Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ sınırında çıkan çatışmalar bir haftayı geride bırakırken iki ülke de karşı tarafın yabancı paralı askerler kullandığını iddia ediyor. Özellikle bölgeye gönderildiği söylenen “Türkiye destekli Suriyeli savaşçılar” iddiası farklı aktörler tarafından sıklıkla gündeme getiriliyor.
Peki bugüne kadar bu iddialara ilişkin kim, hangi açıklamayı yaptı?
Dağlık Karabağ’da Azerbaycan ile Ermenistan arasında 27 Eylül Pazar günü başlayan çatışmalar devam ediyor.
O günden bu yana aralarında 30’dan fazla sivil olmak üzere 200’ye yakın kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
Bölgedeki son gelişme Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, 7 köyün daha Ermenistan işgalinden kurtarıldığını duyurması oldu.
“Türkiye destekli Suriyeli savaşçı” iddialarını kimler dillendiriyor?
Bir süredir “Türkiye destekli Suriyeli savaşçıların, Dağlık Karabağ’a götürüldüğü” yönünde iddialar dile getiriliyor.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, “Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinden binlerce terörist ve paralı askeri bölgeye taşıyarak askeri olarak Azerbaycan’ın yanında yer aldığını” iddia etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaşanan çatışmalara Suriye ve Libya dahil olmak üzere dışarıdan yasa dışı silahlı grupların gönderildiğini bildirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Brüksel’deki Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Suriyeli “cihatçı gruplar”dan 300 kadar savaşçının Dağlık Karabağ’a yerleştirildiği yönünde istihbarat raporları bulunduğunu belirterek Ankara’dan konuyla ilgili “açıklama” talep etti.
Suriye’de geniş bir kaynak ağına sahip İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Türkiye destekli 850 Suriyeli savaşçının Dağlık Karabağ’a, gittiğini iddia etti.
Gözlemevi, geçen hafta 300 savaşçının çatışmalar başlamadan önce, geri kalan 550 savaşçının ise bu hafta bölgeye gittiğini savundu.
Son olarak The Guardian gazetesi, Türk askeri kargo uçaklarıyla Karabağ’a taşınan Suriyeli savaşçılara 3 ila 6 aylık kontratlar yapılarak ayda 10 bin lira teklif edildiğini iddia etti.
The Guardian’ın haberine buradan ulaşabilirsiniz.
Bölgeye gittiği iddia edilen savaşçılarla ilgili neler söyleniyor?
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Gaziantep üzerinden Bakü’ye giden savaşçıların “Suriyeli cihatçı” örgütlerden geldiklerini iddia etse de, Euronews’un haberine göre kaynaklar söz konusu kişilerin “cihatçılarla” alakalarının olmadığını belirtiyor.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (OSDH), bölgeye gidenlerin cihatçılar değil, Halep vilayetinde Türkiye kontrolünde olan Afrin bölgesinde aktif olan Ankara yanlısı gruplara mensup olduklarını belirtiyor.
OSDH direktörü Rami Abdel-Rahmane’ye göre, giden savaşçıların çoğu Suriye’deki Türkmen azınlıklarından olduklarını ifade ediyor.
IŞİD ve radikal grupları takip eden Orta Doğu forumundan Eymen el Tamimi’ye göre, Dağlık Karabağ’a gönderilen savaşçılar “eski muhalif ve yeni askerlerden oluşan bir karışım” ve “hepsinin ücretini Türkiye ödüyor”.
Çeşitli kaynaklara göre, Azerbaycan’a giden savaşçılar “Suriye Milli Ordusu’nun bir parçası olan, Sultan Murat, Süleyman Şah ve Muntasır Billah tugaylarından” geliyor.
Ancak Suriye Milli Ordusu Sözcüsü Yusuf Hamud, savaşçılarından hiçbirinin Azerbaycan’a gitmediğini, bu haberin, “Ermenistan hükümeti tarafından başlatılan bir medya kampanyası” olduğunu ileri sürdü.
Türkiye ve Azerbaycan ise “Suriyeli savaşçı” iddialarının asılsız olduğunu savunuyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in danışmanı Hikmet Hacıyev, Ermenistan’ın iddialarının “dezenformasyon olduğunu” söyleyerek yalanladı.
Türkiye’den iddialara ilişkin üst düzey bir yanıt verilmiyor ancak Azerbaycan’a olan destek sıklıkla vurgulanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak “Tıpkı Balkanlar’da, Kafkaslar’da, Akdeniz’de olduğu gibi, sınır hattımızda istikrar sağlanana kadar, sahada aktif şekilde yer almaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
BBC Türkçe‘nin ulaştığı üst düzey bir Türk güvenlik yetkilisi, iddiaların “Ermenistan’ın propogandası olduğunu” söyleyerek yalanlamış, Türk Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy da, iddialar için “Asılsız ithamlar” ifadelerini kullanmıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Pompeo: Haberlerin doğru olmadığını umuyorum
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Dağlık Karabağ’a dışarıdan müdahalenin olmaması yönünde çağrıda bulundu.
Avrupa ziyaretleri sonrası Hırvatistan’dan ABD’ye dönerken uçakta gazetecilere konuşan Pompeo, Türkiye’nin Suriyeli savaşçıları Azerbaycan safhında savaşmaları için Dağlık Karabağ’a gönderdiğine dair çıkan haberlerin doğru olmadığını umduğunu söyledi.
Suriyeli savaşçıların Suriye’deki savaş alanlarından alınıp Libya’ya götürüldüğünü daha önce gördüklerini ifade eden Pompeo, bunun Libya’da daha fazla istikrarsızlık, düzensizlik, çatışma, savaşma yarattığını ve daha az barış getirdiğini söyledi.
Pompeo, “Bence bu durum Dağlık Karabağ ve çevresindeki çatışmada da aynı şeye neden olur. O sebepten bu haberlerin doğru olmamasını umut ediyorum” ifadesini kullandı.
Ermenistan’a yurt dışından askeri destek var mı?
Azerbaycan da Ermenistan’ı, özellikle Ermeni diasporasından yabancı “paralı askerlere” başvurmakla suçluyor.
Azerbaycan cumhurbaşkanlığı danışmanı Hikmet Hacıyev, “Suriye ve Lübnanlı Ermeni kökenli savaşçıların Ermenistan’a gelerek çatışmalara katıldıklarını” ileri sürüyor.
OSDH’ye göre, birkaç yüz Suriyeli Ermeni çatışmaya katılmak için Ermenistan’a gitti, ancak Kuzey Suriye’deki yerel bir Ermeni yetkili, AFP ile temasa geçti bu bilgiyi yalanladı.
Lübnan’ın en büyük Ermeni partisi, Taşnak Partisi Milletvekili Hagop Pakradunyan, “Lübnan’dan Ermenistan’a kimsenin gönderilmediğini ancak bazı gençlerin kendi inisiyatifleriyle bölgeye gitmiş olabileceklerini” ifade etti.
Pakradunyan, “Dünyadaki her Ermeni, ister siyasi ister medyatik eylemle veya bağış yoluyla olsun, ülkesine faydalı olmak için fedakarlık yapar” dedi.
Dağlık Karabağ’ın hukuki statüsü ne?
Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan’ın bir parçası olarak tanınıyor.
Ancak Azerbaycan’ın topraklarının yaklaşık yüzde 20’sine denk gelen Dağlık Karabağ ve civarındaki bazı bölgeler, 1990’ların başından bu yana Ermenistan işgali altında bulunuyor.
Bölgede 1991 yılında ‘Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’ ilan edildi. Ancak burayı uluslararası alanda Ermenistan dahil hiçbir ülke tanımadı.
BBC Türkçe, Euronews, DW Türkçe
