1894 yılında İstanbul’da Sultan Abdülaziz’in yaverlerinden biri olan Ali Kırat Paşa’nın dört çocuğunun sonuncusu olarak dünyaya gelen Safiye Ali’nin en büyük hayaliydi tabip olmak. Fakat o yıllarda İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesi kız öğrenci kabul etmiyordu. O da birinci dünya savaşı sırasında maddi zorluklara karşın tüm kararlılığıyla Almanya’nın yolunu tuttu. Würzburg Üniversitesi’ndeki Tıp eğitiminin akabinde Haziran 1923’te Türkiye’nin birinci bayan tabibi oldu. Bayanların da hekim olabileceğini ispatlayan bir öncü olan Safiye Ali, 1952 yılında hayatını kaybetti. Fakat tam da o yıl mezun olup hekim olan bir öbür bayan, yeni bir alanda öncü olacaktı. Beyin cerrahisinin gelişmeye başladığı yıllardı. Şimdi dünyada dahi yanlışsız düzgün bayan cerrah yokken, genç bir tıp talebesi olan Aysima Altınok gayesini belirlemişti: Türkiye’nin birinci bayan beyin cerrahı olmak.
BEYİN HAKKINDA GERÇEK DÜZGÜN BİLGİ YOKTU
20 Eylül 1929 yılında Erzincan’da dünyaya gelen ve tıpkı Safiye Ali üzere 4 çocuklu bir ailenin en küçüğü olan Aysima Altınok, ilkokul eğitimini burada tamamladıktan sonra ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındı. 1939 Erzincan zelzelesinden iki ay evvel geldiği bu koca kent onun hayatını değiştirecekti. Süleymaniye Kız Ortaokulu ve akabinde İstanbul Kız Lisesi’ni bitirdikten sonra sıra üniversiteye geldi. Daha küçük yaşlarda tabip olmayı başa koyan Aysima Altınok cerrah olma öyküsünü şöyle anlatıyor:
Bizim vaktimizde Türkiye’de bir tane tıp fakültesi vardı. O da İstanbul Tıp Fakültesi. Ben oraya üçüncülükle girdim. İkinci sınıfta anatomi fizyoloji okumaya başladığımızda baktım birçok şeyin geniş bilgisi var. Fakat beyin bütün her şeyi yönetim ediyor fakat hakkında hakikat düzgün bilgi yok. Bir şey söylüyor lakin onu yanlışsız düzgün yerine oturtmuyor. Dedim ki tamam ben beyin cerrahı olacağım.
MERDİVEN ZİRVELERİNDEN AMELİYAT İZLEDİM
1952 yılında üniversiteden mezun oldum. Türkiye’de de dünyada da beyin cerrahı sayısı azdı. Kimi üniversiteler beni bayan tabipleri cerrahi kısımlara almadıkları için reddettiler. Doç. Dr. Feyyaz Berkay o vakit nöroloji kliniğinin üstünde bir nöroşirurji departmanı kurmuştu. Ben de ona gittim beyin cerrahı olmak istediğimi söyledim. Gelip ameliyatları seyretmek için müsaade istedim ve o da kabul etti. Gerisine bir merdiven koydu ben doruğundan hepsini takip ettim. İki buçuk sene çalıştım orada. 1956 yılında ise Haydarpaşa Numune Hastanesi’nde Türkiye’de nöroşirurjinin (beyin ve hudut cerrahisi) kurucusu olarak kabul edilen Hekim Hami Dilek’in asistanı oldum ve ondan eğitim aldım. Sonra gazetede bir ilan gördüm. Bakırköy Akıl Hastanesinde bir asistan açığı varmış. Hekim Hüsamettin Gökay’ın asistanı olarak çalışmaya başladım. 1959 yılında uzman oldum ve 9 yıl sonra da klinik şefi oldum. 30 küsur sene Bakırköy’de çalıştım.
‘DOKTORLUK ERKEK İŞİ’ DEDİLER
Doktorluk zati erkek işi, beyin cerrahı aslında tamamıyla o denli. Ne olacaksın sen?” sıkıntısı etrafımdakiler. Ben istedikten sonra her şeyi yaparım dedim. Ben bugüne kadar yapamayacağım hiçbir işe başlamadım. Her başladığım işi başından sonuna kadar düzgün götürdüm. O yıllarda da başladığım işi tamamlamak istedim daima. Sabaha kadar uyumam, her hastamla ilgilenirdim. Yani kız çocuklarının, erkeklerden bir farkı olmadığı hatta birtakım alanlarda çok daha başarılı olabileceğini söylüyorum.
BAYANIN KENDİNİ SEVMESİ ÇOK KIYMETLİ
Kız çocuklarına eşitlik kavramını kesinlikle öğretin ve onların da bu hayata katacakları bedellere dair onları yönlendirin. Kendine güvenen kız çocuklarının yetişmesi için artık daha fazla sayıda şuurlu ebeveyn ve toplumsal tesir yaratan insan var. Kız çocuklarınıza, kendini sevmenin bir lüks olmadığını, daha güzelini hak ettiğini, “Ben düzgün bir hayatı hak ediyorum” diyerek güne başlamayı öğretin. Kendini seven her bir bayan, kendi kıymetlerini var ederek; cinsiyet eşitsizlikleri barındıran sistemi aksatmış olur. Bu yüzden; bayanın kendini sevmesi çok kıymetlidir.”
OKUTTUĞU TABİP ADAYLARINDAN ZİYARET
Aysima Altunok Türk Eğitim Vakfı bağışçısı olarak bugüne kadar çok sayıda kız çocuğunun eğitimine dayanak oldu, olmaya da devam ediyor. Onlardan ikisi Melis ve Aslı, idol olarak gördükleri meslek büyüklerini meskeninde ziyaret etti. Aysima Altınok, onları görünce çok keyifli olduğunu lisana getirdi. Genç hekim adayları ise Türkiye’nin birinci bayan beyin cerrahını tanımaktan gurur duyduklarını belirttiler.
ANNEM ‘GÜÇLÜ BAYAN OL’ KEDERİ
Annesinin “Kendi ayaklarının üstünde dur. Kimsenin eline bakma ve güçlü bir bayan ol” dediği Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencisi Melis Beyaz. “Annem babam okuyamadığı için tek istekleri bizi okutmak ve uygun yerlere gelmemizi sağlamaktı” diyen Melis, konutlarında yakında iki tabip birden olacağını söylüyor:
“Annem benden hiç ev işine yardım etmemi istemezdi. Sadece derslerime çalışmamı isterdi. Biz iki kardeşiz. Abimde tıp fakültesini geçen sene bitirdi. Ben ikinci sınıftayım. Üniversiteyi kazandığım yaz başvurdum TEV bursuna. Bana burs veren kişinin böyle örnek bir insan olması ve mesleğimizin öncülerinden olması beni daha da motive ediyor. Benim hayalim doktor olup maddi sıkıntılar sebebiyle tedavi olamayan insanlara yardım etmek. TEV bize karşılıksız destek oluyor. Ben de aynı şekilde başka insanlara çare olmak istiyorum.”
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi Aslı Nur Kurt da, “Çok küçük yaştan beri hep doktor olmak istiyordum. Hatta Aysima Hanım gibi bir cerrah olmak istiyorum. Onunla tanıştığım için aşırı mutluyum. Yaşam hikayesinden örnek alıyorum. Kendi alanında çığır açmış bir insan. Bugün tıp alanında da diğer alanlarda da Türk kadınları belli bir konuma gelebildiyse Aysime Hanım gibi kadın karakterler sayesinde. Bunu onlara borçluyuz.” diyor.
Türk Eğitim Vakfı Genel Müdürü Yıldız Günay ise, “Türkiye’nin ilk kadın beyin cerrahı, kıymetli bağışcımız opreatör doktor Aysima Altınok ve bursiyerlerimiz Melis ve Aslı’nın hikayeleri ilham veren ve cesaret veren kadın hikayelerimizden bir kaçı. Sizleri de arkasında rüzgarını hissettiğiniz yanınızda desteğini bulduğunu tüm kadınları onurlandırmaya ve kızlarımızı desteklemeye davet ediyorum. Tüm kadınların hayallerini gerçekleştirebildiği, ihtiyaç duyduğu anda destek bulabildiği bir dünyamız olsun” dedi.