IFAB her sezon gelen önerilerle kuralları kurcaladıkça yeni arızalar peydahlanıyor. Sonraki sezon bu kez yamalar yayınlanıyor derken tartışmalar artıyor. Yalnız tüm bunların dışında IFAB Oyun Kuralları Kitabı’nda muazzam bir metin var: “Kurallar, olası her durumu ele alamaz, bu nedenle kurallarda doğrudan karşılığı olmayan durumlarda IFAB, hakemlerin oyunun ruhunu dikkate alarak karar vermelerini beklemektedir. Bu çoğu kez futbol ne ister/ bekler sorusunun sorulmasını içerir.”
BASKETBOLDAKİ 24 SANİYE KURALI GİBİ DEĞİL
G.Saray-Gaziantep maçının son saniyelerinde hakem Alper Ulusoy’un G.Saray kalecisi Okan’ın ihlali nedeniyle çaldığı “6 saniye kuralı”nın kitapta doğrudan karşılığı olmakla birlikte, pratikte uygulanmadığını dünya genelinde görüyoruz. Alper gibi uygulayanlar yüzde yüz yanlış mı yapmıştır? Asla değil ama işte yukarıdaki yüce cümlenin vermek istediği mesaj bu değil. Asıl amaç basketboldaki 24 saniye kuralı gibi kronometre temelli değildir. Kalecilerin topu daha hızlı oyuna sokması için bir nevi önlemdir. Eğitimlerde biz hakemlere, kaleci topu oyuna sokmak üzere harekete geçtiğinde “1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006…” şeklinde saymamız ve 6 saniye kuralını bu şekilde kontrol etmemiz önerilirdi. Halen izlerken bile bu refleksim sürüyor. Ancak dünya üzerinde hiçbir kategorideki hakem “1006” dediği anda cart diye ihlal düdüğünü çalmıyor. 12 sezon hakemlik yaptım, siftahım yok. Sadece G.Saray-Gaziantep değil, onlarcasında 10-15 saniyelere ulaşan maç sayısı hayli fazla!
90 METRE GERİDEKİ FAULE GERİ DÖNMEK…
“Futbol ne ister/ne bekler?” diye soran IFAB’a verilecek en güzel yanıt aslında sahalarda ender güzellikte görülen Gaziantep’in 90+’daki röveşata golünün 90 metre gerideki bir korner direğinin önünde birkaç dakika önce yapılmış bir faulden dolayı iptal edilmemesidir. İşte bu noktada aslında kendi VAR protokolünü IFAB gözden geçirmelidir. Nasıl ki 2020-21’den itibaren gol öncesindeki elle oynama kuralı revize edildiyse benzer nitelikte bu tarz faullerde de geriye dönüşlerin düzeltilmesi şart! Bugün geçerli olan protokole göre iptal doğru çünkü gol atan takımın ihlal yaparak topu aldığı yerin hiçbir önemi yok. Ayrıca asıl cevaplanması gereken nokta, atak baslangıç fazının ne zaman biteceği olmalı.
İHLAL KAPSAMI SÜRER
Rakip takım topu kontrol altına almamışsa ya da atak yapan takım geriye, orta alana doğru pas yapmadıysa ihlal kapsamı ne yazık ki sürüyor. Ceza alanına yapılan ortanın uzaklaştırılması dahi atak fazını bitirmez. Bu nedenle öneri olarak rakip sahaya geçtikten sonraki ihlaller baz alınabilir. Bu sayede çok abartılı mesafelere veya süre olarak gerilere dönmeme sağlanabilir oyunun ruhunu daha fazla hasta etmemek için.
OYUN KURALLARINDA YAZAN AMA PRATİKTE UYGULANMAYAN NELER VAR?
1- Şüphesiz ki ilk sırada penaltı var. Vuruş esnasında her iki takımdan ceza alanı yayına ya da içine girilmeyen bir penaltıya rastlamak hakikaten çok zor. Kaleciden dönerse ve tamamlanan bir vuruş olursa VAR desteğiyle birlikte düzeltilenler, kalecinin öne çıkmasından dolayı tekrarlananlar oluyor ancak kural kitabındaki ana kural çerçevesinde gol olarak izlediğimiz penaltıların %99’u normalde tekrar gerektiriyor.
DEGAJLARDAKİ İHLAL
2- Kalecilerin degaj esnasında topu eliyle ceza alanı dışına taşıması normalde rakip lehine direkt serbest vuruş gerektirir. Ceza alanı dışında kaleci topu elle oynamış olur ve ihlaldir. Uygulanmıyor, çünkü hiç önemsenmiyor. Her hafta topun bariz şekilde ceza alanı dışına taştığı degaj örneği mutlaka oluyor.
3- Kaleciye veya takım arkadaşına kale alanı içinde yapılan faullerde kullanılacak serbest vuruşlar “kale alanı içinde herhangi bir yerden yapılır” diye belirtir kural kitabı. Gelin görün ki bırakın kale alanını, çoğu kez kaleciler ceza alanı ön çizgisine kadar topu götürür ve oradan kullanır.
TAÇ SIKINTISI
4- “Taç atışı topun taç çizgisini terk ettiği yerden yapılır” der kural kitabı. Her atışta ortalama 10 metre ihlal var diyebiliriz sanırım değil mi? Kural uygulansa, hakemlerin işi gücü bırakıp, ihlal nedeniyle taç atışını yapan takımı sürekli değiştirmesi gerekir.
5- Yardımcı hakemlerin olmadığı taraftaki kornerlerde oyuncular çeyrek dairenin dışına topu koymayı pek seviyorlar. Uzak taraftaki yardımcı hakemden bu konuda destek alınıyor elbette ama çok da üzerine düşülmüyor.
YENİ ÖNERİ
Kural kitabında “değiştirilecek bir kural için, yapılacak değişikliğin oyuna getireceği fayda konusunda IFAB’ın ikna edilmesi gerekir” şeklinde belirtilir. Bu konuda TFF aracılığıyla somut göstergelerle IFAB’a sunmaya hazırım. Süper Lig’de ciddi faydasının görüleceği aşikar olan kale vuruşu kullanma süresine de dokunmalarını bekliyorum. Şampiyonlar Ligi ve Premier Lig seviyelerinde 15-20 saniyede kullanılıyor ama bizde neredeyse 1 dakika çalıyorlar oyundan. Hele takımları öndeyse seremoniye dönüyor. Gol sayısının artması anlamında önemli katkısı olur. Hele ki artık kale vuruşlarında topun oyuna girmesi için topun ceza alanı dışına çıkmasına gerek kalmamasının getireceği heyecanla.
HAKEMLERE ÇARŞI İZNİ
Sadece hakemlerin davet edildiği Riva kampına ilk günden bu yana salgın kapsamında karşı olduğumu okuyucularım biliyor. Son yazımda da yarı açık cezaevi modundalar diye detaylandırmıştım. Bugün “Çarşı izni” haberi geldi. Haftaya sal’ya kadar evlerine gidiyorlar, sonra tekrar Riva’ya. Mantığını anlayan varsa beri gelsin.
