Antalya’nın Gazipaşa ilçesindeki Antiocheia Ad Cragum Antik Kenti’nde yürütülen kazı çalışmalarında yeni bulgulara rastlandı. Kazılarda akropolde vaftizhane ve kireç ocağı ile yerel halka ait evler, ikinci hamamda yeni mozaikler ve endüstriyel bir yapı, merkezde ise ana su kaynağı ile su kemerlerinin yerleri tespit edildi.
Gazipaşa’ya bağlı Güneyköy Mahallesi’ndeki Roma ve Bizans dönemlerinden kalma tarihi 2 bin yıl öncesine dayandığı tahmin edilen Antiocheia Ad Cragum Antik Kenti’nde, ABD Nebraska Üniversitesi’nden Prof. Dr. Michael Hoff başkanlığındaki kazılar, bu yıl hem eski hem de yeni alanlarda yapıldı. Hem Türk hem ABD’li 155 öğrencinin sezon boyunca çalıştığı Antiocheia Ad Cragum Antik Kenti kazı projesi, 9 Ağustos’ta sona erdi.
“Koridorda bir şarap işliğine rastladık”
Kazı Başkanı Prof. Dr. Michael Hoff, “Burası kentin iki hamamından küçük olanı. Bu hamam kentin kapısının dışında olduğu için tüm halkın kullandığı ortak bir hamam olduğu düşünülüyor. Geçen yıl yalnızca bir tane soğuk odayı açabildik ve mozaik zeminine kadar inebildik. Bu yıl iki odayı daha açtık ve ana koridorun mozaiğine kadar inebildik. Ana amacımız binanın nasıl yapıldığını ve nasıl kullanıldığını bulabilmek. Koridorda bir şarap işliğine rastladık. Yapının ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını anlamakla beraber yapının nasıl dönüştürüldüğünü de anlamak bizim için önemli. Bu yüzden 3 oda ve koridoru bu sezon açığa çıkarabildik. Önümüzdeki sezon da diğer kısımlara devam edeceğiz. Yalnızca yılda 2 ay yaz sezonunda çalıştığımız için önümüzdeki 6 yıl daha bu yapıya devam etmeyi planlıyoruz” dedi.
“Büyük bir yapbozun çok küçük parçaları”
Bu yıl ilk kez rastlanılan bulgularla ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Hoff, şöyle devam etti:
“İkinci hamamda mozaiklerin bir üst katmanında endüstriyel bir yapı vardı. Koridor kısmında üzüm işliği olarak adlandırdığımız alan. Onları belgelendirip kaldırdıktan sonra mozaiklere ulaştık. Akropolde halka ait olan evlerle ilgili buluntulara rastladık ve yerel halkın burada nasıl yaşam sürdüğüyle ilgili fikir edinmeye çalıştık. Yine burada vaftizhane, kireç ocağına rastladık. Bu yılki araştırmalarımızda yaklaşık 10 kilometre uzakta bulunan su kaynağına ulaştık. Zeytinada’da su kemerleri tespit ettik. Su kemerleriyle kente suyun nasıl geldiğini ve nasıl ulaştırıldığını bulmaya çalıştık. Kent merkezinde su kanallarına ve su künklerine rastladık. O su kanallarının hamama su getirdiğini düşünüyoruz. Bunun dışında da daha önceki yıllarda kazısı yapılmış anıt olarak adlandırılan yapı vardı. Onun çevresinde kazıyı genişlettik ve onun bir çeşme yapısı olduğuna karar verdik. Taşlar üzerindeki izlerden etrafındaki buluntulardan çeşme olacağını düşünüyoruz.”
Akropolde yürütülen kazılardan sorumlu Saint Olaf College öğretim üyesi Prof. Dr. Timothy Howe, burada yeni yapılara rastlanıldığını söyledi. Prof. Dr. Timothy Howe, “Burası yeni alan. Kireç ocağı ve bir vaftiz alanı gibi alanlar var. Bu yıl yeni açılan alanlar. Bildiğiniz vaftiz değil, su dökülerek yapılan vaftiz. Mevcutta su yok, havuz gibi değil” dedi.
“Alttan ısıtmak için dizayn edilmiş bir sistem”
5 sezondur kazı çalışmalarında yer aldığını aktaran Ege Üniversitesi Sanat Tarihi araştırma görevlisi Özgür Gülbudak ise şunları kaydetti:
“Antik kentin büyük hamam kompleksinde, aristokratlara ait hamamda çalışmalarımızı yaptık. Burası hamamın tepidaryum yani Türk hamam sistemine göre ılıklık bölümü. Burası mermer kaplamalıydı ancak tahribatla zamanla mermerlerin çöktüğünü düşünüyoruz. Kemerli bölümde hamamın ocaklık kısmı var. Burada yakılan ateşin dumanı direkt mekanın içine doluyor ve alt kısımda is ve kurum tabakası var. Burayı alttan ısıtmak için dizayn edilmiş bir sistem. Ön kısımda da bir havuzun olduğunu düşünüyoruz. Tahribattan sonra da buradaki plakalar falan hep sökülmüş. Büyük ihtimalle geç Roma, Bizans döneminde mermer malzemeyi eritip kentin diğer ihtiyaçlarını karşılamak için kullanmışlar. Bu birimi atık alanı gibi kullanmışlar. Çünkü en çok tahribatı yaşayan birim burası. Bu birimde sadece Roma döneminin izlerini görüyoruz. Diğer birimlerimizde ise Roma sonrası Bizans dönemindeki üretimin faaliyetlerinde devam ettiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
“Başından beri destek veriyoruz”
Kaymakam Ali Sakar da “Yıllardır süren bir faaliyet var burada. Çok beğendiğimiz çok takdir ettiğimiz çalışmalara şahit olduk. Özellikle ilk defa gördüğümüz su künklerinin gün yüzüne çıkartılması bizi çok mutlu etti. Ayrıca kalede çalışmalar olduğunu gördük. Kaymakamlık olarak işin başından beri destek veriyoruz” dedi.
“Ziyarete açılmasını istiyoruz”
Gazipaşa Belediye Başkanı Mehmet Ali Yılmaz da şöyle dedi:
“Belediye olarak kazı ekibine elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyoruz. Kazı ekibi için bir kazı evi projemiz var, ileride onu gerçekleştireceğiz. Yine yollarını asfaltlamaya çalışıyoruz. Bir an önce tarihi eserlerin meydana çıkmasını ve halkımızın ziyaretine açılmasını istiyoruz. Bu nedenle de belediye olarak elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz.”
Ziyaretin sonunda Kaymakam Sakar ve Başkan Yılmaz, Kazı Başkanı Hoff’a, Gazipaşa’ya adının veriliş kararnamesi olan tabloyu hediye etti. Hoff da kararnameyi kazı evine asacağını söyledi.
