Geçtiğimiz günlerde, ABD’de polis memurunun müdahalesi sonucu nefessiz kalarak hayatını kaybeden George Floyd’un ardından “Black Lives Matter” hareketine pek çok şirket gibi teknoloji devleri de katıldı. IBM şirketi yetkilileri pazartesi günü, şirketin artık genel amaçlı yüz tanıma yazılımı satmayacağını ve bu teknolojinin ırksal profil oluşturma veya toplum gözetimi için kullanılmasına olumlu bakmadıkları bildirildi. Şirket, yüz tanıma sistemlerinin, polis teşkilatı tarafından kullanımı konusunda da bir an önce ulusal standartlar oluşturulmasını gerektiğini belirtti.
Sadece IBM değil “Black Lives Matter” hareketine destek veren pek çok şirket bulunuyor. Bu şirketlerden biri de Amazon. Harekete verdiği destek nedeniyle eleştiriler de alan şirketin kurucusu Jeff Bezos, geçtiğimiz günlerde müşterisi olan birinden aldığı hakaret dolu mesajı, sosyal medya hesabından “Sen kaybetmekten mutlu olduğum türden bir müşterisin.” notuyla yayınladı.
Öte yandan Google, Apple gibi teknoloji devleri de akıllı asistanlarında Covid-19 salgını için yaptıkları gibi “Black Lives Matter” hareketi hakkında doğru bilgiye yönlendirici yanıtlar oluşturdular. Bu sorgu arattırıldığında bireyler hem “Black Lives Matter” hakkında bilgi alabilecekleri doğru kaynaklara yönlendiriliyorlar hem de geçmişte yaşanan olayların anlatıldığı ve bazı çevrelerce karşıt görüş olarak da değerlendirilen “All lives matter” hakkında bilgi alabiliyorlar.
Yüz tanıma algoritmasının ırkçılıkla sınavı
Daha önce de yapay zekânın hukuk alanında kullanımı sorunlara yol açmıştı. Potansiyel suçluyu bulmakta genellikle siyah tenlilerde yanılgıya düşen ve önyargılı olmakla suçlanan yüz tanıma sistemleri, kolluk kuvvetlerince ABD’de bir süre denedikten sonra bazı eyaletlerde kullanımdan kaldırıldı. Özellikle Baltimore’da 2015 yılında yaşanan protestolar sırasında siyah tenli Freddie Gray’in polis nezaretinde ölümü üzerine, yüz tanıma yöntemi konusunda soru işaretleri oluşmuştu. Geçmişte yapılan pek çok araştırma siyah tenli insanlarda yüz tanıma sistemin yanıltıcı olabileceğini gösterdi. Zaman içerisinde algoritmalar gelişse de yüz tanıma konusunda ırksal farklılıklar hâlâ hatalara yol açabilir gibi görünüyor. Dolayısıyla IBM’in bu konuda standartlar getirilmesini istemesinin doğru bir tavır olduğu görülüyor.
Ardı ardına dünyayı sarsan bu olaylar, salgınla yükselen tansiyonu daha da körükledi. Keşke geçirmekte olduğumuz bu küresel salgın döneminde yüz tanımaktan ziyade birbirimize saygı duymaya, kurallara uymaya, yaşamaya ve yaşatmaya odaklanabilsek.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73