İKLİM değişikliği, küresel ısınma, kuraklık, sıcak dalgaları ve çevre kirliliği dünyadaki yaşamı gittikçe daha fazla etkilemeye başladı. İnsanlar artık değişen çevresel koşullar yüzünden yaşam alanlarını değiştiriyor. Uzmanlar bu konuda alınması gereken önlemlerin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini ifade ederken hala bu konuda bir umudun olduğunun altını çiziyor. Temiz Hava Platformu’nun paylaştığı 1823 yılından beri yayınlanan dünyanın etkili hakemli tıp dergilerinden Lancet Geri Sayım Raporu’na göre bugün doğan bir çocuk, fosil yakıtlar ve artan sıcaklıkların etkisiyle ergenlik ve yetişkinlik dönemleri boyunca daha fazla toksik hava soluyacak.
SICAKLIK VURDU
Lancet’deki bulgulara göre dünyanın havasını tehdit eden bir diğer unsur da sıcak hava dalgaları. 2018’de 65 yaş üstü 220 milyon insan sıcak hava dalgalarına maruz kaldı. 2017’de bu 157 milyondu. Sıcak hava dalgaları Türkiye’de de çok sayıda insanı etkiledi. 2018’de 65 yaş üstü 800 bin kişi sıcak hava dalgalarından etkilendi. Ayrıca Lancet yazarlarının hesaplarına göre Türkiye’de iklim değişikliğinin etkileri sebebiyle sadece 2018’de 8.7 milyon saatlik iş kaybı yaşandı.
KÖMÜR TÜKETİMİ
Toksik havanın özellikle akciğerleri hala gelişmekte olan gençlere zarar verdiğine dikkat çekildi. Hava kirliliği, akciğerin işlevinin azalmasına, astımın kötüleşmesine, kalp krizi ve felç riskinin artmasına sebep oluyor. Rapordaki verilere göre 2016’da sadece kömür ve fosil yakıt kaynaklı hava kirliliğine bağlı olüm sayısı
2.9 milyonu buldu. Bu ölümlerin 440 bini kömür tüketimi kaynaklıydı. Türkiye’de ise tablo farklı değil. 11 bini kömürden olmak üzere 26 bin kişi fosil yakıt kaynaklı hava kirliği yüzünden hayatını kaybetti. Toz fırtınaları ve tarımsal etkiler katıldığında hava kirliliğine bağlı ölümler neredeyse 2 katına çıkıyor.
KALICI ETKİ BIRAKIYOR
RAPORUN özellikle iklim değişikliğinin çocuklar üzerindeki uzun dönemli ve kalıcı etkilerini vurguladığını belirten Temiz Hava Hakkı Platformu temsilcisi Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, “Vücutları ve bağışıklık sistemleri hala gelişmekte olan çocuklar, iklim değişikliği ve dış ortam hava kirleticilerine karşı daha duyarlılar. İklim değişikliğine sebep olan emisyonların en büyük kaynaklarından biri olan kömürden tüketiminin yarattığı hava kirliliği, akciğer işlevinin azalmasına, astımın kötüleşmesine, kalp krizi ve felç riskinin artmasına sebep oluyor” diye konuştu.
TARIMDA VERİM DÜŞTÜ
RAPORA göre üresel ölçekte tarımsal verim potansiyeli geçtiğimiz 30 yılda, mısırda yüzde 4, kışlık buğdayda yüzde 6, soya fasulyesinde yüzde 3 ve pirinçte yüzde 4 gerilemiş durumda.
UMUT VAR
Küresel ısınmayı en fazla 1.5 derece artış ile sınırlamak için karbondioksit emisyonlarında 2019-2050 arasında yıllık en az yüzde 7.4 azaltma gerekiyor.