayabileceğini tahmin etmek zor değil. Ayrıca vakaların artmasını dünyanın sonu olarak ya da başarısızlık olarak görmüyoruz. DSÖ pandemi ilan ettikten sonra elbette ki bu tür durumlarla karşılaşacağız.
“İtalya'da 20 Şubat'ta 3 olgu, 25 Şubat'ta 300 olgu, 4 Mart'ta 3 bin olgu, bugün 13 bin olgu görüldü. Türkiye'de de böyle bir öngörü olduğu için okullar tatil edilmiş olabilir. Ve muhtemelen çok büyük ve şimdiden öngörülemeyen ekonomik etkileri olacak. Ama toplum sağlığı söz konusu olduğunda alınması gereken önlemler gerçekten kalabalık yerlerde bulunmamayı ve zorunlu olmadıkça bir araya gelmemeyi gerektiriyor.”
“Hasta olan bir kişi ne yapacak, nereye başvuracak? tam olarak planlanmış değil”
Sağlık Bakanı Koca, Türkiye'nin önündeki 4-5 haftanın son derece önemli olduğunu ve tedbirler ne kadar sıkı tutulursa tehdidin o kadar zayıflayacağını ifade ediyor.
Azap ise mevcut durumda, rahatsızlanan kişilerin hangi sağlık kuruluşlarına başvuracağı gibi konulardaki planlamaya dair bazı eksikler olduğunu söylüyor:
“Hasta olan bir kişi ne yapacak, nereye başvuracak? Bu tam olarak; ilçe, il ve hastane özelinde merkezi olarak planlanmış ya da kamuoyuna bildirilmiş değil.
“Acil servislerin yükü çok fazla, kaldı ki acil servislere olası koronavirüsü bulaştırma riski var. Açıklanan 25 hastane aslında ocak ayı ortasından beri Sağlık Bakanlığı'nın oluşturduğu rehberde yer alan ve 'ilk başvurulacak mecra' diyerek duyurulmayan hastaneler. A hastanesine değil de bu hastanelere gidin gibi bir bilgi yok.”
