Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Taliban‘ın denetimi ele geçirdiği Afganistan‘da sivillere ve eski güvenlik güçlerine yönelik önemli insan hakları ihlallerinin bulunduğuna dair muteber raporlar aldığını belirterek ülkedeki insan hakları durumunun yakından takip edilmesi için özel bir düzenek kurulması davetinde bulundu.
ABD’nin çekilmesiyle birlikte Taliban’ın denetimi ele geçirdiği Afganistan’daki kaos sürüyor. Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Kurulu, Afganistan gündemiyle harikulâde toplantı düzenledi. Ülkedeki insan hakları ihlallerine ve bayanlara yönelik uygulamalara dikkat çeken BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, “Bu kritik anda Afganistan halkı, haklarını savunmak ve korumak için İnsan Hakları Kurulu’na başvuruyor” dedi. Bachelet, “Başkent Kabil de dahil olmak üzere ülkenin büyük bir kısmının Taliban tarafından süratle ele geçirilmesi, geçmişteki insan hakları ihlallerinin tekrarlanması konusu, Afganlar üzerinde önemli kaygılara ve çaresizliğe yol açtı. Son haftalarda ofisim, çatışmanın tarafları tarafından milletlerarası insancıl hukuk ihlallerinin yanı sıra insan hakları ihlalleri ve suistimallerinin siviller üzerindeki tesirine ait üzücü ve sağlam raporlar aldı” halinde konuştu. Afganistan’daki Birleşmiş Milletler Yardım Misyonunun (UNAMA) bu yıl 1 Ocak- 30 Haziran tarihleri ortasında hazırladığı Sivillerin Korunması raporunun 2020’nin tıpkı periyoduna kıyasla sivil kayıplarda yaklaşık yüzde 50’lik artış yaşandığını gösterdiğini hatırlatan Bachelet, “Şüphesiz, bu bilanço Temmuz ve Ağustos aylarında daha da arttı” dedi.
“İnsan hakları ihlallerine dair sağlam raporlar aldık”
Bachelet, “Özellikle Taliban denetimi altındaki birçok bölgede yaşanan milletlerarası insancıl hukukun önemli ihlallerine ve insan hakları ihlallerine dair muteber raporlar aldık. Bunlar ortasında bilhassa Afgan ulusal güvenlik güçlerinin ve sivillerin yargısız infazı, özgürce dolaşma ve kız çocuklarının okula gitme hakları da dahil olmak üzere bayanların haklarına getirilen kısıtlamalar, çocuk askerlerin kullanılması, barışçıl protestoların bastırılması yer alıyor” sözlerini kullandı. Afgan halkının Taliban’ın evvelki hükümetle ya da öteki ülkelerle çalışanlara karşı misilleme yapmasından korktuğunu lisana getiren Bachelet, bayanlar, gazeteciler ve sivil toplum başkanları için önemli telaşlar bulunduğuna dikkat çekti. Bachelet, “Afganistan’ın çeşitli etnik ve dini azınlıkları da evvelki Taliban idaresi altındaki önemli ihlaller, son aylarda öldürme ve amaçlı akın raporları göz önüne alındığında şiddet ve baskı riski altında” dedi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri, ülkede devam eden kuraklık, Covid-19 salgını ve ekonomik, toplumsal, kültürel hakların sağlanmasındaki kıymetli eksikliklerin ağırlaştırdığı üzücü insani durumun son olaylarla daha da derinleştiği vurguladı. Bachelet, “Bir ay evvel BM Genel Sekreter Özel Temsilcisi Deborah Lyons 18 milyon Afgan’ın vahim bir insani durumla karşı karşıya olduğunu belirtti. Bu, Temmuz 2020’deki sayının 2 katıydı ve ülke nüfusunun yarısına tekabül ediyor ve artacak üzere görünüyor” halinde konuştu. Bachelet, “Ofisim insan hakları ihlallerini izlemeye yönelik düzenlemeleri yine başlatmak için hemen çalışmaya koyulacak” dedi.
“Bu vaatleri gerçeğe dönüştürmek artık büsbütün Taliban’da”
Taliban’ın insan haklarına hürmet duyulacağına dair verdiği kelamı hatırlatan Bachelet, “Taliban sözcüleri, Taliban’ın şeriat çerçevesinde bayanların çalışma ve kız çocuklarının okula gitme haklarına hürmet göstermek için özel vaatlerde bulundu. Ayrıyeten etnik ve dini azınlık mensuplarının haklarına hürmet göstereceklerini ve hükümet ya da memleketler arası toplumla çalışmış olanlara karşı misilleme yapmaktan kaçınacaklarını söyledi. Bu vaatleri gerçeğe dönüştürmek artık büsbütün Taliban’da” sözlerini kullandı. Bachelet, “Uluslararası insan hakları taahhütlerine daima hürmet gösterilmesinin yanı sıra temel kamu hizmetlerinin ayrımcılık yapılmaksızın daima ve arttırılmış olarak yürütülmesini sağlamalıdırlar” dedi.
“Özellikle kız çocuklarının eğitime erişimin sağlanması, insan haklarına bağlılığın değerli bir göstergesi olacaktır”
Bachelet, “Taliban’ı hassas yönetişim, insan hakları normlarını benimsemeye ve on yıllardır süren çatışmalar sırasında acı çeken herkesin haklarına hürmet gösterilmesi de dahil olmak üzere toplumsal ahengi ve uzlaşmayı tekrar tesis etmek için çalışmaya çağırıyorum. Taliban’ın bayanlara ve kız çocuklarına yönelik muamelesi ile milletlerarası insan hakları normlarının rehberliğinde özgürlük, eğitim, kendini söz etme ve istihdam haklarına hürmeti temel bir kırmızı çizgi olacaktır. Bilhassa kız çocuklarının kaliteli eğitime erişimin sağlanması, insan haklarına bağlılığın kıymetli bir göstergesi olacaktır” dedi. “Afgan halkının refahına ve haklarına katkıda bulunan binlerce insan hakları savunucusuna karşı hiçbir misilleme ve yaptırım olmamalıdır” diyen Bachelet, “Afgan Bağımsız İnsan Hakları Kurulu’nun yetkisi, faaliyetleri ve bağımsızlığına hürmet gösterilmelidir” halinde konuştu. Bachelet, “Ayrıca insani yardıma erişimin ve tüm çalışanın korunmasını talep ediyorum” dedi.
İnsan hakları durumunu yakından izlemek için özel bir sistem kurulması daveti
Bachelet, “Tüm devletleri Afgan mülteciler ve göçmenler için inançlı yollar oluşturmaya, sığınma ve yine yerleştirme programlarını genişletmeye, muhafaza arayan Afganların hudut dışı edilmesini derhal durdurmaya çağırıyorum” sözlerini kullanarak öbür ülkelerin de çaresiz durumdaki Afganlara yardım eli uzatılması gerektiğine dikkat çekti. Bachelet, “Konseyi bilhassa Taliban’ın vaatlerini yerine getirmesi de dahil olmak üzere Afganistan’da gelişen insan hakları durumunu yakından izlemek için özel bir sistem kurarak krizin ciddiyetine orantılı biçimde cesaretli ve güçlü bir halde harekete geçmeye çağırıyorum” dedi. – CENEVRE
Kaynak: İhlas Haber Ajansı
