DW Afgan Servisi Yöneticisi Waslat Hasrat-Nazimi, Afganistan’ın Batı tarafından yıllarca “güvenli ülke” olarak derecelendirildiğini hatırlatarak artık yaşandığı söylenen şaşkınlığı “ikiyüzlülük” olarak niteliyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) askerlerinin büyük ölçüde çekilmesinden sonra Afganistan’da herşey süratli gelişti. Taliban yalnızca birkaç gün içinde vilayetleri arka arda ele geçirdi. Vilayet başşehirleri, domino taşı üzere birbiri arkasına düştü. Binlerce Afgan çabucak kaçmaya başladı ve en azından başşehir Kabil’de inançlı bir liman bulmayı umut etti, ancak maalesef bu umutları boşa çıktı. Taliban Kabil’e de süratli bir biçimde girdi. Batı’da ise beşerler biraz şaşkın, biraz da heyecanla Afganistan’ın kısa müddet zarfında İslamî bir buyrukluğa dönüşmesini seyrediyor.
Günlerdir çok sayıda tanıdıktan ve meslektaşımdan kederlerini lisana getirdikleri iletiler alıyorum. Arapça servisinden bir arkadaşım, nedenini bilmemekle birlikte olanların onu derinden etkilediğini söyledi.
Afganistan misyonu palavrası Afganistan’da yaşananlar karşısında insanların şaşırmasının nedeni, birçoklarının, hükümetlerinin 20 sene evvel Afganistan’a insan hakları için girmediğinin farkına varmaları, özünde bunun yalnızca politik sebeple olduğunu kavramaya başlamaları. Siyasi hesaplar yıllar içinde dönüşünce ve gelir-gider hesabı da tutmayınca Afganistan’dan çıkmaya karar verdikleri görülüyor, üstelik olabildiğince de süratli biçimde. İnsan hakları için mi girdiler? Bayan hakları için mi girdiler? Demokrasi için mi? Bunların hepsi büyük bir yalandı. ABD Lideri Joe Biden, kısa müddet evvel “Meseleyi Afganlar kendi ortasında çözsün” diyerek kendisinden evvelki dört liderden sonra beşinci devirde misyona noktayı koydu.
Halbuki ABD, insan hakları gerekçesiyle de Afganistan’a girmişti Lider Joe Biden’ın söylemediği ise ABD’nin 2001 yılında Afganistan’a girişte yalnızca Taliban ve El Kural ile savaşma hedefini taşımadığı. ABD o vakit Afgan halkına ülkeyi demokratikleştirme kelamı de vermişti. ABD’nin en temel vaatlerinden biri de bayan haklarını korumaktı. Artık, yaklaşık 20 sene sonra sorunun demokratikleşme yahut bayan hakları olmadığı anlaşıldı. Onlar yalnızca boş laflarmış.
“Haklarınız için uğraş edin” dedikleri bayanları ve demokrasi ile hukuk devletinin sonunda yeneceğini vadettikleri insanları 20 sene evvelki karanlığa terkettiler. Pek çok bayan hakları savunucucu hayatından telaşlı. Tıpkı ikiyüzlülük sığınmacı siyaseti konusunda da görülüyor. Yıllardır çok sayıda Afgan ülkesinden kaçıyor. İnsanın doğduğu toprakları, konutunu barkını terketmesi hiç de kolay değildir ancak kaçıyorlar, hakikaten Afganistan’da iç güvenlik giderek daha da kötüleşiyor.
Sığınmacılar alınmalı
Bütün gelişmeler görmezden gelindi. Üstüne üstlük Afganistan bir de “güvenli ülke” diye derecelendirildi. Birtakım sığınmacılar sınırdışı edildi, kimileri yalnızca müsamaha gösterilerek tutuluyor. Binlerce Afgan, Avrupa’da insanlık dışı şartlarda yaşıyor; Türkiye’de, Yunanistan’da ve Balkan ülkelerinde. Avrupa Birliği (AB) siyasetçileri Afganistan’daki durumun ne kadar feci ve ülkeye müdahalenin başarısız olduğunu kabullenmeye yanaşmıyor. Şimdiyse çok geç ve herkes çok şaşırmış görünüyor: Siyasetçiler, medya ve akademisyenler…
Halbuki Almanya üzere ülkeler büyük sorumluluk taşıyor. Yıllarca savaş beylerini ve yolsuz siyasetçileri destekleyeceklerine Afgan halkı ve kültürüne kafayı yormalı, onu anlamaya çalışmalılardı. Yıllardır bayanları teskin edeceklerine şahsen bayanların ne dediğine kulak vermelilerdi. Ordu kuracaklarına Afganistan’a gerçek bir gelecek perspektifi verselerdi. Bundan sonra yapılması gerekenler neler? Batılı ülkeler ve milletlerarası toplumun yapması gereken, ivedilikle Afgan sığınmacıları almak ve bürokrasisiz biçimde onları mülteci olarak tanımak.
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde insanlık dışı şartlarda kalan ve hala sığınmacı müracaatına karşılık bekleyenler derhal alınmalı ve onları mülteci olarak tanımalılar. Onlar dışında Batı’nın geride bıraktığı enkaz haline dönen ülkeden önümüzdeki aylarda gelecek olanları da kabul etmeliler. Yapabilecekleri en minimumu şey bu olmalı.
Waslat Hasrat-Nazimi ©
Deutsche Welle Türkçe
