Türkiye’deki kadınlar futbol liglerinin pandemi sürecindeki durumu üzerine görüşlerine başvurduğumuz Erzincan Gençlergücü futbolcusu Hilal Gül, Malatya Kızlar Futbol Kulübü futbolcusu İkranur Sarıgül, Defnespor antrenörü Gülen Akar, Soma Zafer antrenörü Selenay Avcı, Adanagücü antrenörü İbrahim Güleş, Malatya Bayanlar Spor Kulübü antrenörü Hüseyin Kılınç, Kayseri Gençlerbirliği antrenörü Osman Bahadır Kökoğlu, İstanbul Defnespor başkanı Erdem Göktürk, Ankara 1910 Spor Kulübü başkanı Gülbahar Tekkalan, Erzincan Gençlergücü başkanı Bülent Sarıkaya ve Soma Zafer Kulübü başkanı Hakan Arslancan’a yanıtları için teşekkür ederiz. Aşağıdaki yanıtları bu katılımcıların sorulara verdikleri yanıtları derleyerek oluşturduk.
Diğer ülkeler ile kıyaslandığında, Türkiye’de durum nasıl? Kadınlar liglerinin başlatılması durumunda, Covid protokollerinin uygulanmasının önünde maddi veya lojistik herhangi bir engel bulunuyor mu?
Futbolcu Ikranur Sarıgül, salgının yayılmasını önlemek amacıyla oluşturulan Covid protokolleri ile Türkiye’de erkekler liglerinin başlatılması için bir engel görülmediğini, bu nedenle kadınlar liglerinin başlatılmasının da mümkün olduğunu düşünüyor. Ancak, Soma Zafer Kulübü başkanı Hakan Arslancan’a göre, erkekler liglerinde uygulanan Covid protokollerinin kadınlar liglerinde uygulanması halinde, kulüpler düzenli testlerin maliyetini karşılayacak durumda değiller. Bunun yanında, maçların oynandığı sahalar salgın kısıtlamaları nedeniyle kapalı olduğu için, lig başlatılmadan önce bu sahaların kullanıma açılması gerekiyor. Salgın döneminde maçların oynanabilmesi için, kadın liglerinin oynandığı sahalarda soyunma odaları ve benzeri alanlarda uygunluk denetimi yapılması ve ulaşım-konaklama standartlarının iyileştirilmesi de salgın döneminde daha fazla önem kazanmış durumda.
Liglerin başlatılmasının önündeki bir başka sorun da kadınlar liglerinde oyuncu havuzunun bir kısmını oluşturan üniversite öğrencilerinin okullarından uzakta ve kendi memleketlerinde olmaları. İstanbul Defnespor başkanı Erdem Göktürk’e göre, gelinen noktada zamanlama açısından da 2020-21 sezonunda tam bir lig oynanması mümkün görünmüyor. Oynatma konusunda irade olduğu takdirde dahi, tek devre lig, küçük gruplar, kümelere ayrılmış maçlar gibi süreyi ve maliyeti azaltıcı bir lig formatı belirlenmesi gerekmekte. İbrahim Güleş de alınan önlemler çerçevesinde kadın futbol liglerinin oynatılmamasının şimdilik uygun olduğu görüşünde.
Kulüpler ve oyuncular olarak bu süreci nasıl yaşadılar?
Katılımcıların aktardıklarına göre takımların bir bölümü, liglerin başlayabileceğini düşünerek, Eylül ve Ekim aylarında antrenmanlara başladı. Bu süreçte kadınlar liglerinin oynanması Eylül’den itibaren bir iki aylık süreler ile ertelendi. Kimi kulüpler ilk erteleme kararları sonrasında da mevcut şartlara uyarak antrenmanlar yapmaya devam ettiler. Oyunculardan imkânı olanlar bireysel antrenmanlar yaparken, evlerinde kalmak zorunda kalan futbolcular da vardı. Aralık ayında getirilen yeni kısıtlamalarla birlikte antrenmanlara ara verilmek zorunda kalındı. 18 Ocak 2021 tarihinde ise federasyon tarafından kadın liglerinin yeni bir duyuruya kadar oynatılmayacağı bildirildi.
Kadınlar liglerinin amatör lig statüsüne sahip olmaları, kadınlar liglerinin oynatılmamasındaki temel neden. Kadınlar futbolu Türkiye’de neden profesyonel lig statüsüne sahip değil? Kadınlar liglerinin profesyonel statüye geçmesinin önünde hangi engeller var?
Erdem Göktürk bu soruya verdiği yanıtta, kuruluşunun ardından 26 yıl geçmesine karşın, kadın ligleri ‘gelişim ligleri’ adı altında futsal ve plaj futbolu ile aynı yerde konumlandığını ve amatör futbol biriminin de sorumluluk alanı dışında kaldığına dikkat çekiyor. Hakan Arslancan’a göre ise kadın futbolunun profesyonel bir yapıya sahip olabilmesi için, tesis yeterliliği ve ekonomik yapı gibi konularda standartların belirlenmesi ve yalnızca bu standartlara sahip kulüplerin lige alınmalarının sağlanması gibi temel kriterlerin belirlenmesi gerekiyor. Gülbahar Tekkalan profesyonelleşmeye dönük adımlar arasında alt liglerdeki statüde düzenleme yapılarak karışıklıkların giderilmesi ve her lige lig sponsorlar bulunmasını öne çıkarmış.
Erkeklerde 2020-2021 sezonları dört seviyede (Süper Lig, TFF 1. Lig, 2. Lig, 3. Lig) oynanıyorken, kadınlar futbolunun hiçbir lig düzeyinde başlatılmamış olması konusunda ne düşünüyorsunuz?
Katılımcılar kadın futbolunun amatör olarak görülmesi ve kabullenilmesinin kadınlara yönelik ayrımcılık yarattığını söylüyorlar; ancak liglerin başlatılmamasındaki temel sorun olarak liglerin profesyonel ve amatör statü farkından ziyade ekonomik yetersizlik nedeniyle ücret ödenememesini, gelir yaratılamamasını, kadın futbolunun yeterince tanıtılamamasını ve kadın futboluna dair önyargıları gösteriyorlar. Soma Zafer antrenörü Selenay Avcı, erkek futbolundan farklı olarak, kadınlar futboluna kamuoyu ilgisi olmadığı için ligin başlatılmadığını belirtmiş. Hüseyin Kılınç ve Osman Bahadır Kökoğlu spor salonlarında erkekler ve kadınlar voleybol ve basketbol müsabakaları kapalı ortamda oynanırken kadın futbol liglerinin açık havada başlatılmamasının da kadın futboluna dair sorunu gözler önüne serdiğine değiniyorlar.
Avrupa´da erkek liglerinin oynatılmasına karşın kadın liglerinin oynatılmadığı başka örnek yok. Bu durumu nasıl yaşıyorsunuz?
Katılımcıların bir bölümü Türkiye’de kadınların yapabilecekleri ve erkeklerin yapabilecekleri sınıflandırıldığı ve kadın futbol oynamaz söyleminin halen geçerli olduğunu savunuyorlar. Diğerleri Türkiye’de de bir engel olmadığını ve maçların oynatılmamasının bir tercih meselesi olduğunu düşünüyor. Bülent Sarıkaya Türkiye şartlarında kadın liglerinin oynaması zor olduğu için durumu kabullendiklerini aktarıyor. İbrahim Güleş ise Avrupa ligleri ile aradaki farkın kapanması için kadın futbol kulüplerinin kendi içlerinde de bir sorgulamaya gitmeleri gerektiğini düşünüyor.
Mevcut durum Türkiye’nin, UEFA’nın milli takımlar ve kulüpler için düzenlediği uluslararası turnuvalarda rekabet etmesinin önünde bir engel oluşturuyor. Bu konu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Antrenör Selenay Avcı’ya göre uluslararası maçlarda diğer ülkelerdeki kadın liglerinin oynanması ile rakipler hazır görüntü sergileyebilecekken, ülkemizdeki kadın futbolcular ancak kendilerince antrenman yaptıkları için hem fiziksel hem de zihinsel olarak geride kalacaklar. Erdem Göktürk, kadın liglerinin oynanmamasının yanında oyuncular neredeyse bir yıldır düzenli antrenman yapmadığına dikkat çektikten sonra, milli düzeydeki bazı oyuncuların, maç oynayabilmek için yurtdışına transfer olduklarını belirtmiş. Bülent Sarıkaya uluslararası düzeyde rekabet için federasyonun kadınlar futbolu yapılanmasında değişikliğe gidilmesi gerektiğini ve kısa, orta ve uzun vadeli planlar oluşturulması gerektiğini düşünüyor.
Kadın futbolcular liglerinin başlamamasından fiziksel ve zihinsel olarak nasıl etkilendiler? Spor yapmaya devam etmek için hangi olanaklara sahipler?
Röportajımızı cevaplayan futbolcu İkranur Sarıgül, tesislerde spor yapamadıkları için olanaklarının azaldığını, buna karşın futbolcuların kendi olanaklarıyla spor yapmaya devam ettiklerini ve fiziksel ve zihinsel olarak kendilerini hazır tutmaya çalıştıklarını aktardı. Antrenörler ve kulüp yöneticileri ise liglerin başlatılmamasının kesin bir geri dönüş tarihi olmamasının bireysel çalışmaları aksattığını, hatta kadın futbolcu kaybına neden olduğunu belirtiyorlar. Uzun ara nedeniyle maç kondisyonunun azaldığını, hareketsizliğin isteksizlik ve uyku bozuklukları meydana getirdiğini belirten katılımcılar, fiziksel olarak kaybedilenlerin kazanılmasının belli bir süre alacağı görüşünde.
Röportaj yaptığımız kişilerin ortak görüşü, bekleme ve belirsizliğin zihinsel açıdan oyuncular üzerinde yıpratıcı etkisi olduğu yönünde. Motivasyon kaybının temel sorun olduğu ve futbolcuları zihinsel olarak yeniden motive etmek için çok fazla emeğe ihtiyaç duyulacağı aktarılmış. Antrenörle ve yöneticiler, pandemi döneminde kadın liglerinin başlatılmamasının kendilerinde de motivasyon kaybına yol açtığını ve kadın futbolunun Türkiye’de gelişebileceğine olan umutlarını kaybetmelerine sebep olduğunu söylüyorlar.
Kadın futbolcular ve kadın futbol sektöründe çalışanlar, maddi açıdan nasıl etkilendiler? Futbol liglerinin oynatılmadığı bu süre içinde yaşamlarını devam ettirecek maddi bir destek aldılar mı?
Röportaj yaptığımız isimlerden Hüseyin Kılınç; kulüp personelinin sigortalı çalıştığı takımlarda çalışanların kısa çalışma ödeneği almış olabileceğini; ancak özellikle sporcuların ve geçimini futboldan sağlayan paydaşların ekonomik anlamda çok zor bir süreç yaşadığını belirtiyor. Erdem Göktürk de bu dönemde futbolculara ve antrenörlere maddi bir destek verilmediğini ifade etti. Buna ek olarak Osman Bahadır Kökoğlu da ligler oynanmadığı sürece maddi açıdan sponsor desteği bulmanın da imkansız olduğunu belirtiyor. Hakan Arslancan, Bülent Sarıkaya ve İkranur Sarıgül, futbolun oynandığı dönemlerde de oyuncuların geçimlerini sağlayacak ücretler kazanamadıklarını vurguluyorlar.
* Pandemi sonrasında 2020 sezonu içinde devam edilen veya 2020-21 sezonundan itibaren başlatılan UEFA’ya bağlı kadın ligleri:
Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Belarus, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Faroe Adaları, Finlandiya, Fransa, Güney Kıbrıs, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Galler, Hırvatistan, Hollanda, Karadağ, Kazakistan, Kosova, Kuzey İrlanda, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Makedonya, Malta, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Ukrayna. İskoçya ve Yunanistan 2020-21 sezonu için lig fikstürünü açıkladılar ancak ligler henüz başlatılmadı.
Kaynaklar: soccerway, soccerdonna, wikipedia
