UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alt bileşen olarak giren Hanlar Bölgesi’ndeki Kozahan, 1491 yılında 2. Bayezid tarafından dönemin mimarlarından Abdül Ula Bin Pulad Şah’a yaptırıldı. Uzun yıllar ipek böceği kozalarının satıldığı han, elde edilen ipekli kumaşlarla Bursa’nın tekstil merkezi haline gelmesinde ilk adım oldu.
Tuğla ve kesme taştan yapılan Kozahan, 1630, 1671 ve 1784’te, ortasındaki mescit ise 1946 ve 2007’de onarım gördü. Geniş, dikdörtgen bir avlunun çevresinde iki katlı, 95 odalı hanın ortasındaki küçük mescidin altında bir şadırvan bulunuyor. Handaki odalar günümüzde mağaza olarak kullanılıyor. Hanın doğusunda eskiden konaklamaya gelenlerin atlarını bağladıkları ahır ve depoların bulunduğu “Dış Kozahan” denilen ikinci bir avlulu bölüm yer alıyor.
Esnafların yoğun bulunduğu han
Kozahan, Uzun Çarşı’ya mavi çinilerle süslü bir taç kapı ile açılıyor. Bu süslü kapı da açık çarşı ve Kapalı Çarşı’ya açılıyor. Yapıldığı dönemden itibaren önemli ticaret merkezi olan Kozahan, yakın döneme kadar koza pazarının kurulduğu ve kıyasıya pazarlıkların yaşandığı bir yerken şimdilerde ipekçilikle uğraşan esnafın yoğun bulunduğu bir han olarak varlığını sürdürüyor.
İpek ticaretinin adresi
Kozahan Yönetim Kurulu Başkanı Erdinç Şentürk, Kozahan’ın İpek Yolu’nun son durağı olduğunu söyledi. Bu alan ve içindeki yapıların aynı zamanda bir kervansaray olduğunu belirten Şentürk, eskiden kervanlarla buraya gelinip konaklandığını anlattı. Şu anda Kozahan’da daha çok ipek ticaretinin yapıldığını aktaran Şentürk, handa bulunan dükkanların çoğu şal, kravat ve eşarp gibi ipekten üretilmiş ürünleri sattığını söyledi.
“Kraliçe Elizabeth burayı ziyaret etti”
Kozahan’ın, birçok ünlü ismin uğrak mekanlarından biri olduğuna dikkat çeken Erdinç Şentürk, şöyle konuştu: “Burası Bursa’nın incisi. Bir gerdanlığın veya kolyenin ortasındaki pırlanta gibi. İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, 2008’de Bursa’yı ziyaretinde 1,5 saatini Kozahan’da geçirdi. Üst kattaki mağazalardan alışveriş yaptı ve Kozahan’da yemek yedi. Burası o kadar değerli bir yer ki Elizabeth bile burayı tercih etti ve görmek istedi. Yabancı turistlerin takip ettiği dünya protokol listesi var. Papa ve Kraliçe Elizabeth gibi önemli kişilerin ziyaret ettikleri yerlerin turizmi yüzde 30-40 civarında artıyormuş. Hatta buraya gelen İngiliz turistler bize ‘Kraliçe Elizabeth buradan ne aldı, sizden mi aldı, nereden aldı?’ diye soruyorlar. Bu ziyaretin ticari anlamda bize de çok katkısı oldu. Elizabeth geldiği için buraya görmeye gelen yabancı turistler çok fazla.”