Bergama Antik Kenti ve etrafında yürütülen hafriyat çalışmalarında, Anadolu tanrıçası Kibele’ye tapınmak gayesiyle kullanıldığı bedellendirilen, 2 bin 200 yıl öncesine ilişkin 8 yeni dini alan ile çok sayıda heykelcik bulundu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Alman Arkeoloji Enstitüsünün Bergama Antik Kenti’nde yürüttüğü geniş çaplı hafriyat çalışmaları her yıl yeni buluntularla Antik Çağ dünyasına ait yeni bilgiler sunuyor.
Antik kentte sürdürülen hafriyatlar sırasında 2 bin 200 yıl evvel Bergamalılar tarafından kullanılmış kent surları içinde 5, dışında 3 dini alan bulundu. Bu alanlarda çok sayıda “bereket tanrıçası” ya da “ana tanrıça” olarak bilinen Kibele’nin heykelcikleri çıkarıldı.
Kibele heykelciklerine Bergama Antik Kenti ve etrafında son periyotta daha sık rastlanması, lokal halkın inanç sistemine de ışık tutuyor.
Arkeoloji kaynakları, elde edilen bu bulguların, Athena Tapınağı üzere Yunan rablerine adanmış gösterişli dini yapıların bulunduğu antik kentte halkın, doğal alanlarda dini ayinler düzenlediği ve Anadolu tanrıçası Kibele ismine adaklar sunduğu görüşünde.
Kent içinde kutsal alanlar tespit edildi
Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Felix Pirson, AA muhabirine, Bergama hafriyatının, Türk ve Alman ortak projesi olduğunu, 100’den fazla bilim beşerinin proje kapsamında çalıştığını söyledi.
Arkeologdan mimara birçok kişinin Türk-Alman dostluğuyla kıymetli tarihi çalışmalara imza attığına dikkati çeken Pirson, şu bilgileri verdi:
“Birkaç yıldır bölgedeki kutsal alanlar üzerinde çalışıyoruz. Kent alanı içinde kutsal alanlar tespit ettik. Bu da sürpriz oldu. Zira genelde Kibele figürinini kent dışında ve etrafta buluyorduk. Figürinleri bulduktan sonra o bölgelerde hafriyat çalışmalarını derinleştirdik. Yeni bulunan heykelcikler devrin dini inancı konusunda bize çok bilgi veriyor. O devir Zeus, Athena üzere rabler resmi kült fakat doğal kutsal alanlarda ortaya çıkarılan heykelcikler halkın inancını bize söylüyorlar. Bergama’da günümüzden 2 bin 200 yıl evvel çok geniş din yelpazesi var ve beşerler farklı ilahlara inanıyor. Mezarlar, doğal alanlar ve kent merkezinde tespit edilen kutsal alanlardaki Kibele heykelcikleri halkın ekseriyetle Anadolu rahmet tanrıçasını tercih ettiğini ortaya çıkarıyor.”
Mağaralarda tapınma da yaygın
Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Güler Ateş ise tanrıça Kibele’nin heykelciklerine daha evvel Bergama’da rastladıklarını lakin son periyotta sayılarında artış olduğunu aktardı.
Çok sayıda bulunan yeni figürinlerin halk için Kibele’nin ehemmiyetini bir defa daha kanıtladığını anlatan Ateş, “Helen kenti olma tezindeki bir kentin içinde ve etrafında, dağlarında, doruklarında, su kaynaklarında, mağaralarda, çok sayıda kutsal alanda Kibele heykelcikleri tespit ettik. Sıradan halk için en değerli inanç oydu.” dedi.
Görkemli sunaklar varken insanların mağaralara gidip tapındığını aktaran Ateş, şöyle konuştu:
“Kibele figürinleri, kutsal yerlerde, el değmemiş doğal alanlarda, kayalıklarda, su kaynaklarında, mağaralarda karşımıza çıktı. Bunlar, atölyelerde yapılan halkın satın alabileceği küçük adak eşyaları. Kıymetlisi da ucuzu da var. Bu adak eşyalarını satın alanlar, kap kacağıyla birlikte dini bayramlarda doğal alanlara gidiyordu. Kurbanlar kesiliyor, ibadetler yapılıyordu. Birkaç gün dualarını yapıp adakta bulunduktan sonra kap kacağını kırıyor, Kibele figürinlerini bırakıyor ve yaşadığı yere dönüyordu.”
Ateş, bilhassa Bergamalı bayanların çocuk sahibi olabilmek için Kibele’ye adaklar sunduğunu söyledi.
Bölgedeki Kibele buluntularına ait hazırladıkları makalelerin memleketler arası arkeoloji dünyasında da ilgiyle karşılandığının altını çizen Ateş, “Resmi inançlar değişse de insanların kalbinde ana tanrıça, rahmet, toprak ana kültü yaşamaya devam etmiş. Bayanın varlığı ve doğayı simgelemesi Anadolu’da çok güçlüydü.” diye konuştu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Efsun Erbalaban Yılmaz