Mehmet Yalçın
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin eski bir yetkilisi, “2004-2009 ortası yalnızca İBB’nin iki yangın söndürme uçağı vardı. Riskli günlerde uçaklar depo dolusu suyla her gün keşif uçuşu yapardı, Büyükada’daki Rum Yetimhanesi’nin yangını bu türlü söndürüldü. İBB uçağı o yıllarda Manavgat’ta bile yangın söndürdü” dedi.
Hala diğer bir kamu vazifesinde olduğu için isminin açıklanmasını istemeyen eski İBB yetkilisi, sorularımızı yanıtlandırdı:
- Son günlerdeki orman yangınlarıyla gayret gayretlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Afet literatüründe bir kelam vardır; “yangın çıkmadan söndürülür.” Evvel riskleri hesaplar, öngörür, ona nazaran hazır olursunuz. Sonra da afet geldiğinde başını büyümeden çabucak ezersiniz. Burada bunu göremiyoruz.
- “Yangını çıkmadan söndürmek” nasıl oluyor?
Uydularla topraklarınızı gözlüyor, meteorolojik öngörülerle de yangın riskinin en yüksek olduğu vakitleri evvelce biliyorsunuz. “Meteo-alarm” denilen Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne ilişkin Erken İhtar Sistemi var. Mesela biz 2004-2009 yıllarında İBB’nin elindeki iki yangın uçağına günde bir saat ormanlar üzerinde keşif uçuşu yaptırır, riskin yükseldiği günlerde de uçakları su dolu vaziyette uçururduk. Yangın olmasa bile yanabilecek kuruluktaki yerlere su attırır, soğutma ve nemlendirme yaptırırdık. Büyükada’daki Avrupa’nın en büyük ahşap yapısı olan Rum Yetimhanesi’nin yanması bu devriye uçuşlarıyla önlendi. Pilot keşif uçuşu sırasında oradan duman yükseldiğini görür görmez suyunu boşalttı ve yangını başlarken söndürdü. İtfaiye araçları karadan binaya ulaştığında yangın sönmüştü.
İBB’nin 10 bin litre hacimli ‘Alev Kartalı ‘helikopteri
- İBB’nin yangın söndürme uçakları mı vardı?
“Alev Kartalı” isimli 10 ton su alan bir yangın söndürme helikopterimiz bile vardı.
- Bu uçakların akıbeti ne oldu?
Yunanistan’a, Makedonya’ya, Gürcistan’a, bunun üzere etrafımızda çıkan yangınlara bu uçaklarla dayanak gönderik. Yalnızca birinci yıl 30’u İstanbul’da öbürleri de İzmir, Bilecik, Bolu, İnegol, Kuşadası, Bodrum ve Kaş’ta olmak üzere 42 orman ve fabrika yangınına müdahale ettik. Atatürk Havalimanı Kargo Bölümü’ndeki çok tehlikeli yangını söndürdük. Hatta o periyot yeniden Manavgat’ta bir yangın oldu, oraya da uçak gönderdik, söndürülmesine katkıda bulunduk. Lakin Türkiye değişik bir ülke, Ankara bürokrasisi de belediye de AKP’li olduğu halde Ankara’da belediyenin bu hususta öne çıkması hazmedilmedi ve bakanlık yetkiyi elimizden aldı.
İBB uçağı Atatürk Havalimanı Kargo Kısmı yangınına müdahale ederken
- Bu yetki karmaşaları ve bürokratik, politik çekişmeler devam ediyor mu?
Maalesef… Bakın şu anda yeniden Ankara’da yangınlarla çabayı zaafa uğratacak bir hazırlığı da duyurmak isterim. Belediyelerin ellerindeki itfaiye teşkilâtları İçişleri Bakanlığı’na bağlanmaya çalışılıyor. Bu türlü bir merkezileşme olursa bürokratik hantallıktan ötürü yangınla uğraş üzere saniyelerin kıymetli olduğu bir iş büyük ölçüde aksar, itfaiyeler felç olur. Aslında ülke olarak büyük teknoloji eksiğimiz yok. Ancak pek çok takım uzman insanlardan değil yandaşlardan seçildiği ve siyasetçiler de egolarını öne çıkardıkları için eldeki bilgileri harmanlayacak, gerçek tahlil edilip aksiyona yönelecek, teknolojiyi efektif kullanacak bir afet uyumu ortaya koyamıyoruz. Bu dağınıklık ve savrukluk bu türlü devam ederse beklenen İstanbul zelzelesinde nasıl facialar yaşanacağını düşünmek bile istemiyorum.