T24 Dış Haberler
Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesiyle ülkeyi terk edenlerden Afganistan Merkez Bankası Lideri Ajmal Ahmady, vilayet merkezlerinin bir bir ele geçirilmesinden Kabil’in düşüşüne, hükûmet yetkililerinin süratlice ülkeyi terk etmesinden Kabil Havalimanı’ndaki kaosa, yaşadıklarını anlattı.
Twitter üzerinden 18 tweetlik bir açıklama yapan Afganistan Merkez Bankası Lideri Ahmady, Kabil’in düştüğü pazar gecesi, havalimanındaki kaos ortasında bir askeri uçağa binebildiğini anlattı. Ahmady, Kabil’in düşüşüne ait “Böyle bitmek zorunda değildi. Afgan liderliğinin plansızlığından tiksindim. Onları, diğerlerini bilgilendirmeden giderken gördüm. Saray’a rastgele bir tahliye planı olup olmadığını sorduğumda, yedi yıllık vazifenin akabinde sessizlikle karşılaştım” tabirlerini kullandı.
Ahmady, 18 tweetle yaşananları şöyle anlattı:
1- Afganistan’da hükûmetin düşüşü çok süratli ve eksiksizdi, baş karıştırıcı ve anlaşılması zordu. İşte olaylar Merkez Bankası Lideri olarak, benim gözümden şöyle gerçekleşti:
2- Kırsal bölgelerin çoğunluğu geçen aylarda Taliban’ın denetimine geçmiş olsa da birinci vilayet merkezi yalnızca bir hafta iki gün evvel düştü.
6 Ağustos Cuma günü, Ziranj düştü. Sonrasındaki altı günde çoğunlu kuzeyde olmak üzere, birkaç vilayet daha Taliban’ın eline geçti.
3- Taliban’a karşı uğraş etmeme buyruğunun üstten geldiğine dair söylentiler vardı. Bu söylentiler Atta Noor ve Ismael Khan tarafından tekrarlandı. İnanması sıkıntı fakat Afganistan Ulusal Güvenlik Güçleri’nin (ANSF) üslerini neden bu kadar süratli terk ettiğine ait kuşku kaldı. Açıklanmamış bir şeyler var.
4- Döviz kuru oynaklığı ve başka göstergeler berbatlaştı lakin Merkez Bankası, son hafta içinde makroekonomik ortamı sabit tutmayı başardı.
5- Olağan toplantılarıma katıldım, Gazne sabah düştü. İşten çıktım ve konuta vardığımda Herat, Kandahar ve Badgis de düştü. Helmand da ağır hücum altındaydı.
6 – Cuma günü, berbatlaşan duruma bağlı olarak dolar sevkiyatı yapılmayacağını bildiren bir telefon aldım. Beşerler, cuma günü kaçtığıma ait söylentiler yaydı. Cumartesi günü, Merkez Bankası piyasaya daha az döviz temin etmek durumunda kaldı, bu durum da paniği artırdı.
7 – Döviz sabit 81’den neredeyse 100’e fırladı sonra yine 86’ya indi. Cumartesi günü, bankaların ve döviz ofislerinin insanları sakinleştirmesi gerektiğine ait toplantılar yaptım. Bunun Kabil düşmeden bir gün evvel yaşandığına inanamıyorum.
8- Cumartesi gecesi ailem beni arayarak hükûmetin birçoklarının çoktan kaçtığını söyledi. Şaşkındım. Bir güvenlik incelemesi, Taliban’ın Kabil’e 36 saat içinde ulaşacağını ve Kabil’in 56 saat içinde düşeceğini öngörüyordu. Endişelendim ve tedbir olarak pazartesi günü için bilet aldım.
9- Pazar günü işe başladım. Sabah boyunca gelen haberler giderek kaygı verici hale geliyordu. Bankadan ayrıldım ve yardımcılarımı vazife başında bıraktım. İşçimi orada bıraktığım için çok makus hissettim. Havalimanına vardığımda Mohaqeq, Rahmani, Massoud üzere birçoklarının çoktan orada olduğunu gördüm!
10- Bakanlar ve diğerleri Fly Dubai ve Emirates’ten uçuşlarını bekliyordu. İkisi de iptal oldu. Kendime pazar akşamı 19.00 için Kam Air’den bir bilet aldım. Sonra olan oldu: Cumhurbaşkanı gitmişti.
11- Benim uçuşumun da iptal olacağını ve kaos çıkacağını biliyordum. Beklendiği üzere işçi ve askerler vazife yerlerinden ayrıldı. Herkes Kam Air uçuşunun kapısına koşmaya başladı. 100 koltuklu uçakta 300’den fazla yolcu vardı. Uçağın yakıtı da pilotu da yoktu. Kalkabilmeyi umuyorduk.
12- Uçaktan çıkmaya karar verdim ve öteki bir askeri uçak gördüm. Etrafı, uçağa binmeye çalışan beşerlerle doluydu. Güvenlik güçleri insanları geri tutmaya çalıştı ve büyükelçilik çalışanlarını bindirdi. Bir çabuk vardı. Ateş edildi. Bir biçimde yakın iş arkadaşlarımdan biri beni uçağa bindirdi.
13- Bu türlü bitmek zorunda değildi. Afgan liderliğinin plansızlığından tiksindim. Onları, diğerlerini bilgilendirmeden giderken gördüm. Saray’a rastgele bir tahliye planı olup olmadığını sorduğumda, yedi yıllık misyonun akabinde sessizlikle karşılaştım.
14- Son günlerde sırf Taliban’a bağlı risklerden değil, buyruk komuta zincirinin olmadığı durumdaki geçiş devrinden korktum. Cumhurbaşkanı’nın gittiği duyurulduğu andan itibaren kaosun başlayacağını biliyordum. Bir geçiş planı olmadan buna sebep olduğu için onu affedemem.
15- Bugüne kadar onları eleştirmedim, kıymetli isimler Fazly ve Mohib vazifeleri için çok deneyimsizdi ve Cumhurbaşkanı’nın başarısızlığıydı.
16- Bugün, Kabil Havalimanı’nda durum çok daha berbata gitmiş görünüyor.
17- Yardım taleplerine dayanak olmaya çalışacağım lakin benim havalimanındaki ferdî deneyimimi göz önünde bulundurunca, bu dayanağın sonlu olacağı anlaşılıyor.
18- Endişelenmem için bir neden var mıydı? İşte bana gönderilen bir ileti: “Taliban geldi ve seni arıyor. Merkez Bankası Lideri Ajmal Ahmady’i soruyorlar” Şahsî görüşleri ne olursa olsun benim ferdî düşmanlarım da vardı. Ya da sadece beni karşılamak istemişlerdi.