Badem ağaçlarının koruduğu ormanda 30 yıldır yangın çıkmadı
1990 yılında orman ile yolun ortasına çift sıra badem diken köyüler, hem yangınları önledi hem de kendilerine gelir elde etti
30 yıl evvel bademleri diken Cemil Yünesin;
“1990 yılında ormanın kenarına badem diktik ve başardık. Türkiye genelinde bu durum örnek olsun, ormanlarımız yanmasın”
Periyodun muhtarı Ömer Aydın:
“Badem sert ağaç, çam üzere değil. Çam kozalağı bir patladı mı 50 metre ileride bir daha tutuşuyor. Badem ağacının yalnızca kendi yanar”
DENİZLİ – Mega orman yangınlarıyla uğraş gelen Türkiye’de, ormanları alevlerden müdafaa sistemleri tartışılıyor. Denizli’de 30 yıl uygulanan proje kapsamında orman ile karayolu ortasında çift sıra dikilen badem ağaçları sayesinde hiç yangın çıkmadığı ortaya çıktı. Bunda hem yangına karşı destekli olan badem ağaçlarının ormana perde oluşturması hem de köylülerin kendilerine ekonomik gelir sağlayan bademlere gözü bakmasının katkısı oldu.
Türkiye, son 8 gündür başta Antalya ve Muğla’daki mega orman yangınlarının tıpkı sıra Denizli, Aydın, Adana, Hatay ve Isparta’daki 200’e yakın orman yangınıyla gayret ediyor. Hala 7 vilayetteki 16 farklı noktada devam eden yangınlarının denetim altına alınması için çalışmalar ağır bir biçimde devam ederken, bilim dünyası ise orman yangınlarından korunmak ve büyük yangınların önlenmesi gayesiyle orman alanına dikilebilecek güçlü tipler ile genelde yangınların başladığı yol kenarlarıyla ormanlar ortasında nasıl bir duvar oluşturulabileceğini tartışıyor.
30 yıl evvel başarılmış örneği var
Farklı platformlarda bu tartışmalar devam ederken, Denizli’de 30 yıl evvel hayata geçirilen bir proje sayesinde ormanların önüne farklı bir çeşitle duvar oluşturulduğu ve bu sayede geçen müddette hiçbir yangının yaşanmadığı ortaya çıktı.
1990 yılında Çardak ilçesine bağlı Gemiş Mahallesi hudutlarında bulunan Söğüt Dağı eteklerindeki makilik alanın bölgede küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi hedefiyle ağaçlandırılmasına karar verildi. Bölgede oluşacak bir orman varlığının yangınlara neden olabileceği telaşlarına karşın periyodun Muhtarı Ömer Aydın, birkaç defa Ankara’ya giderek projeyi onaylattı. Orman grupları tarafından dağın eteklerinde fidan dikimleri devam ederken; bu sefer de akıllara yol kenarında oluşacak bir kıvılcımın ormana sıçramasının nasıl engellenebileceği sorusu geldi.
Bademler orman ile yol ortasında duvar oluşturdu
Sağlam ağaç çeşitlerini uygun bilen köylülerin talebi üzerine, ormanlık alan ile yol ortasına bir duvar oluşturması için yol kenarına badem ağacı dikilmesine karar verildi. Orman Bölge Müdürlüğü tarafından temin edilen binlerce badem fidanı, köylüler tarafından 5 kilometrelik güzergah boyunca 3’er metre aralıklar ve çift sıra halinde çam fidanları ile yolun ortasına dikildi. Çamlarla birlikte büyüyen badem ağaçları, yol ile ormanlık ortasında geniş bir duvar oluşturdu. Dikimden evvel makilik alanda vakit zaman yangınlarla karşı karşıya kalan köylüler, geride kalan 30 yılda bir daha hiç yangın tehdidine maruz kaldı. Bunda hem yangına karşı destekli olan badem ağaçlarının ormana perde oluşturması hem de köylülerin kendilerine ekonomik gelir sağlayan bademlere gözü bakmasının katkısı oldu.
“Biz başardık, Türkiye’ye örnek olsun”
30 yıl evvel Söğüt Dağı eteklerine badem fidanlarını diken şahıslardan birisi olan 60 yaşındaki Cemil Yünesin, “Biz 1990 yılında yaptık ve başardık. Türkiye genelinde bu durum örnek olsun, ormanlarımız yanmasın. Bu badem ve zeytin ağaçlarını biraz daha geniş alana dikseydik daha güzel olurdu. 1990 yılında bu ağaçların dikimi sırasında 2 sıra, yola yakın dikildi. Yangınların çıkmaması emeliyle dikildi. Bu vakte kadarda hiç o kadar büyük bir yangın çıkmadı. Yangına perde oluyor, 3 metre ortayla çift sıra dikildi. Yangın çıkmaması için dikildi, biri bir sigara atsa onu önlemek için dikmiştik bunları. Hem ormanları koruduk hem de köye bir yardımı oldu. Buraya zeytin dikseydik keşke o da yararlı olurdu. Biz Çardak’ta bunu başardık, ağaçları diktik. Ülke genelinde dikilseydi daha hoş olurdu. Hem gelir emeliyle hem de ormanları korumak emeliyle daha uygun olurdu” dedi.
“Bademin yalnızca kendisi yanar”
30 yıl evvel bölgenin ağaçlandırılması için büyük çaba veren ve bademlerin yol kenarına 7dikilmesine ön ayak olan 80 yaşındaki periyodun muhtarı Ömer Aydın ise, o periyot yaşadıklarını şöyle anlattı:
“1983-1990 yılları ortasında muhtardım. Buraya bu dikimi yaptırabilmek için çok Ankara’ya gittim, geldim. Orada bana ‘Biz dikiyoruz lakin bir kibrit ile yakılıyor’ denildi. Bende sahip çıkacağımızı söyledim ve sahip çıktık. Ormanın altı badem, adam bu ağaçları gördüğü vakit ormanın içine adım atmaz. Badem sert ağaç, çam üzere değil. Çam kozalağı bir patladı mı 50 metre ileride bir daha tutuşuyor. Badem ağacının yalnızca kendi yanar. 10 tane badem ağacı olsun ortasında bir adedini yak öbürleri yanmaz. Yalnızca o yaktığın yanar, o da yakabilirsen. Dikimden evvel yangınlar oldu. Orman sıkıştırdı, dikimin içine insan da girmedi.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Mehmet Barlas