Çevre Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle 1 Ocak 2019’dan itibaren ücretli hale gelen poşetler için geri kazanım katılım payı tahsil edilmeye başlanırken, uygulamanın ikinci aşamasına bu yıl geçildi. Lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç ile plastik, metal, cam ve ahşap ambalajlar için geri kazanım katılım payı tahsil edilmesi uygulaması 1 Ocak 2020’den itibaren başladı.
Poşet için adet başına 15 kuruş olan geri kazanım katılım payı tutarı, lastikler için türüne göre adet başına 2-10 lira, akümülatörler için kilogram başına 5-50 kuruş, piller için kilogram başına 2-15 lira, yağlarda kilogram başına 10-50 kuruş, elektrikli ve elektronik eşyalarda kilogram başına 20-30 kuruş, ilaçlarda kutu ya da şişe başına 1 kuruş, ambalajlarda litresine göre 1-10 kuruş olarak belirlendi.
Bu ürünleri ithal edenler ile piyasaya sürenler beyanname vererek, bu payı ödeyecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı da geri kazanım katılım payı beyannamelerinin verilmesine ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyecek. Bakanlığın, geri kazanım katkı payına tabi yeni ürünler için de beyanname ve ödeme tarihleriyle diğer konulara ilişkin tebliğ düzenlemesi yapması bekleniyor.
“TÜKETİCİYE YANSIR”
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı Emre Kartaloğlu, AA muhabirine, poşetin ardından çok sayıda kalemde ürün için de geri kazanım katılım payı ödenmesinin firmalar için zorlu bir süreç olacağını söyledi. Firmalardan alınacak katılım paylarının, tüketiciye yansımasının kaçınılmaz olduğunu belirten Kartaloğlu, “Örneğin lastik fabrikası adet başına 10 lira katılım payı ödeyecekse bunu mutlaka fiyatlarına yansıtacaktır.” dedi.
Kartaloğlu, uygulamanın işleyişinin henüz belirsiz olduğunu ve Gelir İdaresi Başkanlığının çıkaracağı tebliğle düzenlemeyi basitleştirmeye ve kolaylaştırmaya çalıştığını ifade ederek, şöyle konuştu:
“Poşetlerde satış noktaları beyanname veriyordu ancak yeni ürünlerde ‘piyasaya süren’ diyor. Bu ürünü piyasaya süren kim, üreten mi, tüketiciye satan mı? Tanımlar netliğe kavuşturulmalı. Lastiği piyasaya süren kim, fabrikası mı, yoksa bayisi mi? İmalatçı ya da ithalatçı olarak sınırlandırılmalı. Tebliğ çıktıktan sonra biraz daha netleşebilir ancak ciddi bir sıkıntı bizleri bekliyor. Ne işletmeler ne de tüketiciler bu uygulamadan haberdar.”
“CEZALAR ÇOK AĞIR”
Yeni ürünlere ilişkin beyanların da poşet beyannamesine ekleneceğini ve tek beyannameyle tüm işlemin tamamlanacağını anlatan Kartaloğlu, “Ocak ayına ilişkin katılım payı tutarlarının şubat sonunda beyan edilmesi gerekiyor.” ifadesini kullandı.
Kartaloğlu, kapsama giren ambalaj malzemeleri için de uygulamanın netleştirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Örneğin, marketten alınan peynirin sarıldığı streç film de ambalaj malzemesi mi? Ambalajın sınırı nedir? Uygulanabilirliği zor bir düzenleme ve cezaları çok ağır. Basitleştirilmesi lazım. Bizim talebimiz, uygulamayla ilgili belirsizlikler netleşinceye kadar ceza uygulanmaması. Bildirim ve bilgi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 22 bin 109 lira idari para cezası kesilecek. Bildirim ve bilgi verme yükümlülüğüne aykırı olarak yanlış ve yanıltıcı bilgi verenler, 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.”