Seyşeller, Ocak ayında vatandaşlarını aşılamaya başladı ve bu alanda ilk adımı atan ülkelerden biri oldu. Aşılamanın başlaması vesilesiyle gazetecilere bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Wavel Ramkalawan, ülkenin birkaç hafta içinde sürü bağışıklığına ulaşmayı hedeflediğini söyledi.
Afrika’nın doğusunda Hint Okyanusu’nda küçük, coğrafi olarak izole edilmiş bir ada ülkesi olan Seyşeller’in hükümeti bu amaçla Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere bölgesel müttefiklerine aşı tedariki sağlama çağrısında bulundu. Girişimler bir noktaya kadar başarı getirdi.
98 bin nüfuslu Seyşeller, Hindistan’da üretilen AstraZeneca aşıları ile Çin’in ürettiği Sinopharm aşılarını kullanarak kısa sürede nüfusunun yüzde 60’ından fazlasını iki doz aşıyla aşılamayı başardı.
Böylece Seyşeller, 100 kişi başına en yüksek sayıda doz aşı yapılan ülke konumuna geldi. Toplam uygulanan doz sayısı ülke nüfusunu aştı, 128 binlere ulaştı.
TURİZME İLK AÇILAN ÜLKELERDEN BİRİYDİ
Seyşeller’in ekonomisinin büyük bir kısmı turizme bağlı. Ülke, geçtiğimiz yıl salgının ilk dalgasının ardından dünya genelinde uluslararası turizme yeniden açılan ilk ülkelerden biri oldu.
Ocak ayında Covid-19’a karşı aşılanan ziyaretçiler için karantina uygulaması kaldırıldı. Aşı kampanyasının da sonuç vermesiyle kısıtlamalar gevşetildi.
Her şey güzel giderken, vaka sayılarında yeniden artış yaşanmaya başladı. 1-2-3 Mayıs tarihlerinde toplam 497 yeni vaka tespit edildiği açıklandı.
Yeni vaka sayısı görece düşük olsa da, nüfusu 100 binden az olan bir ülke için bu rakamlar oldukça önemli.
Öyle ki uzmanlar, vaka sayıları nüfusa oranlandığında Seyşeller’in durumunun şimdilerde salgın ile mücadelede çok zor zamanlar geçiren Hindistan ile kıyaslanabileceğini belirtiyor.
OKULLAR KAPANDI, ETKİNLİKLER YASAKLANDI
Seyşeller Sağlık Bakanı Peggy Vidot, 4 Mayıs günü diğer üst düzey yetkililerle birlikte bir basın toplantısı düzenledi.
Son dönemde vaka sayısında görülen artış eğiliminin endişe verici olduğunu belirten Bakan Vidot, halka sosyal hayat kısıtlamalarına uyulması yönünde çağrıda bulundu.
Alınan yeni kararlara göre, ülkedeki tüm eğitim kurumları 3 haftalığına kapandı, tüm spor faaliyetleri ve etkinlikler de yasaklandı.
Birinci derecede acil işler dışında çalışan herkesin evinden çalışmasına karar verildi. Aynı zamanda saat 23.00’ten itibaren sokağa çıkma yasağı getirilmesi kararlaştırıldı.
VAKALARIN YÜZDE 65’İ AŞILANMAMIŞ, ÖLÜM ORANI DÜŞÜK
Peki yüzde 60’la dünyanın en yüksek aşı oranına sahip ülkesinde, vaka sayılarının artışının sebebi ne?
Akıllara ilk olarak “Aşılar etkisiz mi?” sorusu geliyor. Seyşeller’de bu anlamda elde edilecek sonuçlar dünyanın birçok başka ülkesi için de büyük önem taşıdığından, uluslararası kamuoyu tarafından dikkatle izleniyor.
Geçtiğimiz hafta açıklanan resmi veriler, ülkedeki 1.068 aktif vakadan yaklaşık yüzde 65’inin ya hiç aşılanmadığını ya da sadece bir doz aşı vurulduğunu ortaya koydu.
Dahası pandeminin başından bu yana ülkede görülen 6 binden fazla vaka arasında sadece 28 kişi hayatını kaybetti. Bu da aşıların ağır hastalık ve ölüm ihtimaline karşı önleyici olduğu ancak bulaş konusunda fazla etkili olmadığı yorumlarına yol açıyor.
Örneğin Seyşeller Turizm Kurulu Başkaknı Sherin Francis, Washington Post’a yaptığı açıklamada, “Aşılar ciddi hastalıkları ve ölümü önlemekte çok etkili, enfeksiyonu önlemekte ise o kadar iyi değil” diye konuştu.
Ancak yeni vaka sayılarındaki artış aşıların etkinliğiyle ilgili soru işaretlerini artırıyor.
Grafik: Harun Elibol
SINOPHARM VE ASTRAZENECA KULLANILIYOR
Seyşeller’de uygulanan dozların yaklaşık yüzde 60’ı, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından Seyşeller’e bağışlanan Sinopharm aşıları. Kalan dozlar ise AstraZeneca tarafından geliştirilen ve Hindistan’da Serum Enstitüsü’nde üretilen aşılardan.
Dünya Sağlık Örgütü, Sinopharm aşısının etkinliğinin 60 yaşın altındaki yetişkinler için yüzde 78’in biraz üzerinde olduğunu tahmin ediyor. Bu aşının yaşlı hastalardaki etkinlik oranı hakkında ise çok az veri bulunuyor. AstraZeneca’nın ABD denemelerinde ise aşının genel olarak yüzde 79 oranında etkili olduğu sonucuna varıldı.
ABD merkezli bir düşünce kuruluşu olan Rand Corp.’ta görev yapan epidemiyolog Jennifer Huang Bouey, Seyşellerde uygulanan aşı miktarı düşünüldüğünde nüfusun yüzde 49’undan daha azının aşı bağışıklığı kazandığını belirtti.
Huang Bouey, “Nüfusun yarısından azı aşıyla korunuyor. Bu halen kitle bağışıklığı seviyesinin çok altında. Bu nedenle vaka sayılarında önemli bir azalma görmemeleri şaşırtıcı değil. Beni asıl şaşırtan Nisan’dan beri vakalarda yaşanan artış” ifadelerini kullandı.
Huang Bouey, sadece aşılamayla yeni vakaların ve salgınların önüne geçilemeyeceğine dair tıp kamuoyunda gittikçe büyümekte olan bir uzlaşı bulunduğunu da sözlerine ekledi.
EN BÜYÜK SEBEP TURİSTLERİN DÖNÜŞÜ MÜ?
Seyşellerdeki vaka sayılarının artışının ülkenin turizme açılmasından kısa bir süre sonra başlaması akıllara, “Virüs turistlerle mi geldi?” sorusunu getirdi.
Neredeyse bir yıl süren sıkı sınır kontrollerinden sonra Seyşeller, 25 Mart’tan itibaren turistlere yeniden açılacağını duyurdu. Karantina ve aşı gerekliliği olmadığı açıklandı. Ülkeye giriş için seyahatten en fazla 72 saat önce alınan negatif PCR testi sonuçları yeterli olacaktı.
Bu karar, ekonomisinin yaklaşık dörtte biri turizme dayanan Seyşeller için önemli bir hareketti. Çünkü Dünya Bankası verilerine göre, ülke ekonomisi 2020’de yüzde 13,5 azaldı. Bunda en büyük sebebin turizm gelirlerindeki keskin düşüşler olduğu bildirildi.
Seyşeller Turizm Kurulu Başkanı Francis, turizm kısıtlamalarının kaldırılmasından itibaren yeni günlük vaka sayılarının iki kattan fazla arttığını ancak pozitif vakaların sadece yüzde 10’unun turistler olduğunu söyledi.
Francis, “Kısıtlamalar uygulanırken, ziyaretçi deneyiminin etkilenmemesi ve ziyaretçilerimizin Seyşeller’de kesintisiz bir tatilin tadını çıkarmaya devam etmeleri için özen gösterildi” dedi.
VAKALARIN YÜZDE 16’SI YABANCI
Benzer bir açıklama da Seyşeller Halk Sağlığı Komisyonu yetkililerinden Jude Gedeon’dan geldi.
Gedeon, yetkililerle bir araya geldiği toplantı sonrası yaptığı basın açıklamasında “Şu anda 1068 aktif vaka var, bunların yüzde 84’ü yerel halktan, yüzde 16’sı ise yabancı. Aktif vakaların yaklaşık yüzde 65’i ya hiç aşılanmamış aşılanmamış ya da yalnızca bir doz aşı olmuş. Geri kalan yüzde 35 ise her iki dozu da yaptırmış durumda” dedi.
Ülkedeki kısıtlamaların kaldırılıp kaldırılmayacağı ise bu ay sonu Cumhurbaşkanı Wavel Ramkalawan başkanlığında düzenlenecek toplantıda yeniden değerlendirilecek.