Merkez Bankası dün yayımladığı yılın ikinci enflasyon raporunda Google hareketlilik endeksini kullanarak alınan koronavirüs tedbirlerinin ekonomik faaliyetler ve büyüme üzerindeki etkisini gösterdi. Google hareketlilik endeksi restoran, kafe, alışveriş merkezi, market, çeşitli iş yerleri, pazar, parklar, toplu taşıma durakları gibi yerlerdeki hareketliliklerin ortalaması alınarak hesaplanıyor
Söz konusu çalışma Haftalık Ekonomik Koşullar Endeksi (HEKE) ile Google hareketlilik endeksi arasındaki ilişki kullanılarak gerçekleştirildi. Böylece tedbirlerin etkisi sayısallaştırılmış oldu.
Yapılan çalışma sonunda salgına yönelik tedbirlerin belirli dönemlerde ve farklı sıkılıkta uygulanması iktisadi faaliyet üzerindeki etkisinin dönemler itibarıyla farklılaşmasına sebep olduğu tespit edildi. Örneğin, tedbirlerin ilk uygulandığı Mart-Nisan ayları ile kısmen kaldırıldığı Mayıs ayını kapsayan 2020 yılının ilk iki çeyreğinde, Google hareketlilik endeksiyle HEKE arasındaki ilişkinin oldukça güçlü olduğu görüldü.
Buna karşın, tedbirlerin kaldırılarak normalleşmenin gerçekleştiği 2020 yılı üçüncü çeyreğinde ise iki endeks arasındaki ilişki zayıfladı. Kasım başından itibaren uygulanan kısıtlamalarla ekonomik koşullar arasındaki ilişki yeniden güçlendi.
Raporda yer alan bilgilere göre k, HEKE’deki bir puanlık düşüş GSYİH büyümesini yaklaşık 4 yüzde puan azaltıyor. HEKE ile Google hareketlilik endeksi arasındaki ilişki kullanılarak, hareketlilikteki 10 yüzde puanlık düşüşün büyümede yaklaşık 2.7 yüzde puan düşüş ima ettiği hesaplandı.
Buradan yola çıkarak, kısıtlamalarla birlikte hareketlilik düşmeseydi 2020 yılı son çeyreği ve 2021 yılı ilk çeyreğinde büyüme ne kadar daha yüksek olabilirdi sorusuna cevap verildi. Tedbirlerin 2020 yılı dördüncü çeyreğinde faaliyete etkisinin, ortalama -2,1 puan olduğu tahmin ediliyor. Diğer bir ifadeyle tahminler, kapanma etkisi olmasaydı son çeyrekte yıllık büyüme yüzde 5.9 yerine yüzde 8.0 civarında olacaktı.
TAM KAPANMA NASIL ETKİLEYECEK?
Tedbirlerin Şubat sonuna kadar uygulanması nedeniyle, 2021 yılı ilk çeyreğinde faaliyet üzerindeki etkinin, ortalama -2 puan olduğu tahmin edildi.
Bilindiği gibi 29 Nisan-17 Mayıs tarihleri için de ülke genelinde tam kapanma uygulanacağı açıklandı. Merkez Bankası kısıtlamaların olası etkisini hesaplayabilmek için 17 Mayıs’a kadar hareketlilik endeksinin geçtiğimiz yıl Ramazan Bayramı’ndaki seviyesine kadar gerilediği bir çerçeve oluşturdu. Buna göre tam kapanma dahil alınan tedbirlerin ikinci çeyrek büyümesi üzerindeki toplam etkisinin ortalama -2.3 puan olacağı hesaplandı.
OECD Ekonomik Görünüm raporunda 2020 yılı ikinci çeyreğine ilişkin farklı ülkeler için yapılan bir analizde Google hareketlilik endeksindeki 10 puanlık düşüşün dönemlik büyümeyi 1.7 puan düşürdüğünü belirtti.
SON DURUM NE?
Google son olarak 25 Nisan Pazar günü için hareketlilik raporunu yayımladı. Buna göre referans değere göre geçen pazar hareketlilik perakende ve rekreasyon alanlarında hareketlilik yüzde 76 düştü. Market ve eczanelerdeki düşüş ise yüzde 34 oldu.
Toplu taşımadaki düşüş ise yüzde 66’yı buldu. Hafta sonları alınan tedbirlerin hareketlilik üzerindeki etkisi beklendiği gibi net bir şekilde görülürken, son alınan tam kapanma kararının etkisi de önümüzdeki günlerde netleşecek.
Tam kapanma kararı alınsa da milyonlarca kişinin çalışmaya devam etmesiyle hareketlilikteki düşüş de haftasonu tedbirlerine göre daha az olacaktır.
