Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs nedeniyle turizmden ticarete kadar birçok sektör derinden etkileniyor. Özellikle turizm hareketinde Uzakdoğu’nun büyük yara alacağı, bölgeye yapılan cruise turları sayılarının azalacağı ifade ediliyor. Uzun zamandır cruise turizminde oyun içinde olmayan başta İstanbul olmak üzere Türkiye, pazardan daha fazla pay kapmak için yarışıyor. 5 Nisan’da Galataport’un devreye girmesi beklenirken, ikinci bir cruise limanı için de çalışmalar hız kazanmış durumda. Yenikapı-Samatya civarında yapılacağı ifade edilen yeni liman için birçok şirket hazırda bekliyor. Bunlardan biri dünyada 19 cruise limanı işleten Global Ports. Şimdiden İstanbul için çizimlerin hazır olduğunu söyleyen Global Ports Holding Ceo’su Emre Sayın, İstanbul’u ana liman yapmak için yeni limanda neler yapmak istediklerini, hedeflerini ve cruise sektörünün gelişim sürecini Hürriyet’e anlattı. Sayın, İstanbul’un çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu, 2 milyondan fazla yolcu ağırlayan Barcelona’yı geride bırakabileceğini, hedefin 5 milyon yolcu ağırlayan Miami limanını geçmek olması gerektiğini söyledi.
BAHAMALAR ÖRNEĞİ
İstanbul için hazırladıkları çizimleri henüz paylaşamayacaklarını ifade eden Sayın, “İhale şartlarının belli olmaması nedeniyle ihale öncesinde çizimleri paylaşamıyoruz. Yakın zamanda Bahamalar Nassau cruise limanı için ihaleye girdik. Karşımızda 50 Bahamalı işinsanının oluşturduğu bir konsorsiyum ile cruise devlerinin oluşturduğu bir konsorsiyum vardı. Ancak ihaleyi biz kazandık. Çünkü orada deneyim ön plana çıktı inşaat ön planda değildi. İstanbul için yaptığımız çizimleri veremesek de Bahamalar için yaptığımız çalışmaları paylaşabiliriz. İnsanların, ‘Bahamalar’a bunu yapan İstanbul’a neler yapabilir’ diye düşünmesini istiyoruz. Şu ana kadar 19 cruise limanında kazandığımız tecrübeyi İstanbul’a yansıtmak istiyoruz. Çizimleri yapmış olsak da detaylı çalışmamızı ihale şartlarına göre yapacağız. İstanbul’da tek başımıza da olabiliriz ya da Venedik limanında olduğu gibi büyük cruise firmalarını ortak olarak alabiliriz. Ancak biz buraya bir inşaat projesi olarak bakmıyoruz. Uzun dönemli planlama yapıyoruz” dedi.
ANA LİMAN OLABİLİR
Coğrafi ve politik gelişmeler sebebiyle gemilerin gidecek yere ihtiyacı olduğunu kaydeden Emre Sayın, sözlerini şöyle sürdürdü: “Doğu Akdeniz’in ana limana ihtiyacı var. Şu anda Doğu Akdeniz’de ana liman konumunda Atina’daki Pire Limanı bulunuyor. İstanbul devreden çıktığı dönemde Atina devreye girdi. 1 milyon yolcu ağırladılar. Ana liman olunca gemiler oradan kalkar ve geri döner. Böylece yolcular gemiye binmeden önce ya da gemiden indikten o sona o şehirde kalır. Ana liman olmak için İstanbul çok uygun. Çünkü dünyanın birçok noktasından İstanbul’a uçuş yapılabiliyor. Turistlerin gezip, görebileceği çok fazla turistik nokta var. Ayrıca cruise firmaları da kâr etmek isterler. İstanbul bunların hepsini bir arada sunuyor. İstanbul’un potansiyeli Miami, Barcelona ve Atina’dan daha yüksek. Avrupa’daki deniz kıyısında açık ara en büyük şehiriz.”
ROMA YERİNE İSTANBUL’DAN BAŞLANABİLİR
Nitelikli turisti ülkeye çekmenin en kolay yollarından birinin cruise turizmi olduğuna dikkat çeken Emre Sayın, “İstanbul hem Doğu’ya hem Batı’ya hitap ediyor. Akdeniz turu da yapılabilir, Karadeniz turu da. Eğer 2016’daki olaylar olmasaydı Türkiye, Avrupa’nın çok yakınında, yeni keşfedilmiş bir pazar olma özelliğini kazanmıştı. Avrupalı için 3 saat uzaklıkta egzotik bir lokasyon olarak görülüyordu. Bunu tekrar kazanmaya başladığımız bir noktadayız. İnsanlara, ‘İstanbul’a uç, Doğu Bizans’ın başkentini gör. Oradan gemiye bin. Bütün Akdeniz kıyısını dolaş, Venedik veya Roma’ya git. Oradan ülkene uç.’ Teklifini sunmalıyız. İstanbul bunu başarabilir. Turistler turlarına Roma yerine İstanbul’dan başlayabilir” diye konuştu.
İLK ETAPTA 4-5 GEMİLİK KAPASİTE DÜŞÜNÜLMELİ
GALATAPORT’un dışında bir cruise limanı daha yapılmasının nasıl bir etki yaratacağını sorduğumuz Emre Sayın sorumuzu şöyle cevapladı: “Singapur, Tokyo ve New York’ta ikişer liman var. İstanbul da herhangi bir şehir değil. Bir tane eski şehire yakın ziyaret limanı, bir tane de ana liman olması İstanbul’un lehine olacaktır. Bu fikir bana çok ters gelmiyor. Bugün için belki ikinci bir limana ihtiyaç olmayabilir ama geleceği planlıyorsak ona göre hareket etmeliyiz. Galataport’a 3 gemi aynı anda yanaşabiliyor. Yeni yapılacak limanda da 2 rıhtım 4-5 geminin yanaşabileceği bir proje yapılmalı. Bu gelecekte çok rahat 6’ya çıkabilir. Miami’ye aynı anda 8 gemi yanaşabiliyor. 15 yıl sonra neler olabileceğine göre plan yapılmalı. Bu yüzden yeni liman için 8 gemi kapasitesi bile uzak olmamalı.”
ABD, AVUSTRALYA, ALASKA RADARDA
Global Ports Holding’in portföyünde Türkiye dahil toplam 13 ülkede 19’u kruvaziyer 2’si ticari olmak üzere 21 liman olduğunu belirten Emre Sayın, “Bahamalar: Nassau Cruise Port, Antigua ve Barbuda; Antigua Cruise Port, İspanya: Barcelona Cruise Port, Malaga Cruise Port; Malta: Valletta Cruise Port, İtalya: Cagliari Cruise Port, Catania Cruise Port, Venice Cruise Port, Ravenna Cruise Port, Portekiz: Lisbon Cruise Port, Hırvatistan: Zadar Cruise Port, Singapur: Singapore Cruise Port; Karadağ: Port of Adria – Bar(ticari, içinde cruise terminali de var); Türkiye: Ege Port Kuşadası, Bodrum Cruise Port, Port Akdeniz Antalya (ticari, içinde cruise terminali de var); Tunus: La Goulette Cruise Port; Vietnam: Ha Long, Küba: La Habana Cruise Port limanlarımızın bulunduğu yerler. Gelecek 5 yılda cruise limanı sayımızı iki katına çıkarmayı hedefliyoruz. Dünyada 800-900 cruise limanı var. Bizim de ilgilendiğimiz yerler var. Ana odak alanımız Karayipler. Akdeniz’de de büyümek istiyoruz. Kuzey Afrika’da bazı gelişemeler olacak. Güneydoğu Asya’yı da düşünüyoruz. Avustralya ve Alaska’da ciddi cruise aktivitesi var. Hayallerimizde biri ise ABD’de liman işletmek” ifadelerini kullandı.
