Çanakkale Savaşları’nda Gelibolu Yarımadası‘ndaki muhabereler sırasında cephe gerisinde devam eden sıhhat hizmetleri, 10 Ağustos Salı günü ziyarete açılacak “1915 Çanakkale Muharebeleri Sıhhiye Müzesi” ile gelecek kuşaklara aktarılacak.
Gelibolu Yarımadası Çanakkale Savaşları Tarihi Alan Başkanlığı, Çanakkale Muharebeleri’nde cephe gerisinde yürütülen sıhhat hizmetlerini tarihi alana gelen ziyaretçilere anlatmak ve his dünyalarına dokunmak hedefiyle 3 evreden oluşan proje hazırlandı.
Projenin birinci etabı olan Alçıtepe Hilal-i Ahmer Hastanesi Açık Hava Standı, 18 Mart 2018’de ziyarete açıldı. Ağır ilgi gören stant, tarihi alanın adeta odak noktalarından biri oldu.
İkinci basamakta ise “1915 Çanakkale Muharebeleri Sıhhiye Müzesi” çalışmaları tamamlandı. Gelibolu Yarımadası Çanakkale Savaşları Tarihi Alan Başkanlığı denetiminde Konya Selçuklu Belediyesinin takviyeleri ve Sıhhat Bilimleri Üniversitesinin katkılarıyla hazırlanan müze, 10 Ağustos Salı günü düzenlenecek merasimle ziyarete açılacak.
Hekim, hasta bakıcı ve öbür sıhhat çalışanlarının Hilal-i Ahmer Hastanelerinde yaralı asker ve sivillere verdikleri sıhhat hizmetlerinin devir fotoğraflarından esinlenerek anlatıldığı müzede, cephe gerisinden getirilen askerlere yapılan müdahale ve ameliyatların, hastanelerde bulunan laboratuvar çalışmalarının, ağız ve diş tedavilerinin, yaralı asker koğuşları ile yaralı bayan ve çocuk koğuşu canlandırması bulunuyor.
“1915 Çanakkale Muharebeleri Sıhhiye Müzesi”ne gelecek yerli ve yabancı konuklar, Çanakkale Muharebeleri’nin cephe gerisinde devam eden sıhhat hizmetlerini öğrenme fırsatı bulacak.
Projenin üçüncü evresi olarak müzenin art bahçesine “Siper Canlandırması Projesi ve Uygulama İşi” çalışması başlatıldı. Projenin son etabı olan çalışmaların 2022’nin birinci yarısında tamamlanması hedefleniyor.
Çanakkale Muharebeleri’ndeki sıhhat hizmetleri
Muharebeler sırasında kurulan Menzil Genel Müfettişliği, kendine bağlı lojistik birliklerini oluşturdu. Bunlar cephe gerisinde sıhhat hizmeti verilmesi, yiyecek ve erzak getirilmesi, cephane tedariki, hayvan ve yem sağlanması ve bunların dağıtılmasıyla görevlendirildi.
Birinci Dünya Savaşı’na girildiğinde ordunun, sıhhat kurumları yüklü İstanbul’da bulunuyordu. Haydarpaşa, Gümüşsuyu, Maltepe, Yıldız ve Gülhane Hastaneleri’ne ek olarak Tuzla Hereke, İzmit, Eskişehir, Konya Hastaneleri de İstanbul’a bağlandı.
25 Nisan öncesi, harekat alanında yalnızca Müstahkem Mevki Komutanlığı buyruğundaki Çanakkale Merkez Hastanesi ile Gelibolu’daki kışla içinde kurulmuş 400 yataklı Gelibolu Hastanesi bulunuyordu. 19. Tümen’in seyyar hastanesi Kilitbahir’de, 9. Tümen’in Seyyar Hastanesi de Anadolu yakasında Sarıçalı’da bulunmaktaydı.
Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin hastaneleri
Çanakkale Savaşları sırasında 5. Ordu Menzil Teşkilatına bağlı hastaneler yanında Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin kurduğu hastaneler de vazife yaptı.
16 Mayıs 1915’te Lapseki’de kurulan Nokta Kumandanlığına, kentin ‘sıhhat-i umumisini’ temin etmek ve karantina mahalleri oluşturma vazifesi verildi.
Hilal-i Ahmer Cemiyetince oluşturulan hastanelerde bölgelerinde sivillerin sıhhat hizmetlerini sağladığı üzere kollayıcı hizmetler de verildi.
Mevki hastanesi durumunda bulunan Eceabat Hastanesinde ve Kocadere’de birliklere revir hizmetleri verebilecek bir koğuşun ayrılması öngörüldü. Bu kapsamda siviller için Kilitbahir Hastanesi’nde 50, Eceabat Hastanesi’nde 200 yataklı koğuşlar açıldı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Burak Akay