Türkiye genelinde 6.7 milyon riskli konutun dönüşmesi için çalışmalar hız kazanırken kamu binaları için de düğmeye basıldı. Olası bir deprem sonrasında kamu binalarının sürdürülebilir kullanımının sağlanması, kamu hizmetlerinin aksamaması için kamu binası stokunun envanterinin çıkarılması ve bir program dahilinde ihtiyaç duyulacak binaların güçlendirilmesi veya yeniden yapılması planlanıyor. İşte bu amaçla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı teknik heyeti, Hacettepe Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve ODTÜ akademisyenleri bir araya geldi. Yapı İşleri Genel Müdürüğü koordinasyonunda yapılan çalışmalarda Türkiye’de ilk kez uygulanacak bir modele imza atıldı. Geliştirilen model yazılıma aktarıldı, pilot uygulama da tamamlandı.
KIRMIZI BİNA ÖNCELİKLİ
Türkiye’deki 500 bin kamu binasında aynı anda risk tespiti yapmanın teknik ve bütçe açısından mümkün olmaması nedeniyle yapılan çalışmada süreç söyle ilerliyor; Bir tablet ve cihaz aracılığıyla binalardan karot almadan ya da her hangi bir tahribat yapmadan risk durumu inceleniyor. Bu çalışmada zemin durumu, binanın yaşı, statik özellikleri gibi birçok unsur dikkate alınıyor. Yapılan çalışma sonrası binanın bir puanı ve buna bağlı olarak rengi oluyor. Kırmızı bina birinci öncelikli yapı, turuncu bina ikinci öncelikli yapı, yeşil bina ise üçüncü öncelikli yapı anlamına geliyor. Bu modelle öncelikli dönüşmesi gereken alanlar belirleniyor ve yenilenecek kamu binaları için sıralama yapılıyor. İlk önce kırmızı binalardaki teknik deneyler ve gerekirse güçlendirme ve yıkımlar yapılıyor. Hazırlanan modelin güvenilirliği de test edildi. Teknik olarak risk tespiti tamamlanan 300 bin yapı için bir kez de bu model denendi. Sonuçlara göre tabletle yapılan ölçümlemede yüzde 90-99 oranında başarı sağlandı.
DÜZCE’DE BAŞLADI
Yeni risk tespit modelinde Düzce pilot il seçildi ve 2 bin 200 yapıda uygulandı. Şimdi Bakanlık bu modeli ülke geneline yayacak. Başta depremden etkilenen iller olmak üzere tüm illerdeki kamu binaları taranarak öncelikli yapılar tespit edilecek. Böylece hem en riskli yapılarda yenileme öne alınacak hem de bütçenin doğru kullanımı sağlanacak. Edinilen bilgilere göre model üzerinde çalışan ekip Elazığ’a da gitti ve burayı açık laboratuvar olarak kullandı. Model buradaki konutlarda da denendi.
1740 BİNAYA GÜÇLENDİRME PROJESİ
Kamu binalarının güçlendirme faaliyetlerinin talep bazlı yürütüldüğünü belirten Bakanlık yetkilileri şunları söyledi: “Bakanlığımızca doğrudan yürütülen çalışmalarda, son 10 yılda incelenerek güçlendirme projesi yaptırılan toplam kamu binası sayısı 2020 yılı ocak ayı itibarıyla 1740 adete (yaklaşık 3.446.196 metrekare), güçlendirme imalatı yapılan kamu binası sayısı da yüzde 70’i birinci ve ikinci derece deprem bölgesinde olmak üzere 114’e adete ulaşmıştır. Halen kurumlar tarafından talep edildiği takdirde Bakanlığımızca bu çalışmalar yürütülmektedir. Bünyelerinde inşaat yapım onarım gibi birimler kuran bakanlıklar kendilerine ait yapılarda gerekli gördüklerine bina analiz ve güçlendirme çalışması yapıyor.”