Türkiye’deki 17 yerli aşı çalışması ortasından sıyrılan TURKOVAC salgında yeni bir heyecan yarattı. Pekala aşı çalışmaları ne durumda? Kaç kişi istekli oldu? TURKOVAC’ın aktiflik oranı ne?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ismini koydu. Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen ve Türkiye’deki yerli aşı çalışmalarında öne çıkan yerli aşıya TURKOVAC ismi verildi.
Salgının başından bu yana Türkiye’nin ithalat üzere meselelerle uğraşmaması için yerli aşı üretiminin değerine vurgu yapılıyor. Yerli aşı üretildikten sonra öteki ülkelerin sevkiyat sıralarında beklemeyeceğimiz varsayılıyor. Pekala TURKOVAC aşısı nasıl bir aşı? Ne kadar müddette geliştirildi?
Kaç kişi istekli oldu?
Haber Küresel’in haberine nazaran Erciyes Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmaların üçüncü fazında 40 bin 800 istekli aşılanacak.
Bugüne kadar e-Nabız üzerinden aşı çalışmalarına katılması için istekli toplanırken toplam 846 bin 451 kişi aşı çalışması için istekli oldu.
Hangi kriterlere uygun aşı seçildi?
Gönüllüler 18-55 yaş aralığında, Covid-19 geçirmemiş ve daha öteki bir aşı yaptırmamış, ayrıyeten Toraks bilgisayarlı tomografisi (BT) testi yahut antikoru olumlu olmayan şahıslar ortasından seçildi.
Ayrıyeten bağışıklık sistemini etkileyen kronik hastalıklardan “kelebek hastalığı” olarak da isimlendirilen Sistemik yahut Kutanöz Lupus Eritematozus, otoimmün hastalıklar, Romatoid Artrit, Guillain-Barre Sendromu, Sjögren Sendromu, Glomerülonefrit, Haşimato hastalığı, HIV ve dev hücreli arterit hastalıklarını taşıyanlar da çalışma dışında bırakıldı.
Aşının aktifliği nasıl anlaşılıyor?
Kayseri Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalışkan’ın verdiği bilgilere nazaran aşılanan gönüllülerden birer hafta ortayla alınan kan testlerine bakarak, aşının virüse karşı antikor oluşumu ve başka parametrelerde ne kadar tesirli olduğuna bakılıyor.
Faz-3 bittikten sonra ne kadar müddette üretime geçilebilir?
Faz-3 çalışması başladıktan sonra aşının üretime geçmesi için yaklaşık 4 ay üzere bir müddet gerekiyor. Dün Faz-3 çalışmaları kapsamında aşılamalar başladı.
Dünyada kaç ülke kendi aşısını üretiyor?
İngiltere, Almanya, ABD, Rusya ve Çin dahil toplam 10 ülke kendi aşısını üretiyor. Türkiye de aşının geliştirilmesi ile birlikte dünyada kendi aşısını üreten ülkeler ortasında yerini alacak.
Dünyada kaç farklı aşı denemesi var?
Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) takviyesiyle 18 yerli aşı çalışması hayata geçirildi.
Öteki aşıların yanında Turkovac’ın farkı ne?
Bunlardan en süratli ilerleyeni, Erciyes Üniversitesince geliştirilen ve 5 Kasım 2020’de Faz-1 çalışmalarına başlanan inaktif Covid-19 aşısı oldu. Faz-2 çalışmaları kapsamında birinci dozu 10 Şubat’ta uygulanmaya başlanan aşının gönüllülerde rastgele bir yan tesiri görülmedi.
Turkovac aşısını üreten takımda kimler var?
Sıhhat Bakanlığı ile Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı’nın desteklediği yerli aşının Türkiye Koordinatörlüğünü Hacettepe Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi ve tıpkı vakitte Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal yürütüyor.
Aşıyı, Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin başında olduğu Erciyes Üniversitesi bünyesindeki Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi ile Düzgün Klinik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde misyonlu grup geliştiriyor.
TURKOVAC, inaktif, adenovektör ve virüs gibisi partikül temelli aşı olarak geliştirildi.
Aşı varyantlara karşı tesirli mi?
Aşı geliştirme takımının başındaki Prof. Dr. Aykut Özdarendeli geçen ay yaptığı açıklamada aşının varyantlara karşı tesirine yönelik çalışmaların devam ettiğini belirtmişti. Özdarendeli, “Özellikle ülkemizde İngiltere mutantının ağır halde sirküle olduğunu biliyoruz. Bu yüzden bu aşı platformlarının çok süratli bir formda bu varyantlara adapte edilebilir olması da işin bir öbür değerli noktası. Laboratuvarımızda İngiltere mutantıyla ilgili 2 farklı izolatımız var. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor.” tabirlerini kullanmıştı.