Yeni tip koronavirüsün kökenlerini araştırmak üzere salgının ortaya çıktığı Çin’in Vuhan kentine giden Dünya Sağlık Örgütü heyeti Viroloji Enstitüsü laboratuvarına gitti. Vuhan’daki enstitü salgının ilk günlerinden beri komplo teorilerinin odağındaki yer olarak kabul ediliyor ve gizeminin ortaya çıkması bekleniyordu.
Heyetin İngiliz üyesi Dr. Peter Daszak, kritik ziyaret sonrası ilk açıklamaları yapan isim oldu. Enstitü Direktör Yardımcısı Dr. Shi Zhengli ile yakın ilişkileri olan ve geçmişte birlikte çalışmalar yapan Daszak, daha önce şiddetle reddettiği ve komplo teorisi olarak nitelendirdiği ‘koronavirüs laboratuvardan yayıldı’ iddiasını gözardı etmediklerini ifade ettiği açıklamasıyla şaşkınlık yarattı.
DSÖ heyeti, saha çalışmaların 6’ncı gününde, Vuhan’daki çalışmalarını sürdürüyor. Dünyanın merakla takip ettiği ziyaret sonrası Heyetin İngiliz üyesi Dr. Peter Daszak Sky News televizyonuna herkesi şoke eden açıklamalar yaptı.
Virüsün ortaya çıktığı veya üretildiği yer olduğuna dair iddialara konu olan Vuhan Viroloji Enstitüsü laboratuvarını ziyaret eden heyet üyeleri, enstitünün Direktör Yardımcısı Şı Cıngli ve laboratuvar çalışanlarından bilgi aldı.
Temaslarına dair detayları paylaşmayan heyet üyelerinin, erişim konusunda engellerle karşılaştıkları iddia edildi.
Dr. Peter Daszak, daha önceki açıklamalarında virüsün Vuhan’daki laboratuvardan yayıldığı konusundaki komplo teorilerini reddetmişti ve ‘tamamen saçmalık’ olarak nitelendirmişti. Ancak Daszak’ın fikirleri Viroloji Enstitüsü’ne yaptığı ziyaretle bir anda değişti.
Aynı zamanda insanları, hayvanları ve çevreyi ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklardan koruyan bir sivil toplum kuruluşu olan EcoHealth Alliance üyesi de olan Peter Daszak ve DSÖ ekibinin ‘Yarasa Kadın’ olarak da tanınan, enstitünün Direktör Yardımcısı Dr. Shi Zhengli ile birlikte laboratuvarda 3 saatlik bir inceleme yaptıkları bildiriliyor.
Daszak, arkadaşlarıyla birlikte daha önce hiç görülmemiş ‘verilere’ ulaştıklarını ve araştırmada artık ‘gerçekten bir yerlere’ geldiklerini söyledi. Daszak, son bilgiler ışığında virüsün laboratuvardan yayıldığı ihtimalini de gözardı etmediklerini sözlerine ekledi.
Sky News’a konuşan DSÖ üyesi, elde ettikleri yeni bilgilerin soruşturmanın devamı için kendilerine yön bulmakta yardımcı olacağını söylerken ‘Bilgiler bizi canlı hayvan pazarına götürürse oraya, vahşi hayvan satılan marketlere götürürse oraya ve hatta bir laboratuvara götürürse oraya gideceğiz. Her şey artık masada ve bizler de bu konuda açık görüşlüyüz’ ifadelerini kullandı.
Dr. Daszak’ın ekipteki pozisyonu, EcoHealth Alliance üyesi olduğu ve bu kuruluş laboratuvara maddi destek sağladığı için şüphe yaratmıştı.
Dr. Shi ile de yakın arkadaş olan Daszak, Viroloji Enstitüsü ekibini cansiperane şekilde savunmuş ve virüsün buradan çıktığı iddialarını sert şekilde reddetmişti.
DSÖ, geçen yıldan beri eski ABD Başkanı Donald Trump tarafından da seslendirilen bu teoriyi karalama kampanyası olarak adlandırmış ve ciddiye almadığını belirtmişti.
2002-2003 yıllarındaki Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) salgının ardından, yarasa koronavirüslerinin genetik bilgilerinin olduğu bir arşiv yaratmak amacıyla kurulan enstitü, Kovid-19’un buradaki laboratuvarda yapay olarak üretildiği ve yanlışlıkla dışarı çıktığı iddialarına konu olmuştu.
Birçok bilim insanı bu tezi reddediyor. Ancak bazı uzmanlar, hayvanlardan alınan ve insanlara geçme olasılığı incelenen bir virüsün laboratuvar çalışanlarından birine bulaşmış olabileceğini ve hastalığın bu şekilde yayılmış olabileceğini söylüyor.
Dr. Daszak Sky News’a yaptığı açıklamalarına şöyle devam etti: “Enstitü ‘deki laboratuvarın konuyla ilgisi olabileceğine dair tezlerden haberimiz elbette var. Ve merak etmeyin bu konuda sorular sormaya devam edeceğiz. Eğer bulduğumuz veriler bizi oraya götürürse biz de oraya gideceğiz. Kanıtları takip edeceğiz. Çin daha önce hiç olmadığı kadar açık davranıyor ve bizimle tüm verileri paylaşıyor. Bu da bizi virüsün çıkış noktasına götürecek, bundan eminim.”