İki takım arasındaki rekabette ilk golü Galatasaraylı futbolcu Emin Bülent Serdaroğlu attı.
17 Ocak 1909’da “Papazın Çayırı” olarak adlandırılan yerde yapılan ilk maçı 2-0 kazanan Galatasaray, rakibinden ilk 7 maçta gol yemedi.
– Fenerbahçe 5 yıl bekledi
Fenerbahçe, Galatasaray karşısında ilk golü ve galibiyeti, rekabetteki 8. randevuda elde etti.
Union Club sahasında 4 Ocak 1914’te yapılan İstanbul Ligi maçını 4-2 kazanan Fenerbahçe, böylece rakibi karşısında yaklaşık 5 yıl süren suskunluğuna da son vermiş oldu.
Sarı-lacivertli takım adına Galatasaray’a tarihteki ilk golü ise Hasan Kamil Sporel attı.
– En az ve en çok seyircili maçlar
Fenerbahçe ile Galatasaray arasındaki maçlarda en az seyirci 17 Kasım 1922’deki karşılaşmaya geldi.
İttihat Sahası’nda sağanak altında, hakem Fethi Tahsin Başaran’ın şemsiyeyle yönetmek zorunda kaldığı maçı, tamamı biletsiz 14 kişi izledi.
İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı’nda 21 Eylül 2003’te yapılan lig maçını ise 70 bin 125 seyirci takip etti. Bu rakam, rakipler arasındaki bir maçı izleyen seyirci sayısındaki rekor olarak tarihe geçti.
– Rekabetin golcüleri
Rekabette en fazla golü Fenerbahçeli Zeki Rıza Sporel attı. Sporel, Galatasaray’a karşı oynadığı 42 maçta toplam 27 kez rakip fileleri havalandırdı.
Zeki Rıza Sporel’i, 24 golle yine bir Fenerbahçeli Alaattin Baydar izliyor. Fenerbahçeli Lefter Küçükandonyadis’in 20, Galatasaraylı Metin Oktay’ın ise rekabette 19 golü bulunuyor.
Bu arada, iki takımda da forma giyen Tanju Çolak’ın da 14’ü Galatasaray, 8’i Fenerbahçe formasıyla olmak üzere rekabette toplam 22 golü var.
Lig maçlarında ise Galatasaraylı Metin Oktay 9, Fenerbahçeli Aykut Kocaman 8 golle takımlarının en golcü isimleri oldu.
– Turgay Şeren’in rekoru
Fenerbahçe-Galatasaray maçlarında en çok oynama rekoru merhum Turgay Şeren’e ait.
A Milli Takım ve Galatasaray’ın unutulmaz kalecilerinden Şeren, Fenerbahçe’ye karşı sarı-kırmızılı kaleyi 55 kez korurken, rekabette en çok forma giyen futbolcu unvanını elinde bulunduruyor.
– Özlem dolu yıllar
İki takım, rekabetin bazı dönemlerinde birbirlerine karşı galibiyet bakımından üstünlük kurmakta zorlandı.
Fenerbahçe üst üste 11, Galatasaray ise 18 maç galip gelemedi.
Fenerbahçe, 20 Kasım 1949’da 2-0 kazandığı maçın ardından üst üste 11 maç galip gelemedi ve 22 Şubat 1953’te taraftarlarına 1-0’lık skorla Galatasaray galibiyeti armağan edebildi.
Galatasaray ise 17 Mayıs 1942’de 3-1 kazandığı maçın ardından tam 18 maç galip gelemedi ve 1 Aralık 1946’daki 19. maçta sahadan 1-0 galip ayrıldı.
– 18 ayrı statta karşılaştılar
Fenerbahçe ile Galatasaray, 390 maçın sığdığı rekabette 18 ayrı statta karşılaştı.
Rakipler, İstanbul İnönü, Ali Sami Yen, Fenerbahçe, Taksim, Şeref, Ankara 19 Mayıs, Atatürk Olimpiyat, İzmir Atatürk, Ankaragücü, Türk Telekom, Yeni Erzurum (Şimdiki adı Erzurum Kazım Karabekir), Offenbach, Frankfurt, Köln, Mönchengladbach Borussia Park, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kadir Has, Manisa 19 Mayıs ve Antalya statlarında sahaya çıktı.
– Heyecanı iki takımda da yaşayanlar
Birçok oyuncu futbolculuk hayatında iki takım formasını da giyme şansını buldu.
Son dönemde iki takımda da oynayan futbolcular şunlar:
Raşit Çetiner, Güngör Tekin, Erdoğan Arıca, Engin Verel, Mehmet Oğuz, Erhan Önal, Arif Kocabıyık, İlyas Tüfekçi, Tanju Çolak, Semih Yuvakuran, Selçuk Yula, Hasan Vezir, Benhur Babaoğlu, Elvir Boliç, Sedat Balkanlı, Saffet Sancaklı, Ahmet Yıldırım, Sergen Yalçın, Emre Aşık, Fatih Akyel, Elvir Baliç, Haim Michael Revivo, Abdullah Ercan, Mehmet Yozgatlı, Stjepan Tomas, Servet Çetin, Emre Belözoğlu, Caner Erkin, Kazım Kazım, Mehmet Topal, Burak Yılmaz, Olcan Adın, Serdar Aziz, Şener Özbayraklı, Tolga Ciğerci, Garry Rodrigues, Sinan Gümüş.
– Bir maçta dörder gol atanlar
Fenerbahçe-Galatasaray rekabetinde şimdiye dek aynı maçta bir futbolcu tarafından en fazla atılan gol sayısı 4 oldu.
Galatasaraylı Celal İbrahim, Cemil Gürgen ve Metin Oktay ile Fenerbahçeli Zeki Rıza Sporel, rakip filelere bir maçta dörder gol atma başarısını gösterdi.
– En çok görülen sonuç: 1-0
İki takımın 111 yıllık geçmişinde, geride kalan 390 maçta en çok görülen sonuç 1-0 oldu.
Galatasaray ile Fenerbahçe arasındaki maçlarda tam 73 kez 1-0’lık sonuç ortaya çıktı, 48 kez 2-1’lik skor alındı.
– En çok mart ayında karşılaştılar
Fenerbahçe ile Galatasaray, en çok mart, en az ise temmuz aylarında karşılaştı.
İki takım, mart ayında 51 kez birbirleriyle karşılaştı, temmuz ayında ise yalnızca 10 kez maç yaptı.
– En farklı skorlu maç
İki takım arasında geride kalan maçlarda en farklı skorlu galibiyeti, 7-0’lık sonuçla Galatasaray aldı.
İstanbul Ligi’nde 12 Şubat 1911’de yapılan maçı, Galatasaray 7-0 kazandı.
– Fenerbahçe’nin farklı skorlu galibiyetleri
Fenerbahçe ise rakibi Galatasaray karşısında şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti, 2002-2003 sezonunun ilk yarısında Kadıköy’de yapılan maçta elde etti.
6 Kasım 2002’deki müsabakayı 6-0 kazanan sarı-lacivertli ekip, aynı zamanda lig maçlarında iki takım arasındaki en farklı skorlu galibiyete imza attı.
– En gollü maçlar
Fenerbahçe ile Galatasaray arasındaki en gollü maçlarda, penaltılar dışında sporseverler toplam sekizer gol gördü.
Ali Sami Yen Stadı’nda 5 Haziran 1983’te yapılan lig maçında rakipler 4-4 berabere kaldı. İki takım arasında 7 Şubat 2001’de oynanan Türkiye Kupası yarı final karşılaşması da 4-4 sonuçlandı.
– Yarıda kalan maç ve tarihi kavga
Rakiplerin 23 Şubat 1934 tarihinde yaptıkları İstanbul Ligi maçı futbolcular arasında çıkan kavga nedeniyle yarıda kaldı.
Taksim Stadı’nda yapılan maçın 60. dakikasında Galatasaraylı Kadri Dağ’ın, Fenerbahçeli M. Reşat Nayir’e attığı tekme ve Kadri’nin üzerine doğru koşan Fenerbahçeli Fikret Arıcan’ın, Galatasaraylı Tevfik tarafından kucaklanıp, saha kenarına atılmasıyla saha bir anda karıştı. İki takım oyuncuları arasında başlayan kavgaya tribünlerdeki seyirciler de katılınca, olaylar büyüdü.
Yarıda kalan maçın ardından toplanan “Mıntıka Futbol Heyeti”, Türk spor tarihinin en ağır cezalarından birisini verdi ve Fenerbahçe’den 9, Galatasaray’dan 8 futbolcu olmak üzere toplam 17 futbolcuyu uzun süreli cezalandırdı.
Bu cezalardan en karlı çıkan takım Beşiktaş oldu, sezonu rakiplerinin önünde şampiyon tamamladı.
– Yabancı hakemler
Rekabetin geçmişinde yabancı hakemler de görev yaptı.
Bunlar arasında Çek, İngiliz, Yunan, İtalyan, Avusturyalı, Alman, İsviçreli, Rumen, Macar, Yugoslav, Belçikalı ve Bulgar hakemler bulunuyor.
– Tarihten yapraklar
Galatasaraylı Bahri Altıntabak, Fenerbahçeli Şeref Has ile Nezihi Tosuncuk, rekabet tarihinde hem kendi kalesine hem de rakip kaleye gol atan oyuncular oldu.
Şevki Şenlen, Raşit Çetiner, İlyas Tüfekçi, Hasan Vezir, Saffet Sancaklı ve Tanju Çolak hem Galatasaray hem de Fenerbahçe formasıyla rekabette gol atma sevinci yaşadı.
Rekabette takım değiştiren oyuncular arasında eski takımlarında kaptanlık bandını taktıktan sonra transfer olan futbolcular, Fenerbahçe kaptanıyken Galatasaray’a geçen Naci Erdem ve Galatasaray kaptanıyken Fenerbahçe’ye geçen Mehmet Oğuz olarak kayıtlarda yer aldı.
– Rekabet dostlukla güzel
Rekabetin 111 yıllık geçmişinde pek çok centilmenlik gösterisi yaşandı.
İki kulüp arasındaki rekabette son yıllarda artan gerilime rağmen geçmişte futbolcu ve yöneticilerin centilmence davranışları, bu zevkli mücadeleye renk kattı.
Spor tarihçilerinin derlemelerine göre, bir derbi öncesinde Fenerbahçe Başkaptanı Galip Kulaksızoğlu, Galatasaraylılara, “Oberle kardeşler hasta, Hasan da sakatlanmış. Sizi karşımızda eksik kadroyla görmek istemiyoruz. Dilerseniz maçı erteleyelim.” diye haber göndererek maçın ertelenebileceğini iletti.
Fenerbahçe’nin bu önerisini kabul eden Galatasaray, oyuncuların iyileşmesinden sonra, 20 Ekim 1914’te yapılan erteleme maçında sarı-lacivertli rakibini 6-1 yendi.
– Beraber ev kiralayıp, ava çıkıyorlardı
Aynı kaynaklara göre, rekabetin yeni başladığı dönemlerde Galatasaray ile Fenerbahçe sporcuları, ortak kiraladıkları evde kalıyor ve beraber ava çıkıyorlardı.
İki takım sporcuları geceleri bir araya gelerek sohbet ediyordu. Yine bir gece sohbetin koyulaştığı sırada Galatasaray’dan Ali Sami Yen, Fenerbahçelileri, “Said, yarın bizimle maçınız var. Git yat ve dinlen.” diye uyardı.
– Ertelemeyi önerdiler
Rakipler arasında 17 Kasım 1922’de yapılan maç öncesinde de ilginç bir durum yaşandı.
Bu tarihte Kadıköy’de iki takımın maçı vardı. Maç öncesinde günlerce yağan yağmur sahayı adeta göle çevirmişti. Fenerbahçe Başkaptanı Galip Kulaksızoğlu, Galatasaray Kulübüne telefon ederek, “Saha çok kötü, maçı erteleyelim.” dedi. Galatasaray Başkaptanı Necip Şahin, bunun üzerine, “Anamız bizi bugün için doğurdu Galip Bey. Gelip maçı oynayacağız.” diye cevapladı. Galatasaray, Kadıköy’e gelip maça çıktı ve Fenerbahçe karşılaşmayı 3-0 kazandı.
– Birleşme durumu ve ortak takım kurma düşüncesi
Rakiplerin kuruluşlarının ilk yıllarında birleşme durumlarının bile ortaya çıktığı, hatta iki kulüp başkanının ortak takım kurma konusunda anlaştıkları iddia edildi.
Galatasaray Kulübünün resmi yayın organı Galatasaray dergisinin 2003 Şubat sayısında, Adnan Işık’ın belgelere dayandırarak verdiği haberde, 1912 yılında Galatasaray Kulübü Başkanı Ali Sami Yen ile Fenerbahçe Kulübü Başkanı Hulusi Bey’in ortak imzayla kayıt altına aldıkları belgenin, birleşmeseler dahi iki kulübün yabancılara karşı ortak bir takım kurma konusunda anlaştıklarını hatta tüzüğü bile hazırladıklarını gösterdiği kaydedildi.
– Bilerek kaçırılan penaltı
Rakiplerin 23 Ocak 1925’te Taksim Stadı’nda yaptıkları Vatan Gazetesi Kupası maçında ilginç bir olay yaşandı.
Fenerbahçe’nin kazandığı penaltı sonrası, atış öncesinde stadın büyük balkon kısmı çöktü. Fenerbahçeli Cafer Çağatay, bu gelişme üzerine penaltı atışında topu bilerek kaleci Ulvi Yanal’a teslim etti.
– Karma takım: “FenerSaray”
Fenerbahçe ile Galatasaray, 1934 yılında Türkiye’ye davet ettikleri yabancı takımlarla birer kez hazırlık maçı yaptıktan sonra, üçüncü maçı “Fenerbahçe-Galatasaray Karması” şeklinde oynadılar.
Bu karmanın forması ise iki kulübün renklerinin karışımı olan lacivert, sarı ve kırmızıdan oluştu.
– Canaydın’dan centilmenlik dersi
Son yıllarda iki takım arasındaki maçların genelinde olaylar yaşanırken, Galatasaray Kulübünün merhum Başkanı Özhan Canaydın, rekabete centilmence yaklaşımıyla alkış aldı.
Sarı-kırmızılı ekibin 6 Kasım 2002’de Kadıköy’de rakibine 6-0’lık sonuçla tarihi hezimete uğradığı maçta, başkan sıfatıyla ilk Fenerbahçe derbisini izleyen Özhan Canaydın’ın, rakibinin attığı golleri alkışlayarak Fenerbahçeli yöneticileri kutlaması, maça damgasını vurdu.
Merhum Canaydın’ın bu centilmenlik gösterisi kendi camiasından bazı tepkiler görse de Dünya Fair Play Konseyi (CIFP) tarafından 2002 Dünya Fair Play Ödülü’ne layık görüldü. Özhan Canaydın ayrıca, bu davranışı nedeniyle Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) tarafından düzenlenen Fair Play Sportif Davranış Ödülü’nü aldı.