PETROL zengini Libya’da Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı, başkent Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) yıkmaya çalışan General Halife Hafter (76), Arap Baharı sürecinde 2011’de devrilen Libya diktatörü Muammer Kaddafi’nin bir dönem yakınındaki isimlerden biriydi. Batı basında ‘laik’ olarak tanımlanan Hafter, kariyerine Libya Kara Kuvvetleri’nde başladı. Çad ile 1978-1987 yıllarında yaşanan savaşta aktif rol aldı. Libya’nın kaybettiği bu savaşta Çad güçlerine esir düştü. Hafter daha sonra ABD’ye götürüldü.
ABD VATANDAŞLIĞI ALDI
Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı’ndan (CIA) destek aldığı söylenen Hafter, burada Kaddafi rejimine muhalefete başladı. ABD vatandaşlığı da aldı. Rejime karşı ayaklanmanın başladığı 2011’de Libya’ya döndü. Güçlerini ülkenin doğusunda konuşlandıran Halife Hafter, 14 Şubat 2014’te televizyona çıkarak “iktidara el koyduğunu” duyurdu. Meşru hükümet ile ülkenin doğusundaki Tobruk’taki oluşum arasındaki çatışmalar 2014 ilkbaharında patlak verdi. Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) tanımayan milletvekilleri “Temsilciler Meclisi” adı altında Hafter’in liderliğini yaptığı “Libya Ulusal Ordusu” (LUO) adlı silahlı örgüt ile ittifak yaptı. Trablus hükümeti ile Tobruk’taki oluşum arasındaki müzakerelere geçen ilkbaharda son veren Hafter, 4 Nisan 2019 yılında başkent Trablus’u ele geçirmek için operasyon başlattı. Kaddafi’nin devrildiği süreçten sonra “İkinci Libya İç Savaşı” olarak tanımlanan çatışma daha da şiddetlendi.
TRUMP DA DESTEKLEDİ
Hafter’in yoğunlaşan saldırıları ile diplomatik hareketlilik de arttı. Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) açıktan Hafter’i desteklerken, BM’nin tanıdığı meşru hükümete ise Türkiye ve Katar’dan destek geldi. ABD Başkanı Donald Trump, geçen nisanda Hafter ile telefonla görüştü. Beyaz Saray’ın bu görüşme ile ilgili yaptığı açıklamada, Trump ile Hafter’in “Süregiden terörizme karşı faaliyetler ve Libya’da barış ve istikrara ulaşma ihtiyacı”nı ele aldığı kaydedildi. Ayrıca Trump’ın “Mareşal Hafter’in terörizme karşı mücadele ve Libya’nın petrol kaynaklarını güvenlik altına almadaki rolünü kabul ettiği” belirtildi. Bu açıklamayı Trump’ın Hafter’e açık desteği olarak yorumlayan Amerikan basını, öte yandan Rusya’nın özel Wagner sözleşmeli askerlerinden bazılarının Hafter saflarında savaştığını iddia ediyor. Ancak Moskova, bu savı reddediyor.
BM’DEN DURUM RAPORU
BM uzmanlar paneli, BM Güvenlik Konseyi için 376 sayfalık Libya raporu hazırladı. Raporda, Türkiye’nin Trablus yönetimine destek çıkarken, Ürdün ve BAE’nin Hafter güçlerine destek verdiği, hiçbir tarafın tek başına sonucu kendi lehine bitirecek askeri kabiliyete sahip olmadığı tespitleri yer aldı. Ayrıca Çad ve Sudanlı savaşçıların müdahalesi ‘doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendirilirken DEAŞ’ın da Libya’nın gelecekteki operasyonlarda ana eksenlerden biri olacağını ilan ettiği hatırlatıldı.
NYT: RUSYA HAFTER’E ASKERİ DESTEK VERİYOR
LİBYA’daki son gelişmeler Amerikan basınının da ilgi odağında yer alıyor. Amerikan New York Times (NYT) gazetesine göre, son dönemde Libya’nın doğusundaki Tobruk’ta üslü General Halife Hafter, Rusya’nın desteğiyle başkent Trablus üzerindeki baskıyı arttırdı. NYT, Hafter’in son beş yıldır başkent Trablus’u ele geçirmeye çalıştığını, şu ana kadar başarılı olamadığını yazdı. Ancak gazete, Moskova’nın güçlü desteği ile Hafter’in son dönemde bu hedefine yaklaştığını öne sürdü.