Bu nasıl bir moda anlayışı böyle?
Gucci, yeni koleksiyonundan 1.200 dolara satılacak yeni çimen lekeli pantolonunu tanıttı.
Evet, çıkarması çok zor olan çimen lekesine kendinden sahip olan bu kotun satış fiyatı 9 bin TL’nin üstünde.
Marka geçtiğimiz yıl da 870 dolara bu eski ve sararmış görünümlü ayakkabıları satışa sunmuş ve övgü toplamıştı.
Son yıllarda kirli, eski görünümlü kıyafet ve ayakkabılarda büyük bir yükseliş var.
Başlarda “bunu kim giyer ki?” derken şimdi zenginlerin bayılarak giydiğini görüyoruz.
Pek çok insan aynı kategoride görmese de paramparça yırtılmış, üstünde büyük delikler olan tüm kıyafetler bu trendin birer parçası.
Yırtık kot ve delikli kazaklar da eskitilmiş modasına dahil.
Peki insanlar neden bu trende yöneldi? Yeni kıyafetlerin adı üstünde yeni olmaları gerekmez mi?
Bu konuda pek çok görüş var. Eskitilmiş giysiler uzun zamandır var; 80’lerde punk akımı, 90’larda grunge ile insanlar eski ve kötü göründüğü düşünülen kıyafetleri bir sanat ögesine çevirmeyi başardı. Gençler asi duruşlarını desteklemek için yeni kıyafetleri üzerinde eskitme yapardı. Bugün de benzer bir asiliğin yükseldiği söylenebilir.
Çabasız şıklık ve sokak modasının yükselişi bu modayı tetikledi.
Off-White markasının tasarımcısı Virgil Abloh’a göre kimse kendisiyle çok uğraşmış görünmek istemiyor. Sokak modasında son dönemin trendi dolaptan eline geleni giymek gibi bir stil olunca; ayrıca sokak çeteleri ve genelde sokakta olan insanlar da son dönemde gençler üzerinde çok etkili. Bunu TikTok’ta açıkça görebiliyoruz. Onlar gibi görünmek de bu etkinin bir parçası.
Eski ve kirli giyinmenin lüks olmasının en büyük sebeplerinden biri de statü.
Kirli giysilerle nasıl bir sosyal statü sahibi olunur diyorsanız, şöyle ifade edelim; çok değil bundan 20-30 yıl öncesine (hatta daha yakın zamanlara) kadar temiz ve yeni giyinmek zenginliğin ve sosyal statünün önemli bir sembolüydü. Zenginler daima iyi giyinir, orta sınıf temiz ama çoğu zaman eski giyinir, fakirler ise temiz giyinseler bile üstlerindeki kıyafetler çok eski olduğundan kirli giyinmiş gibi görünürdü.
Bugün ise istisnasız herkes çok iyi giyiniyor.
Maddi durumu ne olursa olsun herkes son trendlere anında ulaşıyor ve daima iyi görünmeye çalışıyor. Bunun bir sebebi her bütçeye uygun ürünlerin ortaya çıkması, bir diğer sebebi ise tüketim çılgınlığı ile değişen harcama alışkanlıkları. Sebebi ne olursa olsun, eskiden sadece zenginlere ait olan bir özellik ellerinden alındı.
Yine eskiden zenginlerin herkesten önce uyguladığı trendler de etkisini kaybetmek üzere.
Yeni bir spor ayakkabı modeli, çanta modeli mi popüler? Sosyal medya ve tüketim çılgınlığı sağ olsun; artık ertesi gün herkesin üstünde görülüyor. Sahte ürün sektörü de bu durumu besliyor. Zenginler orijinal olanı satın alsalar bile ayrıcalıklı hissetme durumlarını kaybetti. Kıyafetle, çantayla hava atma dönemi bir anlamda bitmiş oldu.
Ekonomist ve sosyolog Thorstein Veblen, yüz yıldan aşkın bir süre önce bugünleri tahmin eden bir teori yazmıştı.
1899 tarihli “The Theory of the Leisure Class” kitabında “göze çarpan tüketim” teorisini anlatan ve bu teori ile tarihe geçen Thorstein Veblen, gösteriş kavramını zenginliğin bir kanıtı olarak gereksiz şeylere savurgan para harcama alışkanlığının belirlediğini ortaya koyan ilk isimdi.
Onun anlattığı gösteriş, günümüz şartlarında şekil değiştirdi.
Şu an kavramlar birbirine karıştı; marka bir ayakkabıyı almak, logolu bir çanta takmak eskisi kadar havalı değil çünkü herkes yapabiliyor. Direkt değil de, insanları şaşırtarak statü göstermek daha mantıklı; çünkü halen pek çok insanın şaşırtmaya yönelik bir düşüncesi veya cesareti yok.
Şu an için tuhaf gelse de insanların neden çamur lekeli gibi görünen bir kota binlerce dolar verdiğini de açıklıyor.
Bakalım tüketim alışkanlıkları başka ne yönlere doğru değişecek?
Bu içerikleri de okumak isteyebilirsiniz;