Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, “Temmuz ayında arkası arkasına çıkan yangınlarda ciğerimiz yandı. Daha yangının yaralarını saramadan Karadeniz Bölgesi’ndeki sel felaketiyle sarsıldık, onlarca canımızı kaybettik. Yüzlerce tarım toprağı, konut, iş yerleri ve araçlar sel suları altında kaldı. Felaketlerde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, acılı ailelerine sabırlar dilerim. Yaralanan vatandaşlarımıza da geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. Allah ülkemizi ve vatandaşlarımızı tüm felaketlerden korusun” dedi.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Artvin, Rize, Trabzon, Giresun ve Ordu vilayetlerinde yapılan çay üretimine yönelik de açıklamalar yapan Bayraktar, “Bölgede bulunan küçük topraklarda 200 bin çiftçi ailesi tarafından yaklaşık 834 bin dekar alanda 1 milyon 420 bin ton yaş çay üretilmektedir. Toplulaştırmanın şimdi yapılmaması nedeniyle işletme ölçeğinin küçük olması değerli sıkıntılardan biridir. İşletme ölçeğinin büyütülmesi için kesinlikle toplulaştırma yapılmalıdır. İşletmelerin küçük ölçekli olması yanında çay bahçelerinin giderek yaşlanması ve çok yağışlar nedeniyle toprak yapısının bozulması üzere meselelere da acil tahlil üretilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, yaşlanmış çay bahçelerinin yenilenmesi, gençleştirilmesi ve toprak yapısının güzelleştirilmesi etabında çay üreticilerimiz devlet tarafından daha fazla desteklenmelidir. 2016 yılından bu yana kiloda 13 kuruş olarak ödenen takviye ölçüsü da artırılmalıdır” diye konuştu.
“Çay hasadında alım fiyatları kiloda 2 buçuk liraya geriledi”
Bayraktar, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde çay hasadının mayıs ayında başladığını belirterek, bölgenin iklimi ve coğrafik yapısı nedeniyle üreticilerin epey sıkıntı kurallar altında çay yetiştiriciliği yaptığını lisana getirdi. Bayraktar, çay hasadına yönelik şöyle konuştu:
“Üreticilerimizin bin bir zorlukla üreterek hasat ettiği yaş çayın bekletilmeden en kısa müddette işlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle yaş çay alımlarının, eser kalite kaybına uğramadan ve üreticilerimiz mağdur edilmeden yapılması üreticilerimizin en büyük isteğidir. Çayın bölge ve ülke iktisadı üzerine katkıları dikkate alındığında yaş çay alım fiyatı üreticilerimiz açısından hayati ehemmiyete sahiptir. Özel dalımız çay alım fiyatlarında üreticilerimizin emeğini ve alın terini dikkate almalıdır. Bu yıl Çaykur tarafından açıklanan taban fiyat kiloda 3,87 lira iken, çay hasadının devam ettiği ilçelerde özel kesimin alım fiyatları kiloda 2 buçuk liraya kadar gerilemiştir. Bu durumda üretilen çayın yarıya yakını düşük fiyattan pazarlanmaktadır. Özel kesim, Çaykur’un sürece kapasitesi ve alım ölçüsünün yetersizliğini ve çiftçimizin bir an evvel eserini hasat ederek borçlarını kapatma isteğini fırsat olarak görmemelidir. Coğrafik pozisyonu nedeniyle çayın dışında yetiştirilecek eserleri çok fazla seçme talihi bulunmayan üreticilerimiz mağdur edilmemelidir. Özel bölümümüzü yaş çay alımlarında üreticilerimize haklarını vermede daha dikkatli ve adaletli olmaya davet ediyoruz.”
“Çiğ süt üreticisinin alım gücü, üretimi devam ettirecek düzeyde değil”
Bayraktar, Ulusal Süt Konseyi’nin en son toplantısında çiğ süt tavsiye fiyatını 1 Temmuz-31 Aralık devrinde altı ay müddetle brüt 3 lira 20 kuruş olarak sabitlediğini hatırlatarak, “Bu fiyat süt üreticilerinin ziyan etmesine neden olacaktır. Önümüzdeki devirde döviz kur artışlarının yem başta olmak üzere başka maliyetlere mümkün tesirleri de dikkate alınarak fiyatlar tekrar belirlenmelidir. Çiğ süt üreticisinin alım gücü üretimi devam ettirecek düzeyde değildir. Üreticilerimiz ocak ayında bir litre süt sattığında 1,1 kilo yem alabilirken, temmuz ayında lakin 0,97 kilo yem alabilmiştir. Yani bir kilo sütle bir kilo bile yem alamamıştır” dedi.
“Yem fiyatları geçen yıla nazaran arttı”
Fabrika yemi fiyatlarının temmuz ayında döviz kurunda yaşanan gerilemeler ve TMO’nun piyasaya ucuz hammadde vermesiyle lakin yüzde 2 civarında gerilediğini belirten Bayraktar, “Bu düşüş kâfi değildir. Üreticilerimiz daha büyük düşüşler sağlayacak müdahaleler beklemektedir. Süt yemi fiyatlarına son yedi ayda yüzde 27,9, son bir yılda ise yüzde 62,7 oranında artırım geldi. Çiğ süt fiyatları yıl sonuna kadar sabitlendi, ancak yem fiyatlarının ne kadar yükseleceğini kimse bilmiyor. Merkez Bankası (MB) piyasa iştirakçileri 2021 ağustos anketine nazaran yıl sonu dolar kuru beklentisi 8,94 olarak kestirim edilmektedir. Yani yıl sonuna kadar döviz kurunun artacağı, kendisine bağlı yem fiyat artışını da tetikleyeceği görünmektedir. Yıl sonuna kadar sabitlenen çiğ süt fiyatlarının bu öngörü dikkate alınarak üst taraflı yenilenmesi elzemdir” diye konuştu.
“Kuraklıktan ziyan gören üreticilere kuraklık yardımı bir an evvel ödenmelidir”
Kuraklık ile ilgili yaşanan son gelişmeleri de pahalandıran Bayraktar şöyle konuştu:
“Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin mayıs başında hazırladığı Kuraklık Raporu’nda kuraklıktan ziyan gören vilayet sayısı 22 iken mayıs ayı sonunda 41’e yükseldi. Lakin mayıs ayı yağışlarının Türkiye genelinde geçen yılın mayıs ayına nazaran yüzde 66 düşük olması, Marmara bölgesi hariç tüm bölgelerde yağışların azalması nedeniyle kuraklıktan etkilenen vilayet sayısı artarak haziran başında 52’ye çıktı. Yağışlarda görülen olağandışı düşüşler rekolte varsayımlarında de önemli sapmalara neden olmuştur. Hububat ve baklagiller kuraklıktan en fazla etkilenen eserlerdir. Arpa, buğday ve kırmızı mercimekte kıymetli üretim kayıpları olmuştur. Ayrıyeten kuraklık, yeni ekilen mısır, şekerpancarı, patates, yeşil mercimek ve zerzevatları de olumsuz etkilemiştir. Meyveler, yem bitkileri ve meralar da susuzluktan ziyan gören tarım alanlarıdır. Bunun sonucunda piyasada yaşanan arz-talep dengesizliği yalnızca üreticileri değil tüketiciyi de olumsuz etkilemekte ve tarım eserleri fiyatları istikrarsız hale gelmektedir. Ziraî üretimde sürdürülebilirliği sağlamanın ve besin tedarik zincirini zaafa uğratmamanın birinci ve vazgeçilemez yolu takviyelerdir. Hasebiyle, kuraklık takviye ödemelerinin kuraklık kaidelerine nazaran güncellenmesi ve kesinlikle vakit kaybedilmeden ödenmesi gerekir”