Emekli Tümamiral Cihat Yaycı, kendisi gibi emekli olan 104 amiralin sahip çıktığı Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ye ilgili “Boğazlar üzerindeki egemenliğimiz Montrö ile bağlıdır’ sözünü bizim hasımlarımız dahi dile getirmemiştir. Bu anlaşma çok önemlidir. Ama bunları dillendirirken çok dikkatli olmak gerekir” dedi.
Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi Başkanı Doçent Doktor, emekli Tümamiral Cihat Yaycı Montrö Anlaşmasıyla ilgili dikkat çeken bir açıklama yaptı. Yaycı, BAU DEGS’in Twitter hesabı üzerinden paylaşılan açıklamasında şunları kaydetti:
’Boğazlar üzerindeki egemenliğimiz Montrö ile bağlıdır’ sözünü bizim hasımlarımız dahi dile getirmemiştir. Bu anlaşma çok önemlidir. Ama bunları dillendirirken çok dikkatli olmak gerekir. Montrö bizim yumuşak karnımız, anlamıma gelecek ifadeler imzacı, bağıt devletlerden bir tanesinin (biri de Yunanistan) bize bunu tehdit olarak kullanmasının yolunu açabilir. Marmara Denizi ve Boğazlar bizim toprağımızdır. Montrö kalkarsa İç Su Rejimi uygulanır. O zaman tüm kurallar Türkiye tarafından konulur. Diğer devletlerin bunu bilmesi gerekir.”
Emekli amiraller ne demişti?
Emekli amiralin haklarında soruşturma açılmasına neden olan açıklamasında şu ifadelere yer verilmişti:
“Son zamanlarda gerek Kanal İstanbul, gerekse Uluslararası Antlaşmaların iptali yetkisi kapsamında Montrö Sözleşmesi’nin tartışmaya açılması endişe ile karşılanmaktadır. Türk Boğazları, dünyanın en önemli suyollarından biri olup, tarih boyunca çok uluslu antlaşmalara göre yönetilmiştir. Bu antlaşmaların sonuncusu ve Türkiye’nin haklarını en iyi şekilde koruyan Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye’ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir. Montrö, Karadeniz’e kıyıdaş ülkelerin güvenliğinin temel belgesi olup Karadeniz’i barış denizi yapan sözleşmedir. Montrö, Türkiye’nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir.”
“Montrö feshedilirse diğer ülkeler zarar eder”
Cihat Yaycı
Yaycı’nın, bildirinin yayınlanması öncesinde bir televizyon kanalında Kanal İstanbul ve Montrö Sözleşmesi konusunda yaptığı açıklama da dikkat çekmişti. Yaycı’nın söz konusu açıklaması şöyle:
“Kanal İstanbul, deniz hukuku açısından Montrö sözleşmesini etkilemez. Türkiye 1936’nın Türkiye’si değil artık. Türkiye orta ölçekli güçlü bir devlet. İstanbul Boğazı uluslararası bir boğaz değil. Marmara denizi iç su rejimine tabi Türk gölüdür. Montrö feshedilmeye kalkılırsa diğer ülkeler zarar eder. Siz bir şeye benim yumuşak karnım şurası derseniz herkes buraya saldırır. Bizim yumuşak karnımız yok. Montrö bizim yumuşak karnımız değil. Bizi bununla kimse tehdit etmesin. Türkiye eski Türkiye değil. Çok güçlü devlet. Safsata var hikaye şu: Diyor ki ‘ABD batılılar Karadeniz’e girmek istiyorlar’. Karadeniz’de Montrö sözleşmesine göre bulundurabileceği kuvvet ve gün sayısının ancak yüzde 12’si yüzde 13’ü kullanılıyor şu an. Zaten daha fazlasını kullanırlar, ama kullanan yok.”